Mardin‘in Mazıdağı ilçesi ile Diyarbakır‘ın Çınar ilçesi arasında gerçekleşen 15 insanın ve 924 hayvanın ölmesine ve yaklaşık 15 bin dekarlık tarım arazisinin yanmasına neden olan yangınla ilgili yeni bilgiler ortaya çıktı. Yangınla ilgili elektrik, harita ve ziraat yüksek mühendislerinden oluşan üç kişilik bilirkişi heyeti, yangın bölgesinde inceleme yaparak rapor hazırladı. Bilirkişi raporunda yangının sigortalı ayırıcı direğinde sigorta yerine iletken tel sarılmış olduğu, iletken telinin koparak, yerdeki otları tutuşturması ve şiddetli rüzgarın etkisi ile geniş bir alana yayıldığı ifade edildi.
Elektrik Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi, yangın bölgesinde anız olmadığını ve hatların geçtiği güzergahlarda yangına karşı bir önlem alınmadığını açıkladı.
Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. (DEDAŞ) ise yangının ilk tanıklarından olan ve “elektrik tellerinden çıktı” diyen İbrahim Eren hakkında suç duyurusunda bulundu.
Fotoğraf: Mezopotamya Ajansı
Öte yandan Savcılığa gönderilen bilirkişi raporu soruşturma dosyasına kondu.
DHA’nın haberine göre başsavcılık raporu yetersiz buldu. Çınar Cumhuriyet Başsavcılığı, olayla ilgili etkin soruşturma yapılabilmesi için daha detaylı bir ara raporun hazırlanmasını istedi. Hazırlanacak yeni rapora göre, soruşturma genişletilecek.
Fotoğraf: Diyarbakır Yenigün
Amida Haber’in aktardığına göre; Diyarbakır Ziraat Odası Başkanı Cevat Delil, “Tam yangınların çıkma sezonundayız. Son bir ay içerisinde 9-10 bin buğday ve arpa ekili tarım alanı yandı. Sadece geçen akşam Çınar’da çıkan yangında bin 500 dönüm alan kül oldu. Bu yangınların çıkmasındaki sebeplerin yüzde 80’ni elektrik trafolarında çıkan kıvılcımlardan kaynaklanıyor. Kalan yüzde 20’lik kısım ise vatandaşların çevreye attıkları sigara izmaritleri ve atık maddelerden meydana geliyor. Her yerde anız yakmalarından bahsediliyor ama toplum artık daha bilinçli, anız yakmıyor” dedi.
Yangın çıktığı gün bölgeye yakın bir yerde bulunduğunu belirten Delil, “Kısa sürede alana ulaşabildim. İtfaiye ekiplerini aradım. Bölge hem uzak hem de dağlık alan. İtfaiye ekipleri çok geç intikal etti. Rüzgârın hızı çok şiddetliydi. Dağlık alanları için havadan söndürme eksik kaldı. Belediyenin de bu konuda eksiği var. Her alanda itfaiye ekiplerini hazır bulundurması lazım. İtfaiye ekipleri az. Yangın büyümesini önlemek amacıyla hazırda bulunan itfaiye ekipleri büyük önem arz ediyor” ifadelerini kullandı ve şunları aktardı:
“Köylülerin ve çiftçileri hasarı çok büyük. Tarım ve orman bakanlığının alanda zarar, ziyan tespit çalışmaları sürüyor. Bu alanın afet bölgesi ilan edilmesini bekliyoruz. Bu yangınların önüne geçebilmek için hepimize büyük sorumluluklar düşüyor. Başta belediyelere ve bizlere. Belediyelerin itfaiye ekiplerini büyütmesi ve tarım alanlarında hazır ekipler bulundurması lazım. Bizlerin de etrafa sigara izmariti, cam ve plastik pet gibi yangına sebebiyet verecek atıkları atmamamız gerekiyor.”
Fotoğraf: Mezopotamya Ajansı
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi ise yangınla ilgili yapılan incelemenin sonuçlarını paylaştı.
EMO’nun yaptığı incelemede yangının çıktığı yerin ekili olduğu ve anız olmadığı belirtildi.
Mezopotamya Ajansı’nın bildirdiğine göre; inceleme sonucunda şu bilgilere ulaşıldı:
“Yangının çıktığı yerin ekili olduğu, anızın olmadığı görülmüştür.
İletim hatlarında birçok noktada eklerin ve liflenmelerin olduğu tespit edilmiştir. Direkteki OG (yüksek gerilim hatlarının, transformatörlerin kondansatörlerin ve anahtarlama cihazlarının aşırı akımlardan korunması için kullanılırlar) sigortalarının yerinde olmadığı, bunun yerine iletkenlerle bypass edildiği ve bu bağlantıların gevşeklikten dolayı arka sebebiyet verebileceği tespiti yapılmıştır.
Birçok direkte kırık izolatörlerin olduğu bu durumun atlamalara sebebiyet verebileceği teknik açıdan bir veridir. OG (Orta Gerilim) hatlarda ekili tarım alanlarında ağaç direkleri mevcudiyeti görüldü. Bu ağaç direklerin kullanılması uygun görülmemektedir. Hatların geçtiği güzergahlarda direklerin etrafında yangına karşı bir önlem alınmadığı gözlemlenmiştir. (Direk diplerindeki otların mevcudiyeti vs.) Direk diplerinde süs betonu olmadığı, otların direk dibinde biçilmediği tespiti yapılmıştır.
OG hatlarının dibindeki ağaçların atlamaya sebebiyet verebileceği gözlemlenmiştir. İzolatörlerdeki gevşek ve sıkı bağların tekniğine uygun yapılmadığı gözlemlenmiştir. Şebekelerin bakım onarımı yapılmadığı teknik işletme sorumluluğu hizmetlerden yararlanılmadığı gözlemlenmiştir.”
