Ukrayna sivil toplumu savaş sonrası ‘kömür bölgelerinde adil geçiş’e hazırlanıyor

Rusya‘nın işgaliyle başlayan savaşın sürdüğü Ukrayna‘daki sivil toplum örgütleri, “Ukrayna’nın Savaş Sonrası İyileşmesinde Kömür Madenciliği Bölgelerinin Adil Geçişine İlişkin Sivil Toplum Pozisyonu” başlıklı çalışmalarını paylaştı.

Çalışmayla, adil geçiş planları, Rusya saldırısı sebebiyle askıya alınmış olsa da savaş sonrası toparlanma ve yeniden inşa planlarında kömür bölgeleri gibi tekil ekonomiye dayanan yerler için Ulusal Adil Geçiş planları yapılması hedefleniyor.

Savaş sonrası kömür bölgelerinde adil geçiş çalışmaları için öneri ve pozisyonlarını belirten sivil toplum örgütleri, yapılması gereken planlamanın Rusya’nın çekilmesinden önce başlamasının öneminin altını çiziyor.

Önerilen pozisyon, savaş sonrası yeşil toparlanmanın yanı sıra uzun vadeli ekonomik ve sosyal faydalara odaklanan öneriler içeriyor. Pozisyon belgesinde hem savaş sonrası toparlanma sürecini hem de adil geçişi kapsayacak şekilde enerji, çevre koruma, ekonomi, eğitim, konut politikası, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kapsayıcılık başlıkları altında çeşitli öneriler bulunuyor:

• Özellikle enerji, çevre koruma, ekonomi, eğitim, konut politikası, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kapsayıcılık gibi alanlara dikkat edilmesi önemlidir.
• Enerji güvenliği sorunları, yalnızca altyapının yeniden inşa edilmesiyle değil, aynı zamanda yenilenebilir enerji kaynaklarından dağıtık üretimin geliştirilmesiyle odağın düşük karbonlu ve enerji verimli teknolojilere kaydırılmasıyla çözülmelidir.
• Çevresel ve teknolojik güvenlik sorunlarının çözümü, kömür endüstrisinin işleyişinin yanı sıra askeri eylemlerin neden olduğu yıkım nedeniyle ortaya çıkan sorunların çözülmesini içermeli ve ayrıca nüfusun sağlığı üzerindeki etkiyi de dikkate almalıdır.
• Kömür madenciliği topluluklarının ekonomik iyileşmesi ve ekonomik gelişimi, ekonominin çeşitlendirilmesini içermeli, toplulukların belirli özelliklerini ve koşullarını dikkate almalı ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemelidir.
• Madencilik topluluklarının iyileşmesine yönelik eğitim, eğitim sisteminde reform yapmayı, kariyer rehberliğini, yeniden profil oluşturmayı ve farklı yaş gruplarından uzmanların desteklenmesini içermelidir.
• Barınma ve sosyal altyapıya erişimin sağlanması, belirli bir alanda yaşama olasılığının tanımlanmasında belirleyici faktörlerden biri olarak önemlidir.
• Son olarak, istihdam, eğitim, ücretlendirme vb. konularda toplumsal cinsiyet eşitliği ve evrensel erişilebilirlik yönünü dikkate almak önemlidir.

‣ Rusya’nın fosil yakıt geliri, Ukrayna savaşının maliyetini geride bıraktı

Kömürün zararına savaş yıkımı da eklendi

Belge adil geçiş planlarının, çoklu ekonomilerin ve dağıtık enerji modellerinin öneminin de canlı örneğini paylaşıyor. Belgede belirtildiği gibi Ukrayna’da kömür endüstrisinin yurttaşlara verdiği zararlara bir de savaş sebepli yıkımlar eklenmiş durumda. Enerji güvenliği açısından kritik yapıların savaş sırasında hedef alınması ülkedeki zararların boyutunu ciddi şekilde artırıyor.

Ülkede savaş öncesi kömür bölgelerinden belediye başkanları adil geçiş planları için çalışmaya başladıklarını duyurmuştu. Başkanlar savaş sırasında da bu planları aksasa da savaşın ortasında bile bu hedeflerinin değişmediğini, savaş sonrası toparlanmanın kömür kullanımının sonlandırılması ve tek ekonomiye bağımlı bölgelerin adil geçişine odaklanması gerektiğini söylüyor.

Ukrayna, COP26’da Kömür Sonrası Enerji İttifakı’na (PPCA) katılmış ve kamuya ait kömürlü termik santrallerin 2035 yılına kadar kapatılacağını açıklamıştı