Dünyanın en yaşlı Porsuk Ağacı Bronz Çağı’ndan beri dimdik ayakta

Dünyanın en yaşlı porsuk ağacı Zonguldak‘ta ve tam 4 bin 112 yaşında!
Bronz Çağı‘nda kök salmaya başladığı ‘dünya’ya rağmen sapasağlam ayakta duran bu bilge ağaç, Türkiye’nin bilinen en yaşlı, dünyanın da en yaşlı beş ağacından biri oldu aynı zamanda.

Binlerce yıldır orada duran porsuk ağacının dünyanın en yaşlısı olduğunun keşfedilme süreci, bölgede yaşayan bir köylünün, Zonguldak Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Şube Müdürü Sezgin Örmeci‘ye haber vermesiyle başladı. Porsuk ağacının tarihlendirilmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi’nden Dr. Ercan Oktan ve Anturia Danışmanlık’tan Dr. Murat Yıldız tarafından, yıllık halkalarının laboratuvarda incelenmesiyle yapıldı.

Tabiat anıtı ilan edildi

4112 yaşında olduğu tespit edilen ağacın bulunduğu 1500 dekar alanın Tabiat Anıtı olarak ilan edilerek Gumeli Tabiat Anıtı’na ekleneceğini açıklandı. Gumeli Tabiat Anıtı, dünyanın en yaşlı ormanlarından biri olarak kabul ediliyor. Zonguldak’ın Alaplı İlçesi, Bölüklü mevkiindeki Gumeli Tabiat Anıtı’nın Porsuk mesçeresinde, 1000 yaşından  büyük porsuk ağaçları yaşıyor.

Ölümsüzlüğün sembolü

Zonguldak’daki porsuk ağacının 41 asrı devirmiş olması büyük heyecan yaratsa da, türe dair bilgilere bakınca pek sürpriz değil aslında. 140 milyon yıl öncesine ait porsuk ağacı (Taxus baccata) fosilleri, türün dünyadaki kadim varlığına dair ipucu veriyor. Öyle ki, uzun ömürlü olmaları, kendi kök ve gövdelerinden yeni gövdeler oluşturmaları nedeniyle farklı toplum ve kültürlerde ölümsüzlüğün, yeniden doğuşun, gücün, dönüşümün sembolü olarak kabul ediliyor. Yeryüzüne böylesine uyum sağlayıp milyonlarca yıl içinde değişime ayak uydurarak insana rağmen varlığını koruyan porsuk ağacının, Kuzey Avrupa ülkelerinde kötülüklerden korunmada, rüya çalışmalarında, hatta büyücülükte kullanıldığı biliniyor.

Çekirdeğine dikkat

Türkiye’deki nesli tehlikede olan Porsuk ağacının bitkisinden elde edilen taksol maddesi kanser tedavilerinde kullanılıyor. Porsuğun turuncu, kırmızı, yeşil renkli, az etli ve tatlı bir meyvesi var. Ancak çekirdeğini çıkarma şartıyla yenebilir, zira bu ölümsüzlüğün simgesi olarak kabul edilen bitkinin meyvesi hariç bütün kısımları, yaprakları, özellikle de çekirdeği oldukça zehirli.

Eğer ona zarar vermezsek…

Porsuk ağacı ailesinin bronz çağından bu yana tam 4112 yıldır sessiz sedasız yaşayan, oldukça da sağlıklı olan  bu en yaşlı üyesi eğer insanlar tarafından bir zarara maruz kalmazsa, önüne eklenen dünyanın en yaşlısı ünvanı ve dünyaya dair taşıdığı bilgilerle 4000 yıl daha yaşayabilecek.

( Arkeofili – Yeşil Gazete )