Uluslararası Gıda İsrafı Farkındalık Günü: İnsanlık için, gezegen için israfı durdur!

29 Eylül Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü, bu yıl üçüncü kez “Gıda israfını durdur! İnsanlar ve gezegen için!” sloganıyla kutlanıyor.

Dünyadaki gıdanın yaklaşık yüzde 14’ü hasattan sonra, tedarik zincirinin perakende aşamasına kadar kayboluyor ve tahminen yüzde 17’si de perakende ve tüketim düzeyinde israf ediliyor.

2021 BM Gıda İsrafı Endeks Raporu’na göre dünyada 2019 yılında 931 milyon ton gıda (kişi başı 74 kilogram) israf edildi. Bu israfının yüzde 61’i evlerde, yüzde 26’sı ev dışı tüketimde ve yüzde 13’ü de satış kanallarında gerçekleşti.

Meyve, sebze ve tahıl en çok israf edilen gıda türleri. Gıda israfı aynı zamanda su, toprak, enerji, emek ve sermaye gibi kaynakların da israfı anlamına geliyor.

Gıda kaybı ve israfı, toplam küresel sera gazlarının yüzde 8 ila 10’undan sorumlu.

Bu emisyon, iklim krizi kaynaklı kuraklık ve sel gibi aşırı hava olaylarına ve bu değişiklikler de mahsul verimini olumsuz etkileyerek v etedarik zinciri aksamalarına neden olarak ve küresel gıda güvenliğini tehdit ediyor.

Birleşmiş Milletler, 2030 hedefie ulaşmak için sekiz yıl kala gıda kaybını ve israfını azaltmak için harekete geçmenin aciliyetinin ‘daha fazla vurgulanamayacağını’ söylüyor.

Dünya çapında tahminen 3,1 milyar insanın sağlıklı beslenmeye erişimi yok ve yaklaşık 828 milyon insan aç.

Tüm bunlar, gıda kaybını ve israfını azaltmak için acilen harekete geçilmesi gerektiği anlamına geliyor.

Gıda mühendisleri: İsrafın önlenmesi için bilim ve mühendisliğin gereği yapılmalı

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası bugün yaptığı basın açıklamasında, dünyada yüksek gelire sahip gelişmiş ülkeler gıdayı israf ederken, gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülke vatandaşlarının gıdaya ulaşamadığına vurgu yaptı:

“Dünya genelinde yeterli gıdaya erişimin sağlanamamasının en önemli nedeni gelir dağılımındaki eşitsizliktir. Gıdanın küresel ölçekte adil dağılımı, herkesin gıdaya erişim hakkına sahip olması ve yoksul kesimlerin gelirlerinin iyileştirilmesi/artırılması, gıda israfının önlenmesinde en önemli adım olacaktır.”

Açıklamada Türkiye’de gıda israfının azaltılması için Tarım ve Orman Bakanlığı’nın şu adımları atması gerektiğine dikkat çekildi:

• Doğru tarım ve gıda politikaları ile hasat planlaması yapılmalı, ürünlerin sofralarımıza gelmeden tarlada israf olması önlenmeli,
• Hasattan başlayarak lojistik, dağıtım, depolama ve üretim aşamalarında bilimin ve mühendisliğin gerekleri yapılmalı, teknoloji ve alt yapının iyileştirilmesi sağlanmalı,
• Gıda sektöründe israfın önlenmesi ve verimliliğin arttırılması için en küçüğünden en büyüğüne kadar tüm gıda işletmelerinde Gıda Mühendisi istihdamı sağlanmalı,
• Toplu tüketim yerlerinde ve otellerde israfın azaltılmasını sağlayacak tedbirler alınmalı,
• Gıda bankacılığı gıda güvenliği ilkelerine uygun bir şekilde geliştirilmeli,
• Bilinçli gıda tüketimi ve tüketici eğitimi için ilgili kurumlarla işbirliğine gidilmeli,
• Tüketicilerin tüketim alışkanlıklarında israftan uzak durmasının sağlanması için aksiyonlar alınmalı,
• Gıdaların saklanması ve değerlendirilmesi konusunda bilimsel fikir alışverişi ortamı sağlanmalı,
• Medyada tüketicileri yanlış yönlendirecek kişi ve kurumların değil, konu ile ilgili bilim insanlarının ve kurumların yer almasına özen gösterilmeli.