Ekşi Sözlük’te ‘Denetim Projesi’ Başlarken, Yazarlarına da Savcılık Soruşturması Var / Füsun S. Nebil

Ekşi Sözlük ülkemiz internetinin önemli içerik sitelerinden birisi. Okurlarının katkısı ile oluşmaya başlaması, Web 2.0 tanımı meşhur olmadan önceydi. Ama sitenin, başı zaman zaman da bu nedenle, yani içerikleri ile ilgili derde girdi ve zaman zaman erişime engellendi[1] ama dün siteye girişte karşılaşılan “Nefret Söylemi Denetim Projesi” ve bugün Friendfeed ya da Twitter gibi ortamlarda yayılan “savcılığa çağırılan yazarlar” haberleri, yeni bir döneme işaret ediyor.

Kim için? Ekşi Sözlük için mi? Bana kalırsa tüm Türk internet ortamı için.

Bizler Müyap engellemelerinde “biz korsan yapmıyoruz” diyerek ilgilenmedik ama o günlerin hukuki mercilerinin, hukuksuz “siteyi toptan kapatma” kötü alışkanlığının sonuçlarını bugün hala yaşıyoruz. Aşağıdaki konuları da bu nedenle dikkatli okuyup, anlamak lazımdır.

Yeni Dönem İşareti 1 : Savcılığa (Tebligatsız) Çağırılan Yazarlar

Yukarıda da belirttiğimiz üzere, Ekşi Sözlüğün içeriği, okuyucuların giriş (entry) yapması ile yaratılıyor. Bu içeriklere bakarsanız, bazen çeşitli geyiklerle, bazen de inanılmaz bir bilgi kaynağı ile karşılaşırsınız. Örnek vermek gerekirse, okulunuzdaki hocanız, dünya çapındaki bir filazof ya da bugün için benim baktığım konu; Stockholm Sendromu (TV’un biri bugün bundan bahsettiğinde tam anlamını vermedi. Google’dan baktığımda Ekşi Sözlüğün konuyu açıkladığını gördüm) diğer konular. Ekşi Sözlüğün farkı bu bilgileri verirken, çoklu kaynaktan oluşturması, bu nedenle de çarpıcı noktaları da işaret etmesidir.

Ama Ekşi Sözlüğü herkesin sevdiği de söylenemez. Örneğin Adnan Oktar, nam-ı diğer Adnan Hoca’nın yıldızı bir türlü Ekşi Sözlük ile barışmaz. Öyle ki, bugüne kadar Ekşi Sözlüğün erişim engellemesi almasının galiba tek ya da belki en çok nedeni kendisidir[1].

Evet bugüne kadar, şikayet edilen içeriklerin açtığı sorunu karşılayan (davalarla uğraşan) Ekşi Sözlüğün yönetimi olmuştu. Yani şikayet edilen içerik sonucunde, Ekşi Sözlük aleyhine dava açılıyor ve bazen de erişime engelleniyordu.

Çünkü bugüne kadar, savcılığa bir içerik şikayeti için gidenler, içeriği (yorumu, videoyu ya da entry) giren kişilerin bulunması ve cezalandırılması gibi bir talepte bulunmak yerine içeriğin engellenmesi konusuna yoğunlaştılar. Deniz Baykal ya da son MHP videolarında da rastgeldiğimiz bu durum, sadece içeriğin bir an önce engellenmesi, kapatılması şeklinde bir talep yapılması, devamının getirilmemesi nedeniyle oluşuyor.

Ama bu sefer durum değişmiş gözüküyor. “Yeni Dönem – 1” dediğimiz de bu.

Şimdi sadece sitelerin değil, o siteye, bu siteye ya da Ekşi Sözlüğe içerik girenlerin de dikkatli olmaları gerekiyor. Bu sefer, savcılığa şikayet edilen içerikleri girenlerin IP numaralarının Ekşi Sözlük’ten resmi olarak istendiği ve alınan IP’lerin ilgili olduğu kişilerin savcılığa çağırılmaya başlandığı belirtiliyor.

Soruşturma için çağırılan kişilerin polisten aldıklarını söyledikleri bilgiye göre, şikayet konusu içerikleri silmeleri için, Sözlük yönetimine Savcılık tarafından uyarıda bulunulmuş, ama yönetim ilgili entrylerin suç unsuru barındırmadığını belirterek silmeyeceğini belirtmiş. Bunun üzerine savcılık bu içerikleri girenlerin IP numaralarını istemiş. Ekşi Sözlük de bu talebi yerine getirmiş.

Yazarlar FriendFeed/Twitter/Facebook Üzerinde Danışmanlık Arıyor

Doğal olarak bu durum, hemen “sansür” düşüncesi ve tartışması yarattı. 22 ağustosta yürürlülüğe girecek olan BTK kararı ile ilgili olarak yapılan “sansür” kavgaları sürer giderken, bunun akla gelmesi normal.

Hatırlarsanız, bir yandan da Anonymous saldırıları ile ilgili 32 kişi tutuklanmıştı. Anlaşılan resmi makamlar elimiz değmişken bir de bu taraftan bakalım demişler.

“Ama acaba bu durumun hukuki karşılığı nedir?” Bunu biz değil, Friendfeed üzerindeki bazı yazarlar soruyorlar. Şaşırtıcı olan ise şu ifade :

Kağıt filan yok, 4’e kadar gelin, sorgunuz alınacak uzun sürmez hemen yollarız filan dedi.

