Görsel: Chenquishi404
Çin’de ortaya çıkan yeni tip koronavirüsün (Covid-19) Kuzey ülkeleri dışındaki Singapur gibi şu anda 30 derecenin üzerinde sıcaklık yaşayan ülkelere de yayılması tüm dünyayı hayal kırıklığına uğratmıştı. Sebebi ise bilinen çoğu virüs türünün daha çok kışın etki ediyor olması.
Bu durum bize karşı karşıya olduğumuz virüsün bildiklerimizden çok daha farklı ve ölümcül olduğunu bir kez daha hatırlattı. Ancak gene de sıcaklığın virüsün yayılımına bir etkisi olabilir.
Zme Science‘ın aktardığına göre, yeni yapılan bir araştırma sıcak hava artışının koronavirüsün yayılma hızını düşürebileceğini ortaya koydu. Pekin Okulları, Tsinghua Üniversitesi ve Beihang Üniversitesi‘nde veri bilimciler ve ekonomistlerden oluşan bir ekip, virüsün sıcaklığa bağlı olarak ne kadar bulaşıcı olduğunu analiz etti.
Araştırmacılar, Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi‘nden alınan verileri kullanarak Çin’deki koronavirüsün doğrulanmış 4 bin 711 vakasını inceledi.
Havanın hastalık bulaşmasını nasıl etkilediğini modellemek ve etkisi olabilecek diğer faktörleri ortadan kaldırmak için rafine istatistiksel araçlar kullanan ekibin bulduğu sonuçlar hala ön veri niteliğinde. Yani kesin değil, ancak verilerin şu ana kadar gösterdikleri şu şekilde:
Sıcaklık ve nem arttıkça virüsün R0 değeri düşüyor. Temel üreme oranı olarak adlandırılan R0 parametresi herhangi bir salgının anahtarı. Esasen “bir kişi enfekte olursa, kaç kişiye bulaştıracağı” sorusuna cevap veriyor. Örneğin R0 = 2 ise, enfekte bir insan ortalama olarak iki kişiye bulaştırır anlamına geliyor. Daha düşük bir R0, hastalığın daha az insana geçebileceği anlamına gelir. Birin altındaki R0 ise hastalığın sonunda kaybolacağı anlamına geliyor.
Bağıl nem, R0 değerini sırasıyla 0.0266 ve 0.0106’ya düşürdü. Bu sonuç, yüksek sıcaklık ve yüksek nemin hastalık iletimini önemli ölçüde azaltması ile tutarlı. Kuzey yarımkürede yaz ve yağışlı mevsimin gelişinin COVID-19’un iletimini etkili bir şekilde azaltabileceğini gösteriyor.
Bu küçük bir teselli gibi görünüyor – görünüşte küçük bir düşüş ancak özellikle enfeksiyonun geometrik artışı düşünüldüğünde yaratacağı fark çok büyük olabilir.
Hastalığın artış eğrisini düzleştirme bağlamında düşünüldüğünde, bize zaman kazandırabilir. Hastalığın yayılmasını yavaşlatabilir ve sağlık sistemlerinin Covid-19 vakalarının artmasıyla aşırı yüklenmesinin önüne geçebilir.
Araştırma, gelecek sezonda Kuzey Yarımküre için iyi ve Güney için kötü haber anlamına geliyor. Bir başka deyişle, Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika’nın çoğunda durum, birkaç ay sonra düzelebilir.
Öte yandan gelecek kış vakalarda artış görülebileceğini düşünenler de var. Bu görüşe göre, sıcak havada vakaların azalması virüsün alt edileceği anlamına gelmiyor.
Harvard Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi Müdürü Mark Lipsitch, salgın yaz aylarına yavaşlasa bile bir sonraki sonbaharda tekrar geri gelebileceğini düşünüyor. Bu noktada virüsün bulaştığı hastaların bağışıklığının ne kadar dayanıklı olduğu takip edilebilir. Böylece, koronavirüsünün dünyayı her yıl bir salgına dönüşüp dönüşmeyeceği hakkında uzmanların da bir fikri olabilir.
Sıcak ve nemli havanın bu tür virüsleri tamamen durdurmadığı yönünde de birçok çalışma var. 2009’da domuz gribi olarak bilinen H1N1 salgınında en çok kayıp veren ülkeler Hindistan, Bangladeş, Meksika, Endonezya ve Guetemala gibi sıcak iklimli yerler oldu.
