CHP’li Aygun’dan Bakan Kurum’a soru önergesi: Denizi katleden Ceyport’a yaptırım uygulanacak mı?

CHP Tekirdağ Milletvekili Dr. İlhami Özcan Aygun, Ceyport Tekirdağ Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş’nin mahkeme kararlarına uymayarak, çevre, sahil ve denizi kirleten faaliyetleri üzerine TBMM Başkanlığı’na soru önergesi verdi. Aygun, “Denizi; bu kazıklı temellerden ve dolgu malzemelerinden temizleyecek çalışmaları ne zaman başlatacaksınız? Ceyport A.Ş.’nin mahkeme kararına uymayan faaliyetleri için sert yaptırımlar uygulayacak mısınız?” diye sordu.

Aygun, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından yanıtlanması istemiyle verdiği soru önergesinde, Ceyport Tekirdağ Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş tarafından yapılması planlanan “Liman Kapasite Artışı Projesi”ne, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 10 Eylül 2021 tarihinde “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararı” verildiği için TMMOB tarafından dava açıldığını anımsattı.

‣ Tekirdağ’da Ceyport Limanı’na verilen ÇED kararının yürütmesi durduruldu: Telafisi imkansız zararlar verecek

‣ Ceyport Limanı projesine suç duyurusu: Mahkeme kararına rağmen faaliyetler sürüyor

‣ Ceyport Limanı’na verilen ÇED kararı iptal edildi: Ölçümler eksik, zararı belli değil…

Aygun, ÇED Olumlu kararının iptalini isteyen TMMOB’un; Liman Kapasite Artışı Projesi’nin Marmara Denizi Koruma Eylem Planı’na açıkça aykırı olduğunu, sahil ve çevresinin büyük tahribata uğrayacağını, Süleymanpaşa sahilinin tamamen kapanacağını, şehrin siluetinin bozulacağını, proje alanına girecek gemiler ile su altı ve kıyı kumlarının yapısının değişeceğini, gemi kazaları sintine suları, petrol sızıntıları vb. olayların çevre ve deniz kirliliğine yol açacağını, proje alanının 1. derece yüksek tehlikeli deprem bölgesi olduğunu, proje sonrası kimyasal atıkların oluşması nedeniyle halkın ve balıkçıların kıyıdan yararlanamayacağını, deniz kirliliğinin nasıl önleneceğinin ortaya konulmadığını kaydetti.

Tekirdağ 1. İdare Mahkemesi’nin; 2022/1110 Nolu Kararı’nda Liman Kapasite Artış Projesi’ne yönelik ÇED Olumlu Kararı’nı hukuka ve mevzuata uygun bulmadığı için iptal ettiğini söyleyen Aygun, mahkeme kararına işaret etti.
Aygun, mahkeme kararındaki şu ifadelere yer verdi:

• “Liman kapasite artış projesindeki katı atık ve sıvı atık miktarları ile bunların bertarafının gürültü–titreşim, toz ve gaz emisyon salımları konusunda kümülatif hesaplamaların yapılmadığı, dava konusu alana ilişkin Detaylı Zemin Etüt Raporları bulunmadığı,
• Liman Kapasite Artışı kapsamında yapılması planlanan kazıklı temellerin hesap detayları hakkında bilgi–belge ve proje olmadığı, bu durumun proje kapsamında yapılacak kazıklı temel tasarımının deprem mühendisliği açısından değerlendirilmesinde eksiklikler olduğu,
• liman gerisinde bulunan Resmi Kurum Alanları, Sağlık Tesis Alanları, Eğitim Tesis Alanları, Spor Tesis Alanları, Toptan Ticaret Tesisleri gibi ulaşım talebi oluşturacak ve trafik hacmi yaratacak faaliyetler ile birlikte kümülatif değerlendirmeler içermediği,
• Sağlık Koruma Bandı mesafelerinin belirlenmediği, bu açıdan yerleşim alanları etkisi bağlamında eksik işlem niteliğinde olduğu ortaya konulmuştur.”

Aygun, bu karar çerçevesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nce 07 Kasım 2022 tarihinde limanda gerçekleştirilen denetim ile liman kapasite artışına esas ÇED Olumlu kararına dayalı tüm dolgu ve inşaat faaliyetlerinin durdurulduğunu anımsatarak şöyle devam etti:

“Ancak durdurulan faaliyetlerin gizlice sürdürüldüğü ortaya çıkmıştır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Mahkeme kararının tebliğ edildiği tarih itibarıyla tarafından yeni denetimler gerçekleştirmiştir. Bu denetimlerde, Ceyport A.Ş’nin Liman Kapasite Artış Projesi’ne devam ettiği görülerek, faaliyetleri tekrar durdurulmuştur. Valilik, bu gelişmenin ardından Tekirdağ Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştur. Valilik; Mahkeme kararıyla iptal edilen ÇED kararına esas olan dolgu ve inşaat faaliyetlerinin yapılıp yapılmadığını 22 Aralık 2022 tarihinden itibaren günlük olarak denetlediğini açıklamıştır.”

Aygun, bu kapsamda şu sorulara yanıt verilmesini istedi:

• Mahkeme kararına uymayan Ceyport Tekirdağ Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş.’nin, Liman Kapasite Artışı Projesi’ne devam ederek, kazıklı temel tasarımı yaparken, denizi doldurmaya devam ettiği görülmektedir. Denizin içindeki ekolojik dengeyi bozan ve büyük çevre kirliliği yaratan bu kazıkların sökülmesini ve dolgu malzemelerinin kaldırılmasını sağlayacak mısınız?
• Denizi; bu kazıklı temellerden ve dolgu malzemelerinden temizleyecek çalışmaları ne zaman başlatacaksınız?
• Tekirdağ Valiliği’nce Ceyport A.Ş. hakkında Tekirdağ Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmuştur. Bu konuda yeni gelişmeler yaşanmış mıdır? Ceyport A.Ş.’nin çevreye yönelik zararları tazmin edilecek midir?
• Mahkemenin kararına karşın deniz doldurma ve kazıklı temel çalışması yapan Ceyport A.Ş.’ye neden bugüne kadar göz yumulmuştur?
• Ceyport A.Ş.’nin mahkeme kararına uymayan faaliyetleri için sert yaptırımlar uygulayacak mısınız?
• Mahkeme kararlarını tanımayan Ceyport A.Ş, bu gücü nereden almaktadır?

Ne olmuştu?

Ceynak Grubu‘nun projesini mahkeme, çevre ve insan sağlığı üzerinde oluşacak zararların belirsiz olması ve depremsellik riski nedeniyle durdurmuştu.

Tekirdağ 1. İdare Mahkemesi, 21 Ekim’de Ceyport Limanı Kapasite Artış Projesi’ne verilen ÇED olumlu kararının hukuka ve mevzuata uygun olmadığına hükmetti. Mahkeme, proje kapsamında yapılacak işlemlerin çevreye, telafisi güç ve imkansız zararlar vereceğini belirerek, itiraz yolu kapalı olmak üzere dava sonuna kadar yürütmeyi durdurma kararı verdi.

Ancak yürütmeyi durdurma kararı verilmesine rağmen, mühürlenen alanda dolgu faaliyetlerinin sürdürülmesi nedeniyle yeniden, altıncı kez suç duyurusunda bulunuldu.

Tekirdağ Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürü Kaan Sinan Tohumcu, mahkeme kararına ilişkin mühürlenen alanlarda çalışma yapılması durumunda, gerekli işlemlerin yapılacağını belirtmişti.