Fotoğraf: Mezopotamya Ajansı
Mardin Tabip Odası tarafından da olayla ilgili bir rapor hazırlandı. Raporda, “Yangının gece meydana gelmiş olması ve bazı yerleşim yerlerine ulaşımın zorluğu gibi sebeplerle karadan müdahalenin yetersiz kaldığı, yangına havadan müdahale edilmemesinin ve ilimizde yanık tedavi ünitesi bulunmaması sebebiyle çok sayıda hastanın civar illere sevk edildiği ve bu durumun yanık gibi acil müdahale gerektiren bir durum için yaşanan kayıpların artmasına sebebiyet verebileceği düşünülmüştür” denildi.
Raporda ayrıca şunlar aktarıldı:
“Yangın dumanındaki ince partiküller (parçacıklar) ağır/kalıcı kalp ve akciğer hastalıkları, kanser ve erken ölümlere sebebiyet verebilmektedir. Özellikle astım, KOAH, bronşit gibi kronik akciğer hastalıkları ve kalp-damar hastalıkları olanlar, yaşlılar, çocuklar, hamileler, şeker hastalığı (diyabet) tanısı bulunan kişiler daha büyük risk altındadır. Özellikle yangından etkilenmiş yapılar veya yakınlarında duman ve kül kalıntısı olan yerlerde temizlik yapılırken, külü ve kalıntıları dağıtıp tekrar havaya karıştıracak eylemlerden uzak durmak, yeterli havalandırma ve diğer koruyucu önlemlerin alınması hususlarına dikkat edilmesi önemlidir. Bu nedenlerle yangının halk sağlığını ilgilendiren boyutlarıyla ilgili çalışmalar yapılması önemli görülmüştür. Edinilen ilk bilgiler, yangının elektrik tellerinden çıktığı ve rüzgarın etkisiyle hızla yayıldığı yönündedir. Böylesine ruhsal açıdan zorlayıcı travmatik olaylarda varsa sorumluların tespiti, gerekli hukuksal sürecin başlatılması, sürecin adil ve şeffaf bir şekilde yürütülmesi, adalet duygunun tesisi ve ruhsal iyileşme süreçlerine olumlu etkileri olan önemli bir durumdur. Ayrıca temel yaşamsal ihtiyaçların karşılanması ve günlük rutinlere hızlıca dönülebilmesi travmanın iyileşmesi ile ilgili önem arz etmektedir. Yaşanan mağduriyetlerin hızlıca giderilebilmesi amacıyla kriz masası kurularak bölgenin afet bölgesi ilan edilmesinin önemli olduğu kanaati oluşmuştur.”
Fotoğraf: Mezopotamya Ajansı
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yangına ilişkin “hasar tespit çalışmalarının” tamamlandığı duyurdu. Yumaklı, Diyarbakır’da 7 bin 900 dekar, Mardin’de ise 7 bin dekar tarım alanının yandığı belirterek, 924 hayvanın da öldüğünü ifade etti.
Bakan Yumaklı, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, yangına ilişkin şu açıklamalarda bulundu:
“Diyarbakır Çınar ve Mardin Mazıdağı’nı etkileyen müessif yangın hadisesi çıktığı andan itibaren bakanlığımızın il ve ilçe müdürlüklerindeki personelimiz AFAD koordinasyonunda müdahale, destek ve tespit çalışmaları için bölgeye sevk edilmiştir. Çiftçilerimizin kayıp ve hasarlarına yönelik tespit çalışmaları da tamamlanmıştır.
Diyarbakır’da; Çınar ilçesinde Köksalan Mahallesi, Bağacık Mahallesi, Yazçiçeği Mahallesi ve Ağaçsever Mahallelerinde 7 bin 900 dekar tarım alanının yandığı, bunun 6 bin 789 dekarında anız, 1111 dekarında ise hasadı yapılmamış buğday ekili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca 1 adet traktör ve 14 adet sulama tesisi yanmıştır.”
Yumaklı, 924 küçükbaş hayvanın öldüğünü, ağır yaralı olan 83 küçükbaş hayvanın ise Et ve Süt Kurumuna (ESK) kesilmesi için verildiğini belirtti. 190 hayvanın ise yerinde tedavi edildiği bildirildi.
Bakan Yumaklı Mardin’deki hasar tespit çalışmasına ilişkin olarak da şunları söyledi:
“Mardin’de; Mazıdağı ilçesinin Yetkinler ve Yücebağ Mahalleleri ile Kelek Mezrasında 7 bin dekarlık tarım alanının yandığı tespit edilmiştir. Bunun 4 bin dekarı hasadı yapılmamış buğday alanı, 3 bin dekarı anızdan oluşmaktadır. Ayrıca çiftçilerimizin bazı sulama ekipmanları zayi olmuştur. Mardin’de ekiplerimize bildirilen veya tespit edilen hayvan kaybı bulunmamaktadır. İl ve ilçe müdürlüklerimiz, bütün personeliyle bitkisel ve hayvansal üretim yapan çiftçilerimize destek olmayı sürdürecektir.
Ayrıca yanan alanlarda biyoçeşitliliğimizin hızlıca eski haline dönmesi ve alanın daha da zengin bir biyoçeşitliliğe kavuşması için; Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından alanda hem rehabilitasyon çalışmaları hem de yaban hayatını iyileştirici faaliyetler gerçekleştirilecektir. Devletimiz ilgili bütün kurumlarıyla bölgede yaraları sarmaya devam edecektir. Yangında hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. Yangından etkilenen vatandaşlarımıza tekrar geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.”