İklim krizi geçen yıl Kanada’da şiddetli orman yangını riskini üçe katladı

Yazar:
Yeşil Gazete

Copernicus‘un Earth System Science Data dergisinde yayımlanan orman yangınlarına ilişkin yeni bir rapora göre; iklim krizi, geçen yıl orman yangınlarını tetikleyen sıcak ve kuru hava koşullarını Kanada‘da üç kat, Yunanistan‘da iki kat ve Amazon ormanlarında yirmi kat artırdı.

Raporun yazarlarından biri olan Birleşik Krallık Meteoroloji Ofisi‘nden iklim bilimci Chantelle Burton, bu bölgelerdeki yangınların, küresel ısınmanın bir sonucu olarak kesinlikle daha büyük olduğunu belirtti.

Rapora göre; Kanada’daki yangınlar özellikle yıkıcıydı: Alabama büyüklüğünde bir alanı yaktı ve benzeri görülmemiş bir karbon emisyonuna neden oldu. Yangınlar, 230 binden fazla insanın tahliye edilmesine ve sekiz itfaiyecinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Ayrıca, Güney Amerika‘nın kuzey kesimlerinde, özellikle Brezilya’nın Amazonas eyaletinde ve komşu Bolivya, Peru ve Venezuela bölgelerinde olağandışı sayıda yangın görüldü. Bu durum, Amazon bölgesinin gezegendeki en kötü hava kalitesi derecelerinden bazılarını yaşamasına yol açtı.

Dünyanın diğer yerlerinde de benzer senaryolar yaşandı. Şili, Hawaii ve Yunanistan‘da yoğun şekilde yanan ve hızla yayılan bireysel yangınlar sırasıyla 131, 100 ve 19 doğrudan can kaybına yol açtı.

Fotoğraf: Alberta Wildfire/Reuters

East Anglia Üniversitesi‘nden iklim bilimci ve raporun baş yazarı Matthew Jones, Kanada’da neredeyse on yıllık karbon emisyonunun tek bir yangın sezonunda kaydedildiğini söyledi.

Yeni rapor, geçen yıl küresel orman yangını emisyonlarının tarihsel ortalamanın yüzde 16 üzerinde olduğunu ortaya koyuyor. Afrika savanındaki olağandışı sakin sezon olmasaydı, geçen yıl yangın kaynaklı emisyonlar rekor kırabilirdi. 

Raporda kullanılan iklim modelleri, sera gazı emisyonlarının yüksek kalması durumunda yüzyılın sonuna kadar aşırı yangınların sıklığı ve şiddetinin artacağını öne sürüyor.

Rapora göre, 2100 yılına kadar, orta-yüksek sera gazı emisyonları senaryosunda (SSP370), Kanada’da 2023-24 sezonu ölçeğinde yangınlar altı kat daha yaygın hale gelecek. Batı Amazon’da, 2023-24 gibi aşırı bir yangın sezonu üç kat daha sık yaşanma riskine sahip. Benzer şekilde, Yunanistan’da 2023-2024 döneminde görülen yangınların ölçeğindeki yangınların sıklığının iki katına çıkacağı öngörülüyor.

Fotoğraf: Jesse Winter/Reuters

Uzmanlara göre; düşük emisyon senaryosunun (SSP126) takip edilmesi, gelecekte aşırı yangın olasılığını sınırlayabilir. Batı Amazon’da, düşük emisyon senaryosunda 2100 yılında 2023-24 gibi olayların sıklığı, mevcut on yıldaki seviyeden daha büyük olmayacak. Kanada’da, aşırı yangınların sıklığındaki artış altı kat yerine iki kat ile, Yunanistan’da ise yüzde 30 ile sınırlı kalacak.

Yangın riskinin tahmin edilmesi, giderek büyüyen bir araştırma alanı. Yalnızca hava durumu faktörlerine dayanan erken uyarı sistemleri ise şimdiden geliştiriliyor. Örneğin, Kanada’da, aşırı yangın havası iki ay önceden tahmin edildi ve 2023’te yüksek yangın potansiyeline dair erken işaretler verdi. Yunanistan ve Amazon’daki olaylar için daha kısa tahmin pencereleri vardı.

2024-25 sezonu için yapılan tahminler, Kuzey ve Güney Amerika‘nın bazı bölgelerinde yangın havası – sıcak, kuru ve rüzgarlı koşullar – olasılığının ortalamanın üzerinde devam edeceğini öngörüyor. Bu durum Haziran ve Temmuz aylarında Kaliforniya, Alberta, Britanya Kolombiyası ve Brezilya Pantanal‘da yangınlar için elverişli koşullar sunuyor.

Paylaş
Yazar:
Yeşil Gazete

Önceki Haberler

Bir çocuk, deprem ve TOKİ savaşı: Terk etmeyeceğiz!

Haber/Fotoğraflar: Mehmet TEMEL ve Cansu ACAR * Hatay’da depremin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen kent…

11/02/2025

İklim örgütlerinden Türkiye’nin 2024 karnesi: Yetersiz ve çelişkilerle dolu

Sivil toplum örgütlerinin hazırladığı raporda, Türkiye’nin yenilenebilir enerji enerjisi kapasitesini artırma hedefi olumlu bulunurken, nükleer…

27/12/2024

Kanal İstanbul için rezerv alan ve imar planlarına yargı engeli

İstanbul 5. İdare Mahkemesi, Kanal İstanbul Projesi'ne ilişkin alınan rezerv alan ilanı ve 1/100.000 ölçekli…

27/12/2024

Ağva plajına mahmuz darbesi

Devlet Su İşleri’nin Ağva Plajı’na yapmayı planladığı mahmuz projesi askıya çıktı. Projeye göre, plajın sağ…

24/12/2024

Pirosmani: Bir sanatçı ardında ne bırakır?

Gürcü tiyatro topluluğu The Wandering Moon Theatre’ın ikinci yapımı olan “Pirosmani” kukla tiyatrosu gösterisini 16.…

16/12/2024

Batı Karadeniz Çevre Gönüllüleri Platformu kuruldu

Mavera Maden şirketi tarafından Devrek, Akçakoca, Alaplı’nın Fındıklı, Belen, Kasımlı, Doğancılar, Kocaman ve Alaplı'ya sınır…

15/12/2024