Kırk günlük perhiz öncesi son eğlence Baklahorani dün kutlandı

İstanbul’un en eski sokak eğlencesi Apokries, nam-ı diğer Baklahorani Karnavalı, dün akşam Tatavla’da (Kurtuluş) kutlandı. Rumların altı yüz yıllık geleneği olan Baklahorani’de katılım şenlikli, trafik sıkışıklığında karnavalı izleyen şoförler şaşkındı.

1941’de İnönü Hükümeti tarafından “güvenlik” gerekçesiyle yasaklanıp 68 yıl evlere kapanan Rum toplumunun en eski geleneklerinden Baklahorani beş yıldır özgürce kutlanıyor. Daha önceki yıllarda Taksim İstiklal Caddesi’ni de mekan bellemiş karnaval, bu sene başlangıç yeri olan Tatavla’da (Kurtuluş) gerçekleşti.

Paskalya’ya 40 gün kala başlayan Büyük Oruç (Sarakosti) öncesi, insanlara son bir eğlence imkanı veren karnavalın benzerleri Brezilya, New Orleans ve Yunanistan’da da kutlanıyor.

Saat 19.00’da Pangaltı metro istasyonunda toplanan kalabalığın bir kısmı renkli kostüm ve maskeleriyle göz alıyordu. Davullar ve tefler eşliğinde başlayan yürüyüş Kurtuluş’un arka sokaklarına uzandı, apartmandan izleyen Tatavla sakinleri şenlikçilere el salladı, çiçek attı.

Yürüyüşün ardından grup, Şişli Belediyesi Kültür Merkezi’nde Zekiye Yürekli, Yedirenk Müzik Grubu, Karambola, Ötekiler ve Hakan Yeşilyurt, Dimitri Busunis ve Mikko Papadopulos da katıldığı konserle geceye devam etti.

Yorgo Demir, Agos Gazetesi’ne Baklahorani’nin geçmişini şöyle anlatmıştı:

“Bazı kaynaklara göre, Apokries’in, kutlanmaya başlanması kilisenin aşırı baskıcı davrandığı döneme denk gelir. 19. yy’ın ortalarına denk düşen bu dönemde, fütursuzca eğlenme ihtiyacının, isyan etmenin ve dayatılan kurallara karşı gelmenin tezahürü olarak ortaya çıkan Apokries, iki şekilde kutlanırmış. Karnavalcılar (maskaralar), dost ve ahbapların evlerine gece ziyaretlerinde bulunur, gece boyunca içkili, bel altı esprilerin, karşılıklı sataşmaların olduğu hafif meşrep, eğlenceli sohbetler döndürülürmüş. İkinci formda ise, karnavalcılar sokağa çıkıp kostüm ve maske takarak şarkılar, danslar ve çeşitli mizansenlerle eğlenirlermiş. Dönemin Levantenlerinden Bertrand Bareilles’in tanıklığına göre büyük Pera Caddesi’nde toplanan maskaralar, bugünkü Kalyoncu Kulluk Sokak’tan Dolapdere’ye inerek oradan Tatavla’ya, Aya Dimitri Kilisesi’nin önündeki meydana çıkarlarmış. Orada onları seyyar satıcılar, sokak müzisyenleri, akrobatlar, palyaçolar, laternacılar ve dönemin amatör itfaiyeci sınıfı “tulumbacılar” karşılarmış….”

“…İsa’nın dirildiği gün olan Paskalya Pazar’ına kırk gün kala kutlanmaya başlanan karnavalın başladığı Pazartesi gününe “Kathara Deftera”, yani temiz Pazartesi adı verilir ve o günden itibaren Rumlar kırk gün boyunca zeytinyağlı yemek dışında başka bir şey yiyemezlerdi. Baklahorani Karnavalı’nın Yunanca Apokries olarak adlandırılmasının sebebi de “Apokries”in kelime manasının “etten soyutlanma” anlamına gelmesidir. Baklahorani adının ise bakladan yapılan zeytinyağlı favanın günün başlıca mezesi olmasından kaynaklandığı rivayet edilir.”

(Yeşil Gazete)