Karbon Pazarı’nın önlenemez çöküşü

Buzdolabı ve klima gibi soğutucularda kullanılan HFC-23 gazı etrafında dönen oyunlar, sera gazlarını piyasa mekanizmalarıyla yok etme girişiminin halihazırda işlemediğini bir defa daha ortaya koydu.

Birleşmiş Milletler Temiz Kalkınma Mekanizması sisteminde iklim için zararlı gazlar verdikleri zarara göre derecelendirilip, gelişmekte olan ülkelerde bu gazların üreticilerine bahse konu derecelendirmeye göre üretimi azaltmaları ölçüsünde “karbon kredisi” veriliyordu. Soğutucularda kullanılan HFC-22 gazının üretimi sırasında ortaya çıkan atık gaz HFC-23 de yüksek seragazı etkisi nedeniyle bu sisteme dahil edilmişti.

Ancak, kısa süre içinde HFC-22 gazı üreten tesisler, üretim sırasında ortaya çıkan HFC-23’ü yok etmek için kazandıkları krediden nasıl kâr çıkarabileceklerini keşfettiler. Sistem altında bir ton karbon dioksit azaltımı için bir krediye hak kazanılırken, HFC-23’ün yok edilen her bir tonu yaklaşık 11.000 kredi kazandırıyor. Dolayısıyla, başta Çin ve Hindistan olmak üzere gelişmekte olan ülkelerdeki üreticiler bir yandan HFC-22 üretimini artırırken, bir yandan da kendi üretimleri sonucu ortaya çıkan HFC-23’ün bertarafından kâr sağlıyorlar.

Üretimdeki bu artış, ölçek ekonomisi yarattığı için HFC-22 gazının maliyeti de düşüyor. Maliyetteki düşüş ise gelişmekte olan ülkelerdeki soğutucu üreticilerini, ürünlerinde HFC-22 gazını kullanmaya teşvik ediyor ve bu da daha fazla HFC-23’ün ortaya çıkmasına sebep oluyor.

19 büyük HFC-22 üreticisi ise 2005’den beri büyük kâr sağladıkları sistemden memnun. Aradan geçen yedi sene içinde hatırı sayılır bir çıkar grubu haline gelen bu üreticiler, HFC-23’ün Temiz Kalkınma Mekanizması kapsamından çıkarılması halinde üretim sırasında ortaya çıkan atık gazı doğrudan atmosfere bırakacakları tehdidini savuruyorlar.

Yeşil Gazete/NY Times