Solar3GW raporu: Güneş enerjisi sektöründe istihdam artışı için istikrarlı yatırım şart

‘Türkiye’de her yıl güneşte 3 GW kurulu güç’ misyonuyla yola çıkan düşünce kuruluşu Solar3GW, “Türkiye Güneş Enerjisi Sektöründe İstihdam” raporunu açıkladı.  Bugün İstanbul’da düzenlenen toplantıda tanıtılan raporda, yenilenebilir enerji kaynakları içinde en fazla büyüme potansiyeline sahip olan güneş enerjisinde istihdam inceleniyor.

Toplantının açılış konuşmasını yapan Solar3GW Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Bahadır Turhan, güneş enerjisi sektörünün hem elektrik üretimi hem de genel olarak sektörün değer zincirinde yarattığı istihdam potansiyeliyle enerji dönüşümüne liderlik eden stratejik önemde bir kaynak olduğunu belirtti.

Turhan, yenilenebilir enerjiye geçiş hızlandıkça güneş, hidroelektrik ve rüzgar arasındaki kurulu güç ve buna bağlı olarak istihdam rekabetinin artacağının altını çizdi. Raporu hazırlayan Genel Sekreter Özge Özeke ise sektörün büyümesi ve gelişmesiyle birlikte yetişmiş iş gücüne ihtiyacın da arttığını vurguladı.

‘Yatırım engelleri kalkınca istihdam artacak’

Raporda, 2023 itibarıyla güneş enerjisi sektörünün yaklaşık 37 bin kişiye istihdam sağladığı  belirtiliyor. Bu sayının, kamu, dağıtım şirketleri, belediyeler ve alt yükleniciler tarafında çalışanlar da eklendiğinde, en az yüzde 10-15 daha fazla olacağı tahmin ediliyor.

Türkiye’de şimdiye kadar sektörel iş gücünün yetişmesinde itici güç, lisanssız elektrik üretim projeleri oldu. Bu projeler, 2019 öncesi ticari motivasyonla hayata geçirilen yatırımlar iken, 2019 sonrasında öztüketim odaklı, ağırlıklı olarak ticari ve endüstriyel segmentte gerçekleştirilen projeler olarak nitelik değiştirdi.

Çalışmada, güneş enerjisi sektörünün yıldan yıla tutarlı gelişiminin sağlanmasının, yatırımların önündeki engellerin kaldırılmasına bağlı olduğu belirtiliyor. Yatırım hedeflerinin belli bir hızda gerçekleşmesiyle iş gücünün devamlılığı sağlanacağı ve niteliğinin de gelişip korunacağı vurgulanıyor.

Konutlarda güneş enerjisi kullanımına özellikle dikkat çekilerek Türkiye’nin konut segmenti uygulamalarında yüksek potansiyeli olduğu ancak bu segment desteklenmediği için gelişme gösteremediği ifade ediliyor. Bununla birlikte raporda, ‘Konut kaynaklı istihdamın artışı, dağıtık üretimin önemli bir parametresi olarak MW başına olan istihdamı da yükseltecek’ ifadesine yer veriliyor.

Güneş enerjisi sektörü nitelikli iş gücü istiyor

Raporda dünyada en fazla kurulum ve bakım iş kollarında işe alımlarda güçlük yaşandığı ve ilk sebebinin sektör odaklı bilgi birikimi eksikliği olduğu belirtiliyor; Türkiye’de güneş enerjisi sektörü istihdamında, teknik uzmanlık ve yenilikçi teknolojilere adaptasyonun önemine dikkat çekiliyor.

Rapora göre, halihazırdaki iş gücü nicelik olarak yeterli ancak nitelik olarak ihtiyacı karşılamıyor. Bazı güneş enerjisi projelerinin sıradan ve sadece fiziki montaj gerektiren kurulumlar olarak ele alınması, nitelik sorunun önde gelen sebepleri arasında. Ayrıca bir sertifikasyon olmaması, kurulumlarda çalışacak kişilerin seçiminde finansman sorunları yaşanması, kimi dar bütçeli projelerde iş yetkinliği ve tecrübe aranmaması diğer sebepler.

Yine rapora göre üniversiteler de nitelikli eleman sorununa yeterince çözüm olmuyor; son yıllarda açılan yükseköğretim programları yetersiz olduğundan, kurulumlarda, ön ve yan hizmetlerde görev alacak nitelikli ara ve teknik elemanlar yetiştirilmiyor. Ayrıca meslek liselerine olan ilginin azalmasıyla sektörün bel kemiği olan ara eleman açısından istihdam sorununun yaşandığı, istihdam edilse dahi yetkinlik yönünden eksiklikler göze çarpıyor.

Fosil yakıtlardaki işgücü ‘yeniden yeteneklendirme’ ile güneşe yarayacak

Çalışmada, güneş enerjisi sektörü iş gücündeki sorunların, kamu-sivil toplum kuruluşları-özel sektör iş birliği ile giderilebileceği vurgulanıyor. Bunun için güneş enerjisine bakış açısının değişmesi, bu kaynağın iklim değişikliğiyle mücadeledeki ve enerji dönüşümündeki önemli rolünün göz önünde bulundurulması gerekiyor.

Sektörün önde gelen şirketleri kamuyla işbirliği halinde hazırlayacakları eğitim ve yeteneklendirme programları ile nitelikli iş gücünü yetiştirmekte katkı sağlayabilir. Raporda, nitelikli iş gücü kadar ‘yeniden yeteneklendirme’nin (reskilling) de güneş enerjisi sektörü istihdamında önemli rol oynayacağı ifade ediliyor. Yapılan araştırmalara göre fosil yakıt alanında çalışan birçok işçi, güneş enerjisi sektöründeki iş gücü boşluğunu doldurabilmek için gerekli uzmanlaşma ve yeteneğe sahip. Bu alanda çalışan işçiler, kısa süreli yeniden yeteneklendirme eğitimleri ile temiz enerji iş gücünü çeşitlendirebilecek hale getirilebilir.

Raporun tamamına buradan  ulaşabilirsiniz

Dünyada güneş enerjisi istihdamı

Dünyada güneş enerjisi alanında hali hazırdaki ve öngörülen istihdama ilişkin rakamlar şöyle:

• 2023’te tüm enerji sektöründe öngörülen istihdam 67 milyon
• 2022 itibarıyla yenilenebilir enerji sektöründe 13,7 milyon kişi çalışıyor. En büyük pay, 4,9 milyon kişiyle güneş enerjisi sektörüne ait. Hidroelektirikte 2,5 milyon, bioyakıtlarda 2,5 milyon ve rüzgarda 1,4 milyon kişi istihdam ediliyor. Geri kalan kısım ise jeotermal, atık vb. alanlarda çalışıyor
• Mevcut devlet politikalarının devamı halinde, 2030 yılında güneş enerjisindeki iş gücü toplamda 5,1 milyon kişi olacak
• Net sıfır emisyon hedefine ulaşılması halinde iş gücü 6,6 milyon kişi olacak
• Yenilenebilir kaynaklar içinde en yüksek istihdam oranı Çin’de. Güneş enerjisi sektörünün yüzde 56’sı, rüzgar sektörünün yüzde 49’u ve hidroelektrik sektörünün yüzde 35’i Çin’de istihdam ediliyor
• Güneş enerjisi sektöründe, nitelikli iş gücünün az olması nedeniyle ücretler, petrol, gaz ve nükleer enerji sektörlerine kıyasla daha düşük. Ücretlerdeki fark nedeniyle sektörler arasında geçiş çok yavaş ilerliyor.