Validebağ Korusu’nda millet bahçesi yapmak isteyen Bakanlığın istinaf talebi reddedildi

Üsküdar’da Validebağ Korusu’na millet bahçesi yapılmamasına ilişkin kararın iptali istemiyle iki bakanlık tarafından açılan davada istinaf talebi, oybirliğiyle reddedildi.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açılan, Üsküdar Belediye Başkanlığı ve İBB’nin de müdahil olduğu davada İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 4. İdare Dava Dairesi kararın hukuka aykırı olmadığını bildirdi. Verilen bu kararla birlikte 6. İdare Mahkemesi‘nin verdiği millet bahçesi yapılamaz” kararıyla ilgili temyiz yolu da kapanmış oldu. 

6. Daire ne karar vermişti?

İstanbul 6. İdare Mahkemesi Koru’nun tahribata uğrayacağı gerekçesiyle verilen kararda projenin şehircilik ilkelerine, planlama esasları ve tekniklerine, kamu yararına ve hukuka uymadığı belirtildi.

Mahkeme kararında, kararın dayandırıldığı bilirkişi raporuna da işaret edildi:

• “Dava konusu imar planları bu yönüyle de planlama tekniklerine aykırı olduğu,
• Dava konusu Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının 9, 10, 12, 17 no’lu plan notları; Uygulama İmar Planı’nın 8, 9, 11, 16 no’lu plan notları belirsizlikler içerdiği,
• Dava konusu alanın sahip olduğu özellikler itibariyle doğal yapısının bozulmaması, insan faaliyetlerinden etkilenmemesi, doğal ve ekolojik süreçlerin devamlılığının sağlanması için, zorunlu haller dışında herhangi bir yapılaşma eyleminin olmaması gerektiği,
• Dava konusu alanın olduğu gibi korunmasının zorunlu olduğu,
• Hem koru hem de Nitelikli Doğal Koruma Alanı olan böylesi bir alanda gerçekleştirilecek çalışmaların ancak; mikro ve makro ölçekli ekosistemlere, doğal bileşenler örüntüsüne dair yaklaşımlarının, doğrudan ve dolaylı etkilerinin bilimsel olarak tespit ve analizi ile sağlıklı sonuçlar verebileceği, dava konusu imar planlarında ve millet bahçesi projesinde bu türden bir analiz ve değerlendirme çalışmalarının olmadığı,
• Kendi merkezine rekreasyon ve aktivite çeşitliliğini koymakta olan Millet Bahçelerinin, “Korunabilir olma durumunun sürekliliğinin sağlanmasının” kentsel mikro ve makro ekosistem bütünlüğünün devamlılığı için kritik öneme sahip olduğu Validebağ Korusu ile örtüşmediğinin açık olduğu,
• Millet Bahçesi Peyzaj Projesi‘nin uygulanması durumunda Validebağ Korusu “orman”, “doğal nitelikli yeşil alan” ve “koruma alanı” vasıflarını diğer bir ifade ile “ekolojik zenginliği-değerini kaybederek” bir millet bahçesi – park kategorisine indirgeneceği, dava konusu plan çerçevesinde I. Derece Doğal ve Tarihi Sit alanı ilan edilen Validebağ Korusu’na ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park Bahçeler ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan Validebağ Korusu Millet Bahçesi Projesi’nin uygulanması halinde, korunun ışıklandırılması, futbol sahası yanına amfi tiyatro yapılması, fitness alanları oluşturulması, gözlem kulesi yapılması, bisiklet parkuru yapılması, çocuk oyun alanlarının düzenlenmesi ve yeni oyuncaklar eklenmesi, otopark zeminlerinin yenilenerek çim taşı yapılması, binaların kenarlarında bulunan zemin kaplamalarının değiştirilmesinin neticesinde, Validebağ Korusu’nun doğal kurgusunu kaybedeceği,
• Parçalanmış ekosistemlere sahip olacağı ve açık bir biçimde korunması gereken alanın tahribatına neden olacağı,
• 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı‘nın şehircilik ilkelerine, planlama esasları ve tekniklerine uygun olmadığı, kanaatlerinde olduğumuzu Yüce Mahkemenize saygılarımızla sunarız” ifadelerine yer verildi.
• İmar Planları‘nın plan analitik raporlarının planlama alanına özgü tematik analizlerden, yeterli sentez çalışmalarından yoksun olduğu,
• Yeterli analitik değerlendirme sürecinden geçmediği,
• Plan kararlarının analiz ve sentez çalışmalarına dayanan gerekçelerinin oluşturulmadığı,
• Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı‘nın 9, 10, 12, 17 no’lu plan notları; Uygulama İmar Planının 8, 9, 11, 16 no’lu plan notlarının belirsizlikler içerdiği,
• Millet Bahçesi Peyzaj Projesinin uygulanması durumunda Validebağ Korusu‘nun “orman”, “doğal nitelikli yeşil alan” ve “koruma alanı” vasıflarını diğer bir ifade ile “ekolojik zenginliği-değerini kaybederek” bir millet bahçesi – park kategorisine indirgeneceği,
• Validebağ Korusu’nun doğal kurgusunu kaybedeceği, parçalanmış ekosistemlere sahip olacağı ve açık bir biçimde korunması gereken alanın tahribatına neden olacağı anlaşılmakla, dava konusu planlarda şehircilik ilkelerine, planlama esasları ve tekniklerine, kamu yararına ve hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”

Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nin verdiği kararı şu gerekçelerle istinafa götürmüştü:

“Koruma kurulu üyelerince yerinde inceleme yapılarak öneri projede mevcut yaya yollarının ve toprak sahanın iyileştirildiği, projenin kamu yararına uygun olduğu ve koruya zarar vermeyeceği kanaatine varıldığı, ilgili koruma kurulu kararlarının 2863 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmelik hükümleri ve ilke kararları gözetilerek alındığı, dava konusu işlemlerde koruma ilkelerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı” 

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın davayı istinafa götürme gerekçesi ise “Validebağ Korusunun halkın yoğun kullanımı sonucu fiziksel mekanlarında büyük oranda tahribata maruz kaldığı, alanın koruma kurullarınca uygun bulunan peyzaj projesi dahilinde sert zeminlerinin büyük bölümünün onarım ve rehabilitasyonunun yapılmasının kaçınılmaz hale geldiği, gece kullanımına ilişkin aydınlatma projesi hazırlandığı, korunun doğal kaynak değeri ve faunasının korunduğu, dava konusu işlemlerde kamu yararına ve hukuka aykırılık bulunmadığı” idi. 

Mahkeme: Bakanlıkların gerekçeleri yeterli değil

4. İdare Mahkemesi’nin kararında, Bakanlık ve Belediye Başkanlıklarının ileri sürdüğü iddiaların dayandığı hukuki ve kanuni gerekçelerin, İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nin 7 Aralık 2022’de vermiş olduğu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığının altı çizildi.

Validebağ Gönüllüleri ve Validebağ Savunması sosyal medyadan yaptığı açıklamalarda kararı uzun mücadelenin sonucunda gerçekleştiğini ve mücadelenin devam edeceğini vurguladı.

‣ Validebağ davası görüldü: Koru kazandı