Arkeolojik sit alanlarında güneş enerjisi santralleri kurulmasının önünü açan karara Danıştay ‘dur’ dedi

Danıştay, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın binlerce arkeolojik sit alanında Güneş Enerjisi Santralleri (GES) kurulmasına izin veren, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 662 sayılı İlke Kararı’nın yürütmesini durdurdu. Kararda, “Kimi zaman belli bir alanda yer alan tüm katmanların ortaya çıkarılması, onlarca yılı aşan kazı çalışmaları sonunda ancak mümkün olabilmekte. Toprak üstünde görünür bir kalıntı bulunmaması, altında da arkeolojik kalıntı bulunmadığı anlamına gelmemektedir” denildi.

‘Toprak altı korunmaz’

Hazal Ocak’ın Cumhuriyet gazetesinde çıkan haberine göre, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun geçen şubat ayında aldığı kararla, 1. ve 2. derece arkeolojik sit alanlarında güneş enerjisi santralleri kurulmasının önü açılmıştı. 18 Ocak 2017’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ilke kararına göre, bilimsel kazı planlanmayan arkeolojik sit alanlarında bağlı olduğu koruma bölge kurulunun görüşü alındıktan sonra ilgili müze müdürlüklerinin denetiminde enerji santrali kurulabilmesi sağlanıyordu.

Arkeologlar Derneği, Mimarlar Odası ve Ekoloji Kolektifi Derneği karara karşı “güneş enerji santrallerinin kurulumu için yapılması gereken uygulamaların arkeolojik kalıntılara zarar vereceği ve bir arkeolojik çalışmada katmanlardaki buluntuların birlikte değerlendirilme şansının bu uygulamalarla ortadan kalkacağı; bilimsel kazı planlanmamış alanlarda var olan kültür varlığı potansiyelinin, yani toprak altının korunmayacağı” gibi gerekçelerle iptal ve yürütmeyi durdurma istemiyle dava açtı.

Koruma kalkanı

Danıştay 14. Dairesi’nde görülen davada 1. ve 2. derece Arkeolojik Sit Alanları’nın korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak sit alanları olduğu anımsatıldı. Kararda GES’lerin kurulumu sırasında toprak yapısına göre arazilerde 2 metreye yakın derinliklere kazık çakıldığı, kaya zeminlerde ise patlatma usulü kullanıldığı, taşıyıcı ayakların zemine yerleştirileceği, deliklerin açılacağı ve hatların yer altından geçirilebilmesi için toprak içerisinde kazı yapıldığı belirtildi. 1.ve 2. derece arkeolojik sit alanlarında mutlak yapılaşma yasağı olduğunu belirten Danıştay bakanlığın kararını durdurdu.

Türkiye toplam 13 bin 947 tane arkeolojik sit alanına sahip

Dünyanın en fazla örenyerine sahip coğrafyalarının başında gelen Türkiye’de toplam 13 bin 947 arkeolojik sit alanı bulunuyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre Anadolu’nun zengin kültür mirasını korumayı amaçlayan arkeolojik sit alanlarının 9 bin 380’i birinci, 639’u ikinci, 1427’si de 3. derece olarak belirlenmiş. 1530 karma dereceye sahip arkeolojik sit alanı bulunurken ayrıca 971 de derecelendirme çalışması süren korunan alan bulunuyor. Söz konusu sit alanlarının çok büyük bir bölümünde ise arkeolojik kazı yapılmıyor.

(Cumhuriyet)