Geri kazanım katılım payları Türkiye Çevre Ajansı’na aktarılmamış

Sayıştay‘ın 2023 yılı Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) Denetim Raporu‘nda; çevre koruma ve sürdürülebilirlik projelerini finanse etmek amacıyla toplanan geri kazanım paylarının (GEKAP) ajansa kanunda belirtilen tarihlerde aktarılmadığı ya da hiç aktarılmadığı belirtildi.

Sayıştay’ın bulguları, DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Evrim Rızvanoğlu‘nun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle sunduğu soru önergesiyle Meclis’e taşındı.

Rızvanoğlu Sayıştay’ın bulgularını gerekçesinde şöyle özetledi:

“Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA), çevre kirliliğini önlemek, yeşil alanların korunmasına katkı sağlamak, döngüsel ekonomi ve sıfır atık yaklaşımları doğrultusunda kaynak verimliliğini artırmak ve ulusal ölçekte depozito yönetim sistemini işletmek gibi önemli görevler üstlenmiştir. Türkiye Çevre Ajansı’nın bu görevlerini başarıyla yerine getirebilmesi, özellikle genel bütçeden aktarılan tutarlar ve Geri Kazanım Katılım Payları gibi temel gelir kaynaklarının zamanında ve eksiksiz aktarılmasına bağlıdır. Ancak, Sayıştay Başkanlığı’nın 2023 Yılı Türkiye Çevre Ajansı Denetim Raporu’nda, Türkiye Çevre Ajansına geri kazanım katılım paylarının (GEKAP) Kanun’da belirlenen tarihlerden daha geç tarihlerde aktarıldığı ya da hiç aktarılmadığı tespit edilmiştir.”

Aktarılmayan payların akıbeti ne oldu?

Rızvanoğlu, TÜÇA’ya GEKAP’ın aktarılmamasının ajansın görevini yapmasına engel olacağını belirttti:

“Bu durum, Türkiye Çevre Ajansı’nın kendisine verilen görevleri etkin bir şekilde yerine getirememesine ve çevre koruma faaliyetlerinin aksamasına yol açma potansiyeli taşımaktadır. Özellikle Geri Kazanım Katılım Payları’nın zamanında aktarılmaması, Ajans’ın sürdürülebilir faaliyetler için gerekli finansmanı sağlayamamasına, dolayısıyla döngüsel ekonomi ve kaynak verimliliği gibi kritik görevlerde başarısız olmasına neden olabilecektir. Ayrıca, 2023 Yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda belirtilen bu durum, faiz oranlarının bu kadar yüksek olduğu bir dönemde Ajans’ın faiz gelirlerinden mahrum kalması, dolayısıyla kamu kaynaklarının etkili, verimli ve ekonomik kullanılamadığına işaret etmektedir. Bakanlık düzeyinde yapılan yazışmalara ve taleplere rağmen bu sorunun çözülememesi ise bir başka önemli sorundur.”

Bakan Kurum’un yanıtlaması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı‘na iletilen sorular şöyle:

• 2023 yılı içerisinde Türkiye Çevre Ajansına zamanında aktarılmayan geri kazanım katılım payları toplamda ne kadardır?
• Geri kazanım katılım paylarının Türkiye Çevre Ajansına kanunda belirtilen sürelerde aktarılmamasının gerekçeleri nelerdir? Söz konusu durum bilginiz dahilinde midir?
• Türkiye Çevre Ajansına aktarılmayan GEKAP’ın akıbeti nedir ve bu kaynaklar nerelerde kullanılmıştır? Kim/kimler faydalanmıştır?
• Türkiye Çevre Ajansının yaşanan gecikmeler nedeniyle uğradığı toplam faiz geliri kaybı ne kadardır?
• Konuyla ilgili olarak, Bakanlık ile Strateji Geliştirme Başkanlığı ve Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü arasında yapılan yazışmalara ve 08.05.2024 tarihinde gönderilen resmi yazıya rağmen sorunun çözülememesinin nedeni nedir?
• Bütün bu aksayan süreçlerin sorumluluğunu taşıyanlar hakkında bugüne kadar herhangi bir cezai uygulama başlatılmış mıdır? İdari ve mali anlamda sorumluluğu bulunanlara herhangi bir ceza verilmiş midir?