Kentsel Dönüşümde yeşil tasarımlar – Kübra Köprülüoğlu Aşanlı

Ülkemizde gördüğümüz kentsel dönüşüm örnekleri iş kazalarına açık şantiyeler, tasarlanmamış yapılar, rant üzerine düşünülmüş çözümler üzerine odaklanırken, dünyada; terkedilmiş, çevre ve insan için zararı olan, kullanılmayan, atık olmuş yapılar, mekanlar ve bölgelerin tekrar yaşama dahil edilmesi ve rehabilitasyonu için kullanılan örnekler olarak karşımıza çıkıyor. Böyle iyi şeyler de oluyormuş diye görebilmek, “kentsel dönüşüm” konusuna olan allerjik bakış açımızı bir nebze hafifletebilmek için sizlere lafı çok uzatmadan umut verici ve özendirici örnekleri anlatmak istiyorum.

İlk örneğimiz Güney Kore’den geliyor: ChonGae Nehir Kanalı Parkı

1394 yılında Seul’ün başkent seçilme sebebi olan bu nehir Kore’nin siyasi, kültürel ve sosyal bir merkeziydi. Tam 450 yıl boyunca atık sular doğrudan ChonGae nehrine sızdı. Artan nüfus ve sanayileşme ile kirliliği yıllar içinde had safhaya ulaşan bu nehir kent için sağlık tehlikesi ve yoksulluğun sembolü haline geldi. 1960’lı yılların ortalarında bir de nehrin üstüne otoyol inşa edildi. Gelelim yenilenme hikayesine bir gün Güney ve Kuzey Kore’nin gelecekte yeniden birleşmesini vurgulamayı hedefleyen bir yarışma açılır. Mikyoung Kim Design’da bu yarışmayı Kuzey ve Güney Kore’nin 8 ilinin her birinden bağışlanan yerel taşın kullanılması yoluyla bu politik gayreti simgeleyen bir kanal restorasyon projesi ile kazanır. Ancak proje sadece barışı simgelediği için önemli değil elbet, proje sonunda Seul Belediyesi, 2005 yılında San Francisco’daki Dünya Teknoloji Ağı’ndaki suyolu restorasyon çabaları nedeniyle Dünya Teknoloji Ödülü’nü kazandı çünkü arıtma sistemi, su kalitesini II. Sınıfa getirerek suyun güvenli bir şekilde halkla yeniden birleşmesini sağladı.

Projenin tamamı, bu alandan daha fazla rüzgar geçirebilmek için hava kirliliğini azaltmada etkili olmuştur. Nehrin yenilenmesinden önce bu alanda varolan ısı tutma sorununu azalttı. Tüm bunlarla beraber Cheonggyecheon Nehri’nin ekosistemi, bölgedeki 213 yeni kuş türü, balık ve diğer organizmaları teşvik ederek de restore edildi.

Nehrin restore edilmeden önceki otoyollu hali.

Dönüşümden sonra.

Dönüşümden sonra.

İkinci örnek ise Seattle, Washington’dan geliyor: Gas Works Park

Eski bir kömür gazhanesi olan park 1956 yılında Seatle’ın kömürden doğalgaza geçmesiyle işlevini yitirmiş. İşlevini yitiren bu tesis atıl kalmasın diye Seatle şehri tarafından park yapılmak üzere satın alınmış. Piknik merkezi ve eylence alanına dönüştürülen bu parkın tasarımını alanında bir çok ödüle sahip peyzaj mimarı Richard Haag yapmış. Eski bir endüstri binasını çocuklar için parlak boyalı bir labirentin bulunduğu ahşap oyun barınağına çeviren Haag’ın bu projesi kirlenmiş toprak ıslahında çevresel kirleticileri tüketmek ve parçalamak için doğal olarak veya bilinçli olarak tanıtılan mikroorganizmaların veya diğer yaşam biçimlerinin kullanılması* ile de bir devrim niteliği taşıyor.

*Bknz: Bioremediation

Dönüşümden önce.

Dönüşümden sonra:

Son olarak da Viyana’ya gidiyoruz ve eski bir gazometrenin nasıl modern bir mega yerleşkeye dönüştüğünü inceliyoruz. 1899’dan 1984’e kadar gazometre olarak kullanılan 4 tane ikonik yapı 2001 yılında metro istasyonu ve otoyol bağlantılı büyük bir yaşam alanına dönüştürüldü. Her bir gazometre farklı bir mimar tarafından yeniden tasarlandı ve vakti zamanında tuğladan inşa edilmiş bu kuleler yüzlerce daire, ofis, çok amaçlı etkinlik alanları, sinema ve yeraltı alışveriş merkezine sahip koca bir yaşam alanına dönüştürüldü.

 

 

 

Kübra Köprülüoğlu Aşanlı