Hollanda, Naziler’in çaldığı sanat eserlerini iade ediyor

Hollanda, 2. Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafından çalınan ya da yağmalanan ve çeşitli müzelerde serginelen sanat eserlerinin gerçek sahiplerine geri verilmesi amacıyla bir çalışma başlattı.

Hollanda Müze Derneği’nce iki yıldır yürütülen, “1933’ten beri müzelere kazandırılanlar projesi” kapsamında çalınan sanat eserlerinin listesi çıkarıldı.

Ülkede bulunan 162 müzenin 41’inde sanat eserlerinin incelenmesi tamamlandı ve bunun sonucunda 139 şüpheli sanat eseri belirlendi.

Bu eserlerden 61’inin gerçek sahipleri belirlendi. Proje kapsamında ilk olarak Dordrecht Müzesi, ailelerden bazılarına ulaştı ve bazı eserleri sahiplerinin varislerine iade etti.

Çalıntı eserlerini geri almak için şu ana kadar ailelerden 6 başvuru yapıldı. Müze Derneği, 7 başvuru daha bekliyor. Başvurular onlarca sanat eserini kapsıyor.

Ancak, Naziler tarafından çalınan eserlerin geri verilmesi konusunda daha fazla başvuru yapılması bekleniyor.

Amsterdam Şehir Müzesi’nden de Naziler tarafından çalınan iki eser istendi. Bunlardan biri Wassily Kandinski’nin “Evler” adlı tablosu. Diğeri de Henri Matisse’ye ait, “Odalisque” ait tablo.

Her iki tablo da bir ay sonra gerçekleştirilecek, “Savaşta Şehir Müzesi” adlı sergide yer alacak.

Amsterdam Müzesi de Almanya’nın Hamburg kentinde yaşayan bir Yahudi kadına ait antika eserleri geri verecek. Devlet Müzesi’nde de büyük olasılıkla aynı kadına ait eserlerin bulunduğu belirtiliyor.

Müze Derneği, eserlerin gerçek sahiplerine ya da varislerine ulaşmakta çok zorlandıklarını belirtiyor. Neden ise, eserlerin gerçek sahiplerinin bir çoğunun 2. Dünya Savaşı sırasında Nazi kamplarında öldürülmüş olmaları.

Sanat eserlerinin sahipleri ya da varisleri tarafından yapılan başvuru sonrası, müze ile anlaşma zemini aranıyor. Eğer anlaşma sağlanamazsa bağımsız bir komisyon tarafından bağlayıcılığı olan bir öneri sunuluyor.

Almanya’da 81 yaşında ölen sanat koleksiyoncusu Cornelius Gurlitt’in elinde de Naziler tarafından Yahudiler’den yağmalanan çok sayıda sanat eseri bulunduğu ortaya çıkmıştı.

İsviçre’deki Bern Sanat Müzesi’ne bağışlandığı ortaya çıkan milyonlarca dolarlık sanat eserlerinin gerçek sahiplerine iadesi konusunda anlaşma sağlanmıştı.

Yahudiler’den çalınan ya da yağmalanan sanat eserleri konusunda Nazi Almanyası’nın Hava Kuvvetleri Komutanı ve Gestapo örgütünün kurucusu Herman Göring sorumlu tutuluyor.

Göring’in, 1933 yılından itibaren özel bir ekip oluşturarak Yahudiler’e ait antika eşya ve sanat eserlerine el koyduğu belirtiliyor. Değerli eserleri Adolf Hitler’le paylaşan Göring’in, kısa sürede yüzbinlerce sanat eserini ele geçirdiği biliniyor.

Son yıllarda bir bölümü ortaya çıkarılan çalıntı sanat eserlerinden 100 binin hala kayıp olduğu belirtiliyor.

(BBC)