Uganda’da devlet başkanı çağ dışı yasayı imzaladı: Eşcinsellere ölüm cezası verilebilecek

Uganda Devlet Başkanı Yoweri Museveni, Meclis’te 389 milletvekilinden ikisi hariç tümünün onayladığı Eşcinsellik Karşıtı Yasa Tasarısı’nı imzaladı.

Birleşmiş Milletler (BM) ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Museveni’nin eşcinsellik karşıtı yeni yasayı onaylamasının ardından Uganda‘nın HIV ile mücadeledeki ilerlemesinin “ağır tehlikede” olduğu konusunda uyarıda bulundu. Saldırıya uğramak ve ceza almak korkusuyla insanların sağlık hizmetlerine başvuramadığı da belirtildi.

Ömür boyu hapis ve ölüm cezası verilebilecek…

Uganda’da geçen yasa hala dünyadaki en sert LGBTQ+ karşıtı yasalar arasında yer alıyor.

Eşcinsel eylemler Uganda’da zaten yasa dışı sayılıyordu ancak şimdi mahkum edilen herkes ömür boyu hapis cezasına çarptırılabilir.

Yasa, 18 yaşın altındaki biriyle eşcinsel ilişkiye girmek veya birinin HIV dahil ömür boyu sürecek bir hastalığa yakalanması gibi ağırlaştırılmış vakalar için ölüm cezası veriyor.

Dünyanın önde gelen sağlık kampanyası gruplarından üçü –ABD Başkanlığı’nın Aids Yardımı Acil Durum Planı (Pepfar), UNAids ve Küresel Fon– tarafından yapılan ortak açıklamada, mevzuatın “olumsuz etkisinden” derin endişe duydukları bildirildi.

‘HIV ile mücadelede kaydettiği ilerleme ciddi tehlike altında’

Ayrıca açıklamada, “Uganda’nın HIV ile mücadelede kaydettiği ilerleme şu anda ciddi bir tehlike altında” denildi ve şunlar kaydedildi:

“Yasanın çıkarılmasıyla ile birlikte damgalama ve ayrımcılık, önleme ve tedavi hizmetlerine erişimin azalmasına yol açtı.”

Biden: Evrensel insan haklarının trajik bir ihlali

ABD Başkanı Joe Biden, Pazartesi günü (29 Mayıs) yaptığı açıklamada, yasanın kabul edilmesini “evrensel insan haklarının trajik bir ihlali” olarak nitelendirerek Uganda’yı yasayı derhal yürürlükten kaldırmaya çağırdı.

Biden ayrıca, Washington‘un “ciddi insan hakları ihlalleri veya yolsuzluğa karışan herkese karşı yaptırımların uygulanması ve ABD’ye girişin kısıtlanması da dahil olmak üzere ek adımlar atmayı” düşündüğünü söyledi.

Tasarı, ayrımcı olduğu ve LGBTQ+’ların haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle yasayı iptal etmek için mahkemeye başvuran Ugandalı kampanya grupları tarafından da kınanmıştı.

Benzer bir yasa 2014’te Uganda Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti.

Reuters haber ajansının bildirdiğine göre Ugandalı insan hakları aktivisti Clare Byarugaba yasanın imzalanmasını değerlendirerek LGBTQ+ topluluğu ve tüm Ugandalılar için “çok karanlık ve üzücü bir gün” olduğunu söyledi.

‘Devlet destekli homofobi ve transfobiyi meşru kıldı’

Aktivist ayrıca “Uganda Cumhurbaşkanı bugün devlet destekli homofobi ve transfobiyi meşru kıldı” dedi.

Meclis Sözcüsü Anita Among, Museveni’nin “ailenin kutsallığını koruyacağını” söyleyerek yasa tasarısını imzalama kararını memnuniyetle karşıladığını belirtti.

Among sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Halkımızın kültürünü, değerlerini ve arzularını savunmak için güçlü durduk” ifadelerini kullandı.

Eşcinsellik Karşıtı Yasa Tasarısı’nın sponsoru Ugandalı milletvekili Asman Basal Irwa ise BBC‘nin Newshour programında şunları söyledi:

“İki yetişkinin özel olarak gey seks yapması kimseyi rahatsız etmez. Ve o zaman bile, işlerini gizli yapanları aramıyor. Ama bunu toplum içinde yapmaya çalıştığınızda ve ardından işleri kendi yönteminizle yapmaları için başkalarını işe katmaya başladığınızda, sorun buradadır.”

Milletvekili ayrıca gazetecilere, ABD’nin konuşmacıya verilen vizeyi iptal ettiğini ve bu kararın kendisini yeni yasa nedeniyle cezai işlemle karşı karşıya kalan ilk yetkili yaptığını söyledi.

BBC’nin aktardığına göre; Uganda’daki ABD Büyükelçiliği konuya ilişkin henüz yorum yapmadı.

Tasarı bu ayın başlarında mecliste kabul edilmiş ve sadece bir milletvekili ona karşı çıkmıştı.

ABD, Uganda’nın önemli bir ticaret ortağı. Doğu Afrika ülkesi, kazançlı ABD pazarlarına daha kolay erişim sağlayan Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası‘ndan yararlanıyor.

Yasanın yeniden gözden geçirilmesi çağrısı

ABD, UNAids ve Küresel Fon (The Global Fund), Uganda’nın HIV/AIDS’e karşı mücadeleye yönelik uzun süredir devam eden çabalarının desteklenmesinde de önemli bir rol oynadı.

Açıklamada, 2021’e kadar Uganda’da HIV ile yaşayan insanların yüzde 89’unun durumlarını bildiği, yüzde 92’sinden fazlasının antiretroviral tedavi aldığı ve tedavi görenlerin yüzde 95’inin viral olarak baskılandığı belirtildi.

Açıklamada, “Hep birlikte, Uganda’nın sağlık hizmetlerine eşit erişimi sağlama yolunda devam edebilmesi ve 2030’a kadar bir halk sağlığı tehdidi olan AIDS’i sona erdirebilmesi için Yasanın yeniden gözden geçirilmesi çağrısında bulunuyoruz” denildi.