Araştırma: Ormanlar iklim kriziyle mücadelede sanıldığından daha büyük rol oynuyor

Frontiers in Forests and Global Change dergisinde yayınlanan ‘Ormansızlaşmanın Görünmeyen Etkileri: İklim Üzerindeki Biyofiziksel Etkiler’ başlıklı araştırmaya göre; ormanlar, küresel ve yerel sıcaklıklar üzerindeki fiziksel etkilerinden dolayı iklim kriziyle mücadelede düşünüldüğünden çok daha büyük ve karmaşık bir rol oynuyor.

Ormanların karbon emici rolü oldukça iyi biliniyor. Ancak araştırmayla ortaya konan veriler, ormanların karbon depolamanın ötesinde iklim faydaları sağladığını, enerjiyi ve suyu fiziksel olarak dönüştürme biçimleri nedeniyle de havayı serin ve nemli tutmaya yardımcı olduğunu gösteriyor.

Guardian’dan Nina Lakhani’nin aktardığına göre; ormanların karbon yutağı olmasının dışındaki faydalarını ilk kez gözler önüne seren çalışma, Latin Amerika, Orta Afrika ve Güneydoğu Asya‘yı kapsayan tropikal yağmur ormanları kuşağının en yerel ve küresel faydaları sağladığını ortaya koydu.

‘Ormanlar biyofiziksel etkiler CO2’yle birleşince gezegeni daha soğuk tutuyor’

ABD ve Kolombiya‘dan araştırmacılar, kimyasal bileşiklerden türbülansa ve ışığın yansımasına kadar biyofiziksel etkilerin karbondioksit ile birleştiğinde ormanların, gezegeni en az yarım santigrat derece daha soğuk tuttuğunu tespit ettiler.

Brezilya ve Guatemala‘dan Çad, Kamerun ve Endonezya‘ya kadar tropik bölgelerde, soğutma etkisi bir dereceden daha fazla. Tüm ormanların birden fazla fayda sunmasının yanı sıra, iklimi sabit tutmada bazı ormanlar diğerlerinden daha önemli görülüyor.

‘Ormanlar bazı politikacılar tarafından karbon çubukları olarak görülüyor’

Uluslararası Tropikal Tarım Merkezi‘nde (CIAT) çalışan kıdemli bilim insanı ve ‘Ormansızlaşmanın Görünmeyen Etkileri: İklim Üzerindeki Biyofiziksel Etkiler’ çalışmasının ortak yazarı Louis Verchot, “Ormanların iklim üzerinde sayısız fayda sağladığına dair artan kanıtlara rağmen, ağaçlar iklim değişikliği arenasında birçok devlet politikasına yön veren isim tarafından hala ‘karbon çubukları’ olarak görülüyor” dedi.

Ormansızlaşma, gıda güvenliği ve küresel ısınma

Ormansızlaşmanın biyolojik çeşitlilik, gıda güvenliği ve küresel ısınma üzerinde yıkıcı etkileri bulunuyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli‘nin (IPCC) son raporlarından biri de yükselen sıcaklıkların insanlığın karşı karşıya olduğu feci sonuçlar hakkında uyarıda bulunuyor.

Bulgular, ormanların uyum sağlama, havayı soğutma ve iklim değişikliğinin neden olduğu kuraklık, aşırı sıcaklık ve sellerden koruması açısından önemli olduğunu gösteriyor.

‘Tropikal bölgelerdeki ormansızlaşma ısıyı anında artırıyor’

Araştırmacılar, ormanların, soğutma etkili olan gelen enerjiyi yansıtma ve bulutları oluşturma özelliklerine sahip aerosoller oluşturan biyojenik uçucu organik bileşikler (BVOC’ler) adı verilen kimyasallar yaydığını tespit ettiler.

Ek olarak tropikal bölgelerdeki ormansızlaşma, yerel olarak aşırı ısıyı anında artırıyor; bölgesel ve yerel yağışları azaltıyor.

‘Tropik bölgeler hayatta kalmamız için kritik öneme sahip’

Virginia Üniversitesi‘nden profesör ve baş yazar Deborah Lawrence, “Biyofiziksel faktörler gezegeni soğutmuyor, ancak ısıyı deneyimleme şeklimizi değiştiriyorlar ve bu önemli” dedi. Deborah Lawrence, “Tropiklerin kalbi gezegenin kalbidir ve bu ormanlar hayatta kalmamız için kritik öneme sahip” diyor.

Dünya ormanlarının daha iyi korunması, genişletilmesi ve daha iyi yönetilmesi birçok uzman tarafından en umut verici doğa temelli çözümler arasında sayılıyor.

‘Ormanlar, en kötü küresel ısınma senaryolarına karşı bize savunma sağlıyor’

Woodwell İklim Araştırma Merkezi‘nde tropik program direktörü ve çalışmanın ortak yazarı olan Michael Coe ise şunları söylüyor:

“Şu anda sahip olduğumuz orman örtüsü olmasaydı, gezegen daha sıcak ve hava daha aşırı olurdu. Ormanlar, en kötü küresel ısınma senaryolarına karşı bize savunma sağlıyor.”