Kosova-Sırbistan sınırında tansiyon: Gerginlik yaratan yasa bir ay ertelendi

Kosova hükümetinin, ülkede yaşayan Sırpların önümüzdeki iki ay içinde Sırp plakalarından Kosovalı plakalara geçmelerini gerektiren yeni bir yasanın yürürlüğe girmesinden saatler önce Sırpların yoğunlukta olduğu Mitroviça’da dün gece saatlerinde gerginlik başladı.

Yasayı protesto etmek için sokağa çıkan eylemciler kuzey sınırında barikat kurdu. Silah seslerinin gelmesiyle Kosova, iki sınır kapısını araç trafiğine kapattı.

Yaşanan gerginliğin üzerine hükümet yasayı bir ay sonra 1 Eylül’de yürürlüğe koymak üzere ertelediğini açıkladı.

İki ülke arasında yükselen tansiyon, Batı dünyası Rusya-Ukrayna savaşına odaklanmışken büyük bir çatışmaya dönüşebileceği endişesini yarattı.

14 yıl önce bağımsızlığını ilan eden Kosova’daki pek çok Sırp, hükümetin yasa dışı kabul ettiği Sırp çıkışlı plakaları kullanmaya devam ediyor. Plakalarla ilgili benzer gerginlikler bir yıl önce alevlenmişti. Ancak uzmanlar Kosova’nın müttefiki ABD’nin ve Avrupa Birliği’nin odağının Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde olması sebebiyle bu kez gerginliğin daha yüksek olduğunu belirtiyor.

Kosova Başbakanı Albin Kurti, sosyal medya hesaplarında yayınladığı bir videoda, “Önümüzdeki saatler, günler ve haftalar zorlu ve sorunlu olabilir” dedi. 

Rusya ve Çin ile müttefik olan Sırbistan, 2008’den beri Kosova’nın bağımsızlığını tanımayı reddediyor.

Kosova’nın 1,8 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 5’ini oluşturan etnik Sırp nüfusun yaklaşık yarısı, Sırbistan sınırındaki dört kuzey ilde yaşıyor ve pek çoğu Kosova kurallarını redderek Sırbistan’ın bir parçası gibi yaşamayı tercih ediyor ve uzun süredir bu yasaya benzer yeni entegrasyon girişimlerini protesto ediyor.

2011’den beri AB, her iki hükümet arasında müzakerelere aracılık ediyor ve Kosova’da yaklaşık 3.700 askerden oluşan bir NATO barış gücü (KFOR)  bulunuyor.

Dün olayların üzerine bu birlik, “İstikrar tehlikedeyse müdaheleye hazır olduğuna” dair bir mesaj paylaştı, birliklerin hazırlık durumlarının yükseltildiği ve ‘alarm’ durumuna geçildiği aktarıldı.

Kosova Başbakanı Albin Kurti, açıklamasında gerginlikten Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Sırbistan’ın Kosova Sorumlusu Petar Petkoviç’i sorumlu tuttu ve  “Önümüzdeki günler ve haftalar zorlu ve sorunlu olabilir” dedi.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic de dün düzenlediği basın toplantısında, “Barış için dua edeceğiz ve barış arayacağız, ancak teslim olmayacağız ve Sırbistan kazanacak. Sırplara zulmetmeye, kötü muamelede bulunmaya ve onları öldürmeye cesaret ederlerse, Sırbistan kazanacak” dedi.

Avrupa Birliği’ne katılmaya aday olan Sırbistan, Moskova ile yakın bağlarını korumuş ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini kınayan Birleşmiş Milletler kararı lehinde oy kullanmasına rağmen Rusya’ya yönelik Batı yaptırımlarına katılmamıştı.

Rusya’nın haber ajansı TASS, plaka ve kimlik yasalarını “Sırp nüfusunu Kosova’dan çıkarmak için yeni bir adım” olarak nitelendirdi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova, “Priştine‘yi (Kosova’nın başkenti), ABD ve Avrupa Birliği’ni provokasyonu durdurmaya ve Kosova’daki Sırpların haklarını gözetmeye çağırıyoruz” dedi.