[5 Haziran Dünya Çevre Günü] Ekoloji örgütleri’nden 2030’a kadar kömürden adil çıkış talebi

Türkiye’nin farklı illerinden ekoloji örgütleri, 5 Haziran Dünya Çevre Günü öncesinde, mevcut kömürlü termik santrallerin 2030 yılına kadar kademeli olarak kapatılması için ‘‘Kömürden Adil Çıkış: Hedef 2030’’ talebini bir bildiriyle paylaştı. 

Türkiye’de elektrik üretiminin yaklaşık üçte biri kömürlü termik santrallerden karşılanıyor. TEİAŞ verilerine göre Türkiye’de kömürlü termik santral kurulu gücü 21,8 GW. 

Bildirinin imzacıları arasında Muğla, Kahramanmaraş, Çanakkale, Antalya, İzmir, Denizli, Sivas, Adana, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Hatay, Karaman gibi illerde yıllardır kömüre karşı mücadele eden 17 kurum bulunuyor. 

‘‘Kömürden Adil Çıkış: Hedef 2030’’ başlıklı bildiri, Türkiye’nin farklı illerinde, 3 Haziran’da, eş zamanlı basın açıklaması ve eylemlerle kamuoyuna sunuldu. 

Bildiride, kömür madenciliği ve kömürlü termik santraller nedeniyle bölgede yaşayanların ya topraklarını kaybederek köylerini terk etmek ya da madene inmek zorunda kaldıkları belirtiliyor:  ‘‘Yıllar içinde kömür; suyumuzu, toprağımızı, gıdamızı kirletti. Madende ve santralde çalışan ve etrafında yaşayan herkes, her gün kömürün zehirlediği kirli havayı soluyor, kirli gıdayı tüketiyor. Kanser olduk; çocuklarımız ve gençlerimiz sinsi hastalıklara yakalandı.”

Kömürün artık vadesinin dolduğuna dikkat çekilen açıklamada yapılan bilimsel çalışmaların Türkiye için rüzgarı ve güneşi merkeze alan toplumun gerçek enerji ihtiyacına yönelik bir enerji dönüşümünün 2030’a kadar mümkün olduğu kaydediliyor: 

‘‘Bu enerji dönüşümü doğa koruma alanları, orman, tarım alanları, su varlıkları üzerindeki baskıyı arttırmayacak şekilde planlanmalı, dönüşümde biyolojik çeşitlilik gözetilmeli, arazi kullanımı kararları planlı ve bütüncül politikalarla verilmeli, gıda güvencesini temin eden verimli tarımsal araziler korunmalı, yöre insanının ekolojik ve sosyal hakları gözetilmeli. Ancak bu sayede iklim krizinin doğa ve toplum üzerindeki olumsuz etkileri ile mücadele edebiliriz.’’

‘Planlı ve kademeli kömürden çıkış planı yapın’

Karar alıcılardan, kimsenin işsiz, güvencesiz, sağlıksız, enerjisiz kalmadığı planlı ve kademeli bir kömürden çıkış planı hazırlanmasını talep eden imzacılar, bu planın ekolojik, ekonomik ve sosyal açıdan adil bir geçişi temin etmesinin şart olduğunu vurguluyor. 

Bildiride kömürden adil çıkış için talepler de şöyle sıralanıyor: 

• Mevcut kömürlü termik santraller bugünden başlayarak 2030 yılına kadar kademeli olarak kapatılsın.
• Yeni kömür santralleri ve kömür madenleri için verilmiş izinler istisnasız iptal edilsin.
• Kömür madeni genişletmeleri durdurulsun.
• Kömür arama çalışmaları durdurulsun.
• Kömür madenlerinde ve termik santrallerde çalışan tüm emekçiler özlük haklarını ve geleceklerini güvence altına alacak programlarla desteklensin.
• Kömür bölgelerinde yaşanan ağır ekolojik yıkım ve buna bağlı insan sağlığındaki ve yerel ekonomideki çöküşün onarılması için etkilenen tüm ekosistemleri ve halkı kapsayan iyileştirme programları hayata geçirilsin.
• Krizlere karşı dirençli  bir toplumu inşa etmek için şirketlerin çıkarlarını değil, kamu yararını, bilimi önceleyen politikalar geliştirilsin. kömürden

‘Kanser olmayan ev yok, kömür göçmeni olacağız’

İmzacı aktivistlerinden Bakırtepe Çevre Platformu’ndan Hüsne Gölbaş “Sivas Kangal, Türkiye’nin tahıl ambarlarından biri. Bölgemizde 30 yıldır çalışan kömürlü termik santral nedeniyle hem küçükbaş hayvancılık zarar gördü, hem de tarımın verimliliği düştü. İklim ve gıda krizinin ortasında yaşadığımız bu çağda, bölgemizde hayvancılığın ve tarımının yeniden canlanması için kömürü terk etmemiz şart” dedi. 

Afşin – Elbistan Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu’ndan Mehmet Dalkanat da şu bilgileri verdi: Elbistan’da kanser olmayan ev yok. Üstelik ne göçmen kuşlar geliyor buraya ne 5 bin yıllık asmalar üzüm veriyor. Şimdi depremle birlikte insanımız da göç etmek zorunda kaldı. Deprem sonrası iki termik santral de durdu ve biz on yıllardır ilk defa temiz bir havada baharın kokusunu alabildik. Oysa Elbistan Ovası, Türkiye’nin dördüncü büyük ovası ve birinci sınıf tarım arazilerinden oluşuyor. Biz kömüre mahkum değiliz, afete dirençli kurulacak yeni kentimizde kömüre mahkum olmadan insanca yaşamak istiyoruz.”

İkizköy Çevre Komitesi’nden Nejla Işık ise, “Kömür, yarattığı tahribatla bize yaşam alanı bırakmayarak göçe zorluyor. Oysa biz burada kalıp, binlerce yıldır bu topraklarda yetişen zeytinlerimize sahip çıkmak, AB coğrafi işaretli zeytinyağımızı dünyaya tanıtmak istiyoruz. Artık yeter, tüm dünyada olduğu gibi kömürü yerin altında bırakalım, zeytinimize sahip çıkalım” diye konuştu.  

Çağrıcı kurumlar, kampanyaya destek olmak isteyenler için komursuz2030.org üzerinden imza kampanyası başlattı. 

Bildiriyi imzalayan çevre örgütleri şöyle:  

• • Adana – Çevre ve Tüketici Koruma Derneği
  • Adana – Doğu Akdeniz Çevre Platformu
  • Antalya – Korkuteli Dereköy Köylüleri
  • Balıkesir – Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği
  • Bursa – Doğayı ve Çevreyi Koruma Derneği
  • Bursa – Nilüfer Gençlik Meclisi
  • Çanakkale – Çan Çevre Derneği
  • Denizli – Avdan Platformu
  • Eskişehir – Eskişehir Çevre Koruma ve Geliştirme Derneği
  • Hatay – Antakya Çevre Koruma Derneği
  • İzmir – Ege Çevre ve Kültür Platformu
  • İzmir – Foça Çevre ve Kültür Platformu
  • Kahramanmaraş – Afşin / Elbistan Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu
  • Karaman – Karaman Ekoloji Derneği
  • Muğla – İkizköy Çevre Komitesi
  • Muğla – Muğla Çevre Platformu
  • Sivas – Bakırtepe Çevre Platformu.