Yani kapıya gelen “sivil polis” herhangi bir tebligat sunmuyor. Sosyal networklerdeki görüşmelerde buna dair çeşitli tartışmalar var :

• Tebligat olmadan nasıl oluyor ki, “entry yazmışsınız, hoşumuza gitmedi, gelin ifadenizi alacağız” ne biçim bir iş, çok gayrı ciddi duruyor. herhangi bir tebligat yoksa gitme bence.
  
• Adamlarım polis olduğu ne belli? Bence gitme, tebligat yapılmasını bekle.
  
• İfadeyi evde alıcaklardı sanırım, içeri girmek istediler, almadım, aradıkları kişi de evde yoktu zaten. böyle şeyler için hep eve kağıt mağıt yollamak yerine, evde ifade alsın diye adam mı yolluyorlar? şey açısından fark var mıdır sizce, evde mi konuşmak daha iyi, şubeye gidip mi? öğrenelim ki bir daha başımıza gelirse şey olsun.
  

Ancak bu feed’lere bakıldığında, bazı kişilerin bu feed’lere de saldırı yaptığı ve çok sayıda anlamsız entry girerek bloke ettiği görülüyor.

Girilen içeriğin, Kuran’ı Kerim ve Hz.Muhammed ile ilgili olumsuz detaylar olduğu ve şikayetin yine Adnan Hoca tarafından yapıldığı belirtiliyor.

Yeni Dönem İşareti – 2 : Nefret Söylemi Denetim Projesi

Diğer yandan, yazarların sosyal networklerde tartıştığı bir konu da, bu olay karşısında Ekşi Sözlüğün bulunduğu durum ve alacağı tavır. Yazarlar Ekşi Sözlüğün kendi IP adreslerini nasıl verdiğini ve kendilerini neden bilgilendirmediklerini öğrenmek isterken, bu konuda kendilerini desteklemelerini, hukuki yönden aydınlatmalarını istiyorlar[2].

Ama IP adreslerinin, fiziksel adrese dönüştürülmesi süreci Ekşi Sözlüğün sorumluluğunda değil. Siteler kendi içerikleri ile ilgili olarak sadece IP numaralarını tespit edebilirken, bu IP’lerin kim tarafından kullanıldığı ancak İnternet Servis sağlayıcıdan alınacak bilgiyle temin edilebiliyor.

Gerçi şu anda TİB tüm IP’leri görebiliyor ama bunun detayını yani kullanıcı kimliğini İnternet Servis Sağlayıcılarının vermesi gerekiyor. Buna “Session” deniliyor. ISS’ler (ki abonelerin % 95’i TTnet olduğu için daha kolay) kendi abonelerinden hangisinin belirtilen gün ve zaman aralığında, o IP’yi kullandığını yani session’ı açtığını raporluyor[3]. İşte savcılık tarafından adres bilgilerine böyle ulaşılabiliyor.

“Nefret Söylemi Denetim Projesi”ne gelince, Ekşi Sözlük anlaşılan bu gelişmelere karşı, kendisini ve kullanıcılarını korumak için yeni bir operasyon başlatmış. Şöyle ki; 19 Haziran 2011 Pazar günü Ekşi Sözlük’te yeni bir proje duyuruldu : “Ekşi Sözlük Nefret Söylemi Denetim Projesi”[4]. Proje şöyle tanımlanıyor :

Nefret söylemi denetim grubu şu andan itibaren Ekşi Sözlük dâhilinde yazılmış entry’leri denetlemek, bu entry’ler arasında nefret söylemi içerenleri tespit etmek ve söz konusu nefret söylemlerini yayından kaldırmak amacıyla yetkilendirilmiş ve aktif olarak çalışmaya başlamıştır.

Projenin[5] üzerinde eylül 2010’dan beri çalışıldığı belirtiliyor. Aykırı davrananlar için ise şu önlemlerden bahsediliyor;

• (Denetim) Grup incelemesinde �nefret söylemi� olduğu tespit edilen bütün entry�lerin silineceğini,
  
• (Grup) ilgili entry�lerin 19 haziran 2011 tarihi ve sonrasında yaratılmış olması durumunda ise yazarı için yönetmelikte belirlenmiş yaptırımların uygulanacağını ilan eder.
  

Ekşi Sözlük, yazarlarını üye olarak kabul ederken ince eleyip sık dokuyor ama sonrasında yaygın bir denetleme mekanizması kullanmıyordu. Bu duyuru ile denetimin başladığı görülüyor. Bunu da yeni dönem işareti 2 olarak yorumluyoruz.

İnternet Fikir ve İfade Özgürlüğünün Sınırları Nedir?

Bu haberi 2 başka haberle noktalamak istiyorum. Burayı tıklayarak okuyabileceğiniz ilk haberde, bu ayın başında Birleşmiş Mülletlerin İnterneti “Bir İnsan Hakkı” olarak tanımladığı belirtiliyor.

İkinci haber ise, Yine başta Birleşmiş Milletler olmak üzere, bir dizi dernek ve uluslararası örgüt tarafından hazırlanan “İnternet’te İfade ve Fikir Özgürlüğünün Sınırları” başlıklı haber. Bu haberi de burayı tıklayarak okuyabilirsiniz.

[1] Ekşi Sözlük ve Kapatılma Olayı (2006)
[2] ekşi sözlük’ün polise yazar bilgilerini vermesi
[3] TİB, ağustos 2010’da ISS’lerden 2003’den itibaren tüm session bilgilerini vermelerini de talep etti. Bazı ISS’ler bu bilgileri verirken, bazıları vermedi.
[4] ekşi sözlük nefret söylemi denetim projesi
[5] Nefret Söylemi Denetim Projesi Detayları

Türk İnternet