Zehir saçan beş termik santralin üretimi tamamen, birinin kısmen durduruldu

Gerekli çevre yatırımlarını yapmayan filtresiz termik santrallere 2,5 yıl daha izin verilmesini öngören yasa tasarısının Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından veto edilmesinin ardından, ülke genelindeki ‘filtresiz’ santraller teker teker mühürlenmeye başlandı.

Şu ana kadar toplam beş termik santralin “Geçici faaliyet belgesi” olmadığı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ekiplerince mühürlenerek üretim faaliyetleri durduruldu. Bir termik santralin ise kısmı olarak kapatılmasına karar verildi.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, incelenen yedi termik santralden dördüne geçici faaliyet belgesi verildiğini, üç santralin ise gerekli çevre izinlerini aldığını bildirdi. Bakan, “Kahramanmaraş Afşin A, Kütahya Seyitömer, Kütahya Tunçbilek, Sivas Kangal ve Zonguldak Çatalağzı termik santralleri tamamen, Manisa Soma Termik Santrali ise kısmi olarak kapatılmıştır” dedi.

Kurum, geçtiğimiz ay kirletici santrallerle ilgili olarak “Ekiplerimiz bu ay içinde 13 termik santralimizin ayrı ayrı incelemesini yapacak, son durumlarını tespit edecekler. 1 Ocak itibarıyla süreci başlatacak, mevzuata aykırı ne kadar tesis varsa kapatma dahil tüm cezai işlemleri yapacağız” açıklaması yapmıştı.

İlk mühür Soma’ya

Manisa’nın Soma ilçesindeki Konya Şeker’e ait termik santralin verilen bir  aylık süreye rağmen bacalara filtre takılmadığı için iki ünitesinin üretim faaliyetleri kısmen durduruldu. Santralin kömür giriş kapıları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yetkilileri tarafından gece yarısı saatlerinde mühürlendi. Santral, 165 megawatt gücünde 6 ünitesi ile filtresiz olarak elektrik üretimi yapıyordu. Bakan Kurum’un açıklamasına göre, Soma Termik Santrali’nin dört  ünitesinin çalışmasına kış sezonu boyunca müsaade edilecek.

Çatalağzı Termik Santrali mühürlendi

Zonguldak’ın Kilimli ilçesine bağlı Çatalağzı beldesinde faaliyet gösteren Çatalağzı Termik Elektrik Santrali (ÇATES) de mühürlenen termik santraller arasında yer aldı. 1946 yılında faaliyete geçen ve 2014’te özelleştirme sonucu Elsan Enerji’ye satılan, 2 üniteden oluşan 300 megavat gücündeki Çatalağzı Termik Santrali filtresiz olarak çalışıyordu.

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan Zonguldak-Çatalağazı Hava Kalitesi Değerlendirme Raporu’nda santralin insan ve çevre sağlığı açısından ölümcül riskler oluşturduğu ortaya konmuştu. Raporda, santrallerin tam kapasite çalışmadığı durumda dahi mevzuatlarla belirlenen sınır değerleri aştığı belirtilmiş; “mevcut hava kalitesinin iyileştirilmesine yönelik olarak daha etkin arıtım sistemlerini kurmayıp standart iyileştirmelerini gerçekleştirmeyen sanayi kuruluşları hakkında 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında cezai işlemler yürütülmelidir” denilmişti.

Kütahya’da iki santrale mühür

Kütahya’nın Seyitömer beldesi ile Tavşanlı ilçesinin Tunçbilek beldesinde faaliyet gösteren Çelikler Holding’e ait 2 termik santral de yine filtresiz olarak çalıştığı ve gerekli çevre yatırımlarını yapmadığı gerekçesiyle mühürlendi. Seyitömer Termik Santrali 4 üniteden toplamda 600 megavat gücünde kapasite ile çalışıyordu.

Afşin-Elbistan Santrali’nin üretimi durduruldu

Kahramanmaraş Afşin-Elbistan A Termik Santrali de mühürlenen santraller arasında. Kahramanmaraş Valiliği yaptığı açıklamada “Vatandaşlarımızın sağlığının ve çevrenin korunması amacıyla kamu birimlerimiz her türlü tedbiri almaktadır. Bu çerçevede, Afşin-Elbistan Elektrik Üretim AŞ’nin çalışmaları ‘geçici faaliyet belgesi’ alıncaya kadar durdurulmuştur. Bu süreçte ilgili kamu kurum ve kuruluşlarımız çevre standartlarını sağlayarak üretim ve istihdamın devamı için gerekli çalışmaları sürdürmektedir” ifadelerini kullandı.

Sivas/ Kangal termik santralinin bir ve ikinci ünitelerinin üretimi de durduruldu. Kangal eski Belediye Başkanı Mehmet Öztürk, fabrikanın filtreli olan bacasının enerji kaybı nedeni ile çalıştırılmadığını eski iki bacadan çıkan zehirli gaz ve küllerin ise bölgede yaşayan insanların sağlığını ve çevreyi olumsuz etkilediğini söylemişti.

Çevre Mevzuatına Uyum Yatırımı Yapmayan Santraller Hangileri?

Aşağıdaki kömürlü termik santraller, 2013 yılından bu yana, baca gazı kükürt giderim tesisi, filtre sistemleri veya kül barajı gibi çevre ve halk sağlığının korunması için gerekli yatırımları yapmıyor. Bu santraller 2013 yılından itibaren özelleştirilmiş olup, Afşin Elbistan B Termik Santrali hariç, özel şirketler tarafından işletiliyor.

Çanakkale / 18 Mart Çanakkale Termik Santrali
Şırnak / Silopi Elektrik Termik Santrali
Kahramanmaraş / Afşin Elbistan A Termik Santrali (üretimi durduruldu.)
Karabük / Kardemir Karabük Demir Çelik Termik Santrali
Kütahya / Tunçbilek Termik Santrali (üretimi durduruldu.)
Kütahya / Seyitömer Termik Santrali (üretimi durduruldu.)
Manisa / Soma A Termik Santrali (üretimi kısmen durduruldu.)
Manisa / Soma B Termik Santrali
Sivas / Kangal Termik Santrali (1. Ve 2. üniteler) (üretimi durduruldu.)
Zonguldak / Çatalağzı Termik Santrali (üretimi durduruldu.)
Ankara / Çayırhan Termik Santrali
Muğla / Yeniköy Termik Santrali
Muğla / Kemerköy Termik Santrali
Bursa / Orhaneli Termik Santrali
Kahramanmaraş / Afşin Elbistan B Termik Santrali

Bu santrallere 2013 yılından itibaren Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarını hiçe saymak pahasına ek süre verilmiş ve çevre yatırımlarını yapmaları talep edilmişti.  Ancak söz konusu şirketler çevre ve halk sağlığını hiçe sayarak, söz konusu çevre yatırımlarını altı yıldır hayata geçirmemiş, havayı kirletmeye ve halk sağlığına zarar vermeye devam etmişti.