Ankara‘da bir mahkeme Türkiye tarihinde ilk kez çocuğun soyadını belirleme hakkını anneye veren bir karara imza attı. Gerekçe olarak ise soyadını babanın belirlemesinin ‘cinsiyete dayalı farklı bir muamele teşkil etmesi’ gösterildi.
G.M.S isimli kadın velayeti kendisinde olan çocuğunun Baleyev olan soyadını kendi soyadıyla değiştirmek için 2019 yılında Ankara 4’üncü Aile Mahkemesi‘nde dava açmıştı.
Gerekçeli kararda 2013 yılında evlenen G.M.S ve C. Balayev’in kısa süre sonra boşanma başvurusunda bulunduğu ve 2014 yılında da çocuklarının dünyaya geldiği belirtildi. Manavgat Aile Mahkemesi, boşanma davasını karara bağlarken babanın hiç görmediği çocuğun velayetini de anneye verdi.
Dava dilekçesinde, babanın çocuğunu görmeye gelmediği, aramadığı ve çocuğun babasını bir gün bile görmediği ifade edildi.
Dava dilekçesi davalı eski eşe tebliğ edilmesine rağmen eski eş hiçbir beyanda bulunmadı. Tanık olarak dinlenen kişi de davacı kadının beyanlarını doğruladı.
Davanın hakimi Serpil Aydın, söz konusu davayı kabul ederek altı yaşındaki çocuğun Balayev olan soyadının annenin soyadıyla değiştirilmesine karar verdi.
Mahkemenin gerekçeli kararında davacı kadının, velayet hakkının kullanımından kaynaklı olarak çocuğuna kendi soyadını vermeyi istediği belirtildi. Soyadını belirleme hakkının da velayet hakkı kapsamında olduğuna dikkat çekildi. Gerekçeli kararda şu değerlendirmelerde bulunuldu:
Aynı hukuksal konumda olan erkeğe velayet hakkı kapsamında tanınan çocuğun soyadını belirleme hakkının kadına tanınmamasının velayet hakkının kullanılması bakımından cinsiyete dayalı farklı bir muamele teşkil edeceği, evlilik birliği içinde doğan çocuğun taşıdığı ailenin soyadını evlilik birliğinin sona erdirilmesi ile kendisine velayet hakkı tevdi edilen annenin kendi soyadı ile değiştirmesini engelleyici yasal bir düzenlemenin bulunmadığı ve çocuğun soyadı değişmekle kişisel durumun değişmeyeceği açıktır.
Ayrıca, kararda çocuğun annesiyle aynı soyadı taşımamasını sorguladığı ve bunun da çocuğun psikolojisini etkilediği belirtildi. Çocuğun yüksek yararı göz önüne alınarak soyadının annenin soyadıyla değiştirilmesinin haklı neden olduğu da ifade edildi.
Davacı kadının avukatı Fırat Bilici, AA muhabirine yaptığı açıklamada verilen kararın ‘cinsiyet ayrımcılığı yapılmamasının gereği’ olduğunu söyledi. Bilici, bir kadına daha önce böyle bir hak tanınmadığının altını çizerek şunları söyledi:
Erkek, velayet kendisinde kaldığı zaman soyadını çocuğuna verebiliyordu ama bugüne kadar kadına böyle bir hak tanınmamıştı. Anayasa Mahkemesinin kararından sonra şansımızı denedik ve boşanma davasından sonra kadının soy ismini çocuğuna verebilmesi için isim davası açtık. Bu, nüfus kaydının düzeltilmesi davası değil, isim davasıydı.
