Oy ve Ötesi referandum sonuçlarını değerlendirdi

Oy ve Ötesi 16 Nisan 2017 referandumu sonuç tutanakları değerlendirmesini gönüllülerine attığı e-mail ile paylaştı. Oy ve Ötesi yola çıkış noktası ve tek dayanakları olarak gördükleri 298 sayılı Seçim Kanunu ve Yüksek Seçim Kurulu genelge ve kararlarının, referandumun şeffaflığının ve hukuka uygunluğun 16 Nisan akşamı YSK’nın aldığı mühürsüz pusulaların geçerli sayılması yönündeki kararı ile, kararın referandum sonuçlarına etkisinden bağımsız olarak, geri dönüşü olmayacak şekilde zedelendiğini belirtti.

Oy ve Ötesi 2017 referandumunda tutanak verilerinin toplanmasını kolaylaştıran T3 Tutanak Gönder mobil uygulamasını geliştirdi. 90.000 T3 gönüllüsü 3 milyon üzerinde veri girişi yaptı. Bu şekilde 432.000 taranmış tutanağın karşılaştırılması mümkün oldu. Oy ve Ötesi’ne gelen tutanaklar ve gönüllülerin yaptığı veri doğrulama çalışmalarının çıktıları şu şekilde:

1. Tutanak Teyit:

Toplam 166.679 tutanaktan 158.181 tekil tutanak T3 içinde teyit edildi. Tutanakların %94.9‘unun sağlamasını yapıldığı T3’te, Bayburt, Erzurum, Ağrı ve Gümüşhane‘de %40‘ın altında sağlama yapılabildi.

Teyit ve analiz işlemleri sonunda 290 sandıkta kullanılan toplam 99.680 oyun dağılımları arasında uyuşmazlıklar tespit edilmiştir. Bu oy sayısının Türkiye genelindeki toplam geçerli oy sayısına oranlandığında etkisinin %0,22 olduğu belirlenmiştir; resmi Sandık Sonuç Tutanağı ve Sayım Döküm Cetvellerine göre oy sayısı değişiminin de 5 bin civarında olduğu göz önüne alınınca buradaki doğrudan etkinin %0,01 seviyelerinde olduğu öngörülmektedir. Önemle vurgulamak isteriz ki, yaptığımız çalışma sandık başında tespit edilen sonuçların YSK’nın açıkladığı sonuçlarla tutarlılığı üzerinedir; oylama ve sandık başında oy sayımı sırasında oluşabilecek sorunları kapsamamaktadır.

Bu verilerin hepsini detaylı olarak, tutanaklarıyla beraber siyasi partilerin tamamıyla, itiraz süresi içinde paylaştık. Tespit edilen bu farklılıkları önümüzdeki günlerde paylaşacağımız detaylı analizler vasıtası ile sandık ve oy bazında inceleyebilir, 90.000 T3 gönüllümüz aracılığıyla karşılaştırılan tutanakları görüntüleyebilirsiniz.

2. Resmi verilere göre; 100% Tek taraflı oy kullanılmış sandıklar:

Tercihin bir tarafa %100 oy oranı çıkan sandıkların sonuçları şu şekildedir.
Evet tercihi: Sandık sayısı: 960, Toplam oy sayısı: 89.158
Hayır tercihi: Sandık sayısı: 173, Toplam oy sayısı: 6.739

3. Resmi verilere göre; Seçmen sayısından daha fazla oy kullanılan sandıklar:

YSK 16 Nisan halk oylamasında bir yenilik getirerek seçmen listelerine görevlileri de ekledi. Buna göre özel durumlar dışında sadece seçmen listesinde olan seçmenler sandıkta oy kullanabilecekti. Diğer yandan analizimiz sonucunda 2.397 sandıkta seçmen sayısından fazla oy kullanıldığını görüyoruz.

Bu aşamada, sayısal analizin yorumlanarak kamuoyundaki tartışmalara ışık tutması, ancak bu verilerin alındığı sandıkların detaylı ve münferit incelenmesi ile mümkündür. Siyasi Partilerle söz konusu tüm veriyi itiraz süresi dahilinde paylaşmış bulunuyoruz. Elimizdeki imkanlar dahilinde bu konuda gelen ek taleplere de katkı sağlamaya hazırız.

4. Karşılaştırma verisini herhangi bir kaynaktan alamadığımız sandık sayısı:

20.202 sandığı ve bu sandıklarda kullanılan 3.746.637 oyu bizimle veri paylaşmaya gönüllü siyasi parti sandık kurulu üyesi, müşahit ya da T3 gönüllüsü olmayışı nedeniyle ikinci bir kaynaktan teyit etmemiz mümkün olamadı. Resmi sonuçları, sadece resmi Sandık Sonuç Tutanağı ve Sayım Döküm Cetveli ile karşılaştırabildik.

Çağrı Merkezimizin Bulguları

Seçim günü, 07:00’den itibaren Türkiye Barolar Birliği ve Oy ve Ötesi gönüllü avukatlarının çalışmaya başladığı çağrı merkezimize ve sosyal medya üzerinden gelen 2000’e yakın çağrıya hukuki destek verdik. Çağrı merkezimize ulaşan 298 Sayılı Kanun ve 135 Sayılı Genelge kapsamındaki itiraz konuları içerisinde yoğun olarak olarak öne çıkan maddeler şunlar oldu:

1. Sandık kurullarının seçim pusulalarını mühürlememesi veya yanlış (ön kısmını) mühürlemesi
2. Referandumda kullanılan mühürlerde, “tercih” yerine “evet” yazması
3. Kimlik kontrolü yapılmadan oy verme işlemine başlanması nedeniyle seçmenlerin yanlış sandıkta oy kullanması
4. Vatandaşların oy kullandıkları sandıklarda sayımı izlemeye alınmaması (Açık sayım ilkesinin ihlali)