Avrupa Yeşil Düzen için 1 trilyon Euro ayıracak

Avrupa Komisyonu, birliğin 2050 yılına kadar sıfır karbon emisyonuna ulaşmasını öngören program için bütçe planını sundu. Avrupa Yeşil Düzeni Yatırım Planı’na göre 2050 yılı hedefine ulaşmak için en az bir trilyon Euro ayrılacak.

İki gün önce sunulan Avrupa Yeşil Düzeni Yatırım Planı – Sürdürülebilir Avrupa Yatırım Planı – kamu yatırımını harekete geçirecek ve başta, en az 1 trilyon euroluk yatırımla sonuçlanacak olan YatırımAB (InvestEU) olmak üzere, AB finansal araçları yoluyla özel fonların kilidini açmaya yardımcı olacak.

Adil Geçiş Mekanizması da yer alıyor

Tüm üye devletlerin, bölgelerin ve sektörlerin geçişe katkıda bulunması gerekiyor. Bununla birlikte sorunun boyutu farklılık gösteriyor. Bazı bölgelerin bu geçişten özellikle etkilenmesi ve derin bir ekonomik ve sosyal dönüşüm geçirmesi bekleniyor. Bu kapsamda Adil Geçiş Mekanizması’nın, işçilere yardımcı olması ve bu alanlarda gerekli yatırımları üretmek için özel finansal ve pratik destek sağlaması hedefleniyor.

Leyen: yeşil bir yatırım dalgası

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, eşi benzeri görülmemiş bir dönüşümden bahsedildiğine değinerek bu dönüşümün adil bir şekilde gerçekleştirilmesi gerektiğini söyledi. Leyen, ayrılan bütçe hakkında ise  “Sunduğumuz plan, en az 1 trilyon euroyu harekete geçirmek için yön gösterecek ve yeşil bir yatırım dalgası ortaya çıkaracak” dedi.

Timmermans: 100 milyar Euro adil geçiş için ayrıldı

Adil geçiş için de planda yer ayrıldığını söyleyen Avrupa Yeşil Düzeni Başkan Yardımcısı Frans Timmermans ise, “Adil Geçiş Mekanizması, yatırımları daha cazip hale getirerek ve en az 100 milyar euro değerinde bir finansal ve pratik destek paketi önererek bu geçişten en çok etkilenenleri desteklemeye yardımcı olacak. Bu bizim dayanışma ve adalet taahhüdümüzdür” dedi.

3 temel nokta

Avrupa Yeşil Düzeni Yatırım Planı, AB finansmanını harekete geçirecek ve iklim nötr, yeşil, rekabetçi ve kapsayıcı bir ekonomiye geçiş için gereken kamu ve özel yatırımları kolaylaştırmak ve teşvik etmek için bir çerçeve sunuyor. Yeşil Düzen kapsamında açıklanan diğer girişimleri tamamlayan Plan, üç temel noktaya dayanıyor:

Finansman: Gelecek 10 yıl içerisinde en az 1 trilyon euroluk sürdürülebilir yatırım gerçekleşecek. Avrupa Yatırım Bankası’nın (EIB) oynayacağı kilit bir rol ile, AB bütçesindeki iklim ve çevresel eylem harcamalarının her zamankinden daha büyük bir payı özel bir fonda birikecek.

Etkinleştirme: Özel ve kamu yatırımlarının önünü açmak ve yönlendirmek için teşvikler sağlanacak. AB, sürdürülebilir finansı, finans sisteminin merkezine koyarak yatırımcılar için araçlar sağlamasının yanı sıra yeşil bütçeleme ile satın alımları teşvik ederek ve adil geçiş bölgelerinde devlet yatırımı süreçlerini kolaylaştırmanın yollarını bularak kamu yetkilileri tarafından sürdürülebilir yatırımı kolaylaştıracak.

Destek: Komisyon, kamu yetkililerine ve proje destekçilerine sürdürülebilir projelerin planlama, tasarım ve yerine getirilmesinde destek sağlayacak.

Adil Geçiş Mekanizması

Adil Geçiş Mekanizması, kimseyi geride bırakmadan, iklim nötr bir ekonomiye geçişin adil bir şekilde gerçekleşmesini güvence altına alan önemli bir araç. Avrupa Yeşil Düzeni Yatırım Planı, finansman ihtiyacı duyan bütün bölgelere cevap verecek.

Mekanizma ayrıca fosil yakıt tedarik zincirine bağlı işçi ve topluluklara yardım için gerekli yatırımı yaratacak. Adil Geçiş Mekanizması üç ana finansman kaynağından oluşuyor:

1) 7.5 milyar euroluk fon alacak Adil Geçiş Fonu, Komisyon’un bir sonraki uzun dönemli AB bütçesi teklifinde yer alacak. Üye Devletler’in Fondan paylarını alabilmeleri için, Komisyonla iletişim halinde, uygun bölgesel geçiş planları yoluyla bölgeleri belirlemeleri gerekiyor. Ayrıca Adil Geçiş Fonu’ndaki her bir euroyu Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu ve Avrupa Artı Sosyal Fonu’ndan gelen fon ile eşleştirmeleri ve ek ulusal kaynaklar sağlamaları gerekiyor.

Birlikte ele alındığında, daha da fazla yatırımı çekecek 30 ila 50 milyar euro tutarında bir fona tekabül ediyor. Fon, öncelikle bölgelere hibe sağlayacak. Örneğin, işçileri geleceğin iş piyasası için beceri ve yeterlilikler geliştirmesi konusunda destekleyeceği gibi kobilere ve start-up’lara yardımcı olacak. Fon ayrıca enerji verimliliği gibi temiz enerjiye geçiş yatırımlarına destek olacak.

2) YatırımAB kapsamında iddialı bir adil geçiş projesi 45 milyar euro tutarında yatırım sağlayacak. Proje bölgelerde sürdürülebilir enerji ve ulaştırma alanlarında özel yatırımcıları çekeceği gibi, ekonomilerinin büyümesi için yeni kaynakların bulunmasına da yardımcı olacak.

3) AB bütçesinden desteklenerek, Avrupa Yatırım Bankası ile kamu sektörü 25 ila 30 milyar euro arasında yatırımı toplayacak. Kamu sektörüne verilen krediler, örneğin bölgesel ısıtma şebekelerine yatırımlarda ve binaların yenilenmesinde kullanılacak. Komisyon, bu kararı Mart 2020’de kararlaştırmak adına bir yasa tasarısı sunacak.

Adil Geçiş Mekanizması bir fondan fazlası olarak görülüyor: Komisyon, Adil Geçiş Platformu’na güvenerek, üye devletlere ve yatırımcılara teknik destek sağlayacağı gibi en çok etkilenen toplulukların, yerel yetkililerin, sosyal ortakların ve sivil toplum örgütlerinin dahil edildiğinin güvencesini verecek. Adil Geçiş Mekanizması, bölgesel adil geçiş planlarının merkeze alındığı güçlü bir yönetim çerçevesini de bünyesine dahil edecek.