Diyarbakır Kent Ormanı imara açıldı, Hevsel’e Millet Bahçesi

Diyarbakır’ın UNESCO listesindeki ünlü Hevsel Bahçeleri Millet Bahçesi projesi tehdidiyle karşı karşıya. Kent Ormanı ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından imara açıldı.

Diyarbakır’daki Kent Orman’ın imara açıldığı ve kentin UNESCO listesinde yer alan ünlü Hevsel Bahçeleri’nin bitişiğine Millet Bahçesi yapılmak istendiği ortaya çıktı. TMMOB Diyarbakır Şubesi Başkanı Şerefhan Aydın her iki girişim için de itiraz davaları açtıklarını; bu kararların mahkeme tarafından iptal edilebileceğini belirtti.

Gazete Duvar’dan Vecdi Erbay’ın sorularını yanıtlayan Aydın şunları anlattı: “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu tür projelerde sadece devlet kurumlarıyla görüşüyor, sivil toplum örgütleri ve meslek kuruluşlarının fikrini almıyor. Mevcut korku ikliminden kaynaklı, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu da ses çıkarmıyor, bakanlığın projelerini hemen imzalıyor. Sur savaşından hemen sonra biz bu kurulun toplantılarına katılıyorduk. Kayyımın gelişinden sonra bizi artık çağırmamaya başladılar. Son toplantılarına Emniyet Müdürü de katılmış ve Sur’un beton bloklarla kapatılmasını, birçok yerinde karakolların yapılmasını talep etmiş. Böyle bir durumda kurul üyesinin aykırı bir karar vermesi mümkün değildir. Mesela Diyarbakır Evi’nin temel özelliği bazalt taşıdır ama kurul bir karar almış, ‘bazalt taşı yapmayın’ diyor.“

Aydın açılan davanın ardından inşaatı durdurulan Dicle Vadi projesini ve Kent Orman’ın imara açılmasını şöyle değerlendirdi: “UNESCO listesinde yer aldığı için normalde buralara hiçbir müdahale olmamalı, hiçbir yapı yapılmamalı. Ama kayyım döneminde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı hem Silvan Köprüsü civarına hem de Kırklar Dağı’na müdahale etti. Kültürel peyzaj konumundadır buralar. Planı değiştirdiler. Buna göre belli bir oranda beton dökülebilir, küçük de olsa yapı yapılabilir. Bunları Kırklar Dağı’nın yamacına yaptılar. Bunun üzerine Diyarbakır Şehir Plancıları Odası dava açtı. Mahkeme 2019 yılının başında bu projeyi iptal etti. Muhtemelen temyize gidecekler.”

‘Yapısal müdahale riski var’ 

İlde, Fiskaya’dan Mardin Kapı’ya kadar olan alanda, Hevsel Bahçeleri ile surların yamacında Millet Bahçesi’nin yapımına da başlandı. Bu projeyle ilgili kuşkuları olan Aydın,  “Bu projede de neredeyse aynı şeyler var. Ciddi yapısal müdahaleler olacak. Şu an projede herhangi bir yapı görünmüyor. Ama ciddi tehlikeler de barındırıyor. Mesela Dicle Vadisi projesinde de yapılar yoktu ama yaptılar”dedi.

Çalışma koşullarına ve yöntemine de değinen Aydın, şunları söyledi; “Surların hemen yanında büyük iş makinalarıyla kazı yapmışlar. Bu iş makinaları titreşimle surlara zarar veriyor. Surların hemen sıfırına beton dökülmez. Yasaktır. Normalde Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nda böyle bir şeye yer yoktur. Ama kurul Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile birlikte bu projeye onay vermiş. Kurulun bu tür kararlarına karşı suç duyurusunda bulunduk. Hiçbir sonuç alamadık. Şimdi TMOBB olarak dava açacağız. Elimiz güçlüdür. Bir emsal da var elimizde. Kırklar Vadisi projesinin iptali ciddi bir emsaldir. Dolayısıyla bu projenin durdurulması için umudumuz var.”

Central Park gibi olabilir

Kent Ormanı projesi, Osman Baydemir’in belediye başkanı olduğu dönem hayata geçirilmişti. Projeyi destekleyen Şerefhan Aydın “Burası New York’taki Central Park gibi bir yer olabilecek nitelikte” dedi: “Belediye bu 3 bin dönümlük alanın bir bölümüne ağaçlar da dikti ancak bir süre sonra burada bir stadyum yapma projesi çıktı ortaya. Yine sivil toplum kurumlarının gayretiyle stadyum başka bir yerde yapıldı. Ardından askeri garnizon yapılmak istendi, o da bir şekilde engellendi. Şimdi de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu alanı imara açtı”

Karşı dava açtıklarını ve kararın iptal edilebileceğini anlatan Aydın’a göre Kent Orman’ın imara açılmasının nedenleri şöyle: “Gerekçe olarak Bağlar’ın Şehitlik semti riskli bölge ilan edilmiş. O nüfusu tahliye edecekler. Bu riskli alan uygulamasını Sur’da denediler, şimdide Bağlar’da denemek istiyorlar. Diyarbakır Barosu ile birlikte dava açtık. 3 bin dönümlük bir yerden bahsediyoruz. Kentin diğer sivil toplum örgütleriyle de görüştük. Kent Ormanı Diyarbakır’ın soluk alabileceği yerdir. Burası da imara açılırsa şehir nefes alamaz.”

Dicle Vadisi 1. Uygulama Etabı’nın iptaline ilişkin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı aleyhine açtığı davayı kazandı. Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi, imar planı değişikliklerini hukuka ve mevzuata aykırı bularak, Dicle Vadisi 1. Etabı’nda süren çalışmaların durdurulması yönünde karar verdi.