Dünyanın en geniş buz sahanlığı beklenilenin 10 katı hızda eriyor

‘İklim değişikliğinin sonucunun daha az deniz buzu ve Ross Denizindeki yüzey sularının sıcaklığının artması şeklinde olması muhtemel. Bunun sonucunda da bölgedeki erime oranlarının gelecekte artacağı öngörülüyor’

Bilim insanları, dünyanın en geniş buz sahanlığının, çevresindeki Güney Okyanusu’ nun güneşle ısınması nedeniyle beklenilenden 10 kat hızla erimesine dikkat çekti.

Ross Buz Sahanlığı yaklaşık Fransa büyüklüğünde bir alanı kaplıyor, yüzlerce metre kalınlığında ve buz kütlesinin %90’nı su seviyesinin altında kalıyor.

Yaklaşık dört yıl önce, uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekip, yaptıkları çalışmada buz sahanlığının kuzeybatısının, altında bulunan okyanusla nasıl bir ilişkide olduğuna dair veriler toplamıştı. Çalışma sonucunda buzulun öncesine oranla, sıcak su akıntısı nedeniyle daha hızlı eridiği ortaya çıktı.

Doğal bariyer

Çalışmayı henüz Cambridge Üniversitesi’nde yüksek lisans öğrencisiyken yürüten, Yeni Zelanda Ulusal Su ve Atmosfer Araştırmaları Enstitüsü’nden Dr. Craig Stewart, “Buz sahanlıklarının durumunun genellikle derin sıcak okyanus suyuna maruz kalmasına bağlı olduğu düşünülüyor, fakat şunu gördük ki erimesine sebep olan bir başka etken de güneşle ısınan yüzey suları” dedi. 

Buzul ile buz sahanlığının binlerce metre altındaki okyanus suyu arasındaki etkileşim, uzun vadede deniz seviyesini etkiliyor. Ross Buz Sahanlığı, dünyanın en geniş buzullarının akışını engelleyen doğal bir bariyer olarak Batı Antarktika buz tabakasını sabit kalmasını sağlıyor. 

Çalışmanın yardımcı yazarı Cambridge Scott Polar Araştırma Enstitüsü’nden Dr. Paul Christoffersen de“Önceki çalışmalarda gördüğümüz üzere, bir buz sahanlığı çöktüğünde, onu besleyen buzulların akış hızı bir, iki hatta üç kat hızda artabiliyor” diye konuştu: “Buradaki fark, Ross Buz Sahanlığının, daha önce yok oluşlarına şahit olduğumuz buz sahanlıklarının yaklaşık 100 kat büyüklükte olmasıdır.”

‘Tamamen erirse deniz seviyesi 4,8 metre yükselir’

Batı Antarktika buz tabakasının erimesi durumunda serbest kalacak suyun, dünya çapında deniz seviyesini 4,8 metre yükselteceği belirtiliyor. 

Çalışmayı yürüten ekip bu verileri, NIWA (Climate, Freshwater & Ocean Science / İklim, Tatlı Su ve Okyanus Bilimi) tarafından Ross buz sahanlığı altına yerleştirilen bir oşinografik sondadan elde etti. Ekip, 260 metre derinliğine yerleştirilen araçları kullanarak buzun altındaki çukurun ısı derecesini, tuzluluk oranını, erime oranlarını ve okyanus akıntısını ölçtü. Yerleştirilen araçlar, güneşle ısınmış yüzey sularının, Ross Adası yakınlarında buzun altındaki çukura aktığını, bunun sonucunda da yaz aylarında erime oranlarının neredeyse üç katına çıktığını gösterdi. 

Buz sahanlığının hemen karşısında açık su bulunuyor. Bilim insanlarının ifade ettiklerine göre, Ross Deniz Polynyası (çevresi buz ile çevrili toprak parçası) yaz aylarında güneş ısısını hızla emiyor, ısınan bu sular buz sahanlığındaki boşluklara girerek erimeye etkide bulunuyor. Çalışmaların sonucu, bu boşluklardaki durumun öncesinde düşünülenin aksine, yüzey suları ve atmosferle daha çok ilişkili olduğunu ortaya koyuyor. Bu da buz cephelerinin yakınındaki erime oranının okyanus yüzeyindeki sıcak su artışına göre değişiklik gösterdiğini anlatıyor. 

Dr. Stewart, “İklim değişikliğinin sonucunun daha az deniz buzu ve Ross Denizindeki yüzey sularının sıcaklığının artması şeklinde olması muhtemel. Bunun sonucunda da bölgedeki erime oranlarının gelecekte artacağı öngörülüyor” dedi. Dr Christoffersen ise, “Buz sahanlığının önünden yaptığımız gözlemler sonucunda, bazıları 900 km uzaklıktan buz sahanlığına akan, birçok büyük buzul için doğrudan etkisinin olduğunu gördük” diye ekledi. 

Makalenin İngilizce Orijinali

Yazar: Harry Cockburn – The Independent

Yeşil Gazete için çeviren: Kayra Ayyıldız