Finlandiya deniyor: ‘Yer çekimi bataryası’ yenilenebilir enerji depolamada işe yarar mı?

İskoçya merkezli Gravitricity, Finlandiya’daki bir eski maden sahasını, yenilenebilir enerjiyi depolayan yer çekimi bataryasına dönüştürüyor.

Euronews Green’in aktardığına göre, Finlandiya‘nın küçük bir kasabasında bulunan Avrupa’nın en derin madeni  yer altı enerji deposu haline getiriliyor. Bu durumda ihtiyaç halinde fazla enerjiyi depolamak için yer çekimini kullanacak.

Helsinki’nin 450 kilometre kuzeyindeki, bin 400 metreden daha derin Pyhäjärvi madeninde,  çinko ve bakır çıkarılıyordu. İskoçya merkezli Gravitricity şirketi, artık kullanılmayan maden sahasında ilk tam ölçekli yer çekimi enerjisi depolama prototipini inşa etmek için çalışacak.

Gravitricity’nin icra başkanı Martin Wright, “Bu proje, teknolojimizin  enerjiyi nasıl güvenilir bir şekilde elde edip depolayabileceğini ve gerektiğinde hızla serbest bırakabileceğini gösterecek” dedi.

Aktif olduğu süreçte 60 milyon tondan fazla cevher çıkarılan maden 2022 yılında kapatılmış, birçok kişi işsiz kalmıştı. Wright’a göre yer çekimi bataryası, madenin kapatılmasından sonra işsiz kalan bölge halkı için “daha düşük karbonlu” bir istihdam alanı da oluşturacak.

Uygulamalı Sistemler Analizi Uluslararası Enstitüsü‘nden (IIASA) bilim insanları tarafından yapılan çalışmalar sonucunda, dünyadaki terk edilmiş maden şaftlarının yaklaşık 70TWh güç depolayabileceği bulundu. Bilim insanları bu miktarın küresel enerji ihtiyacını karşılayabileceğini belirtiyor.

Yer çekimi bataryaları nedir?

Yer çekimi bataryası enerji depolama sistemleri olarak da bilinen, yenilenebilir enerjiyi depolamak ve serbest bırakmak için yer çekimini kullanan bir depolama cihazı.

Kimyasal reaksiyonlara dayanan geleneksel bataryaların aksine, yer çekimi bataryaları yükseklik farklarını ve potansiyel enerjiyi kullanıyor.

Sistem, genellikle uzun bir yapı, makaralar ve büyük ağırlıklar içeriyor. Ağırlıklar asansörler veya vinçler kullanılarak yüksek bir konuma kaldırılıyor ve potansiyel enerji depolanıyor. Enerjiye ihtiyaç duyulduğunda, yukarı çıkarılmış kütleler serbest bırakılıyor ve potansiyel enerji elektriğe dönüştürülüyor. Bu süreç döngüsel olarak tekrarlanabiliyor.

Çalışma prensibi olarak, güneş veya rüzgardan üretilen enerjiyle elektik motorunun, ucunda ağırlık bulunan ipi sarması ve ihtiyaç halinde ipin serbest bırakılarak motoru jeneratör gibi çalıştırması esasına dayanıyor.

Dünya genelinde yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılması hedefleri günden güne yaygınlaşırken, buralardan elde edilecek enerjinin nasıl depolanacağı hala çözülmemiş durumda. Depolama sorununu çözmek için daha önce Birleşik Krallık‘ta yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjiyi depolayacak ve fosil yakıtlı elektrik santrallerinden kaynaklanan karbon emisyonlarını azaltacak sıvı hava bataryası geliştirilmişti.