İstanbul Sözleşmesi MYK’nın gündeminde: AKP Sözleşme’yi feshetmek mi istiyor?

AKP, Türkiye‘nin imzacısı olduğu İstanbul Sözleşmesi‘ni tek taraflı feshetmeye ya da Sözleşme’nin belli maddelerine çekince koymaya hazırlanıyor.

Partinin dün akşam 21.00’de başlayıp 02.00’ye kadar devam eden Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısının ana gündemi İstanbul Sözleşmesi’ydi. Milliyet’ten Ayşegül Kahvecioğlu‘nun parti kaynaklarına dayandırdığı haberine göre toplantıda, sözleşmenin; toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelimin teminatı sayılan hükümleri eleştirildi ve söz konusu hükümlerin “LGBTİ+‘ların marjinal faaliyetlerine alan açacağı” savunuldu.

‘Kadın beyanı’ erkeği potansiyel suçlu yapıyormuş

Toplantıda ayrıca, Sözleşme’den ayrılmanın Türkiye’deki kadına şiddet vakalarına olumsuz bir etkide bulunmayacağı savunuldu ve kadının beyanı esas alınarak erkekler için verilen evden uzaklaştırma kararlarının “aileleri parçaladığı”, kadının beyanının erkeği “potansiyel suçlu gösterdiği” iddia edildi. Toplantıda kadınların şiddet görmese dahi eşlerine Sözleşme hükümlerinin verdiği teminat kapsamında yaptırımda bulundukları, bu yönüyle sözleşmenin, “aileye zarar verdiği” ileri sürüldü.

Bazı üyeler ise Sözleşme’nin, toplumsal cinsiyet eşitliğini düzenleyen maddelerinin, “eşcinsel birliktelikleri yasal teminat altına aldığını” ve bu durumun “toplum yapısını bozduğunu” savundu. Sözleşme’de çocuk yaşta evliliklerin “çocuğun cinsel istismarı” olarak değerlendirilmesi de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a “şikayet olarak” iletildi.

Edinilen bilgiye göre, değerlendirmelerin ardından Erdoğan, “tartışmalı maddelere çekince konulması” ya da “Sözleşme’nin tek taraflı feshi”nin hukuki ve toplumsal sonuçlarının çalışılmasını istedi. Toplantıda özellikle kadın kurmayların, “kadının korunması” için mevcut düzenlemelerin yerinde olduğu, ancak uygulamadan kaynaklı sorunlar yaşanabildiğini vurguladığı öğrenildi. Bazı kurmaylar, Sözleşme’den çıkılmasının Türkiye’nin “yüksek takdirle ilk imzacı olmasını sorgulatacağını” ve atılacak adım nedeniyle kadın dernekleriyle karşı karşıya gelineceğini savundu.

MYK üyelerinin çoğu çıkmak istiyor

Türkiye’den Yücel Kayaoğlu’nun kulis haberine göre ise aralarında Aile Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ile AKP Grup Başkanvekili Mehmet Muş’un da bulunduğu bazı isimler toplantıda sözleşmeden çıkmanın doğru olmayacağını savundu. MYK üyelerinin bazıları da orta yol olarak sözleşmeden çıkmak yerine, niyet beyanı ile hangi maddelerin uygulanmayacağının belirlenmesini istedi. Aralarında Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’un de bulunduğu üyelerin çoğunluğu ise sözleşmeden çıkılması yönünde görüş bildirdi.

Toplantının sonunda söz alan Erdoğan sözleşmenin hazırlanması, imzalanması, neler içerdiğine ilişkin rapordan alıntılar yaptı, ayrıca sözleşmeden çekilen Bulgaristan, Hırvatistan ve Macaristan’dan örnekler verdi. Toplantıda, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da uluslararası bir sözleşmeden çekilmenin nasıl olacağına dair teknik detayları anlattı. Buna göre, yürütme olarak Cumhurbaşkanı’nın başka bir işleme gerek kalmadan sözleşmeden çekilme yetkisinin bulunduğu belirtildi.

Türkiye ilk imzacı

11 Mayıs 2011’de İstanbul’da imzaya açılan ve bu nedenle İstanbul Sözleşmesi olarak anılan Sözleşme’nin resmi adı Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi.

Türkiye’nin ilk imzalayıcısı olduğu Sözleşme, toplumsal cinsiyet eşitliği ilkesine dayanıyor. 1 Ağustos 2014’ten beri yürürlükte olan ve çocuk evlilikleri yasaklayan ve 6284 sayılı kanunla kadına karşı şiddetin önüne geçmeyi öngören sözleşme hakkında AKP içinden “toplumsal değerler”, “aile birliği” gerekçesiyle sık sık itirazlar geliyor.