[COP29] İklim STK’leri Türkiye’nin kömürden çıkış planlamasını talep ediyor

İklim alanında çalışan sivil toplum kuruluşları, bugün Azerbaycan‘ın başkenti Bakü’de başlayan COP29 İklim Zirvesi öncesinde yaptığı ortak açıklamada, Türkiye’nin güçlü iklim hedeflerine ulaşması için acilen “yeni kömürlü termik santral yapmama” kararı alması ve kademeli olarak kömürden çıkışı planlaması gerektiğini belirtti.

Tüm gelişmiş ülkeler, küresel ısınmanın en büyük nedenlerinden biri olan ve finansal geleceği kalmayan kömürü terk ederken Türkiye’de hâlâ yeni santral yapımı gündemde. Kömürlü termik santrallerin yarısının ithal kömüre dayalı olduğu, ekonomik teşviklerle ayakta kalabilen kömür sektörü kamu kaynaklarının da boşa harcanmasına neden oluyor.

Şu anda Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne, yeni bir santral büyüklüğünde, 688 MW’lık ek ünite yapılmak isteniyor. 40 yıldır kömürün gölgesinde yaşayan halk için bu, daha fazla kaldıramayacakları yeni sağlık ve çevre sorunları demek.

Kömürden çıkmanın hem topluma hem iklime faydası var

Oysa Türkiye, hâlâ çok azından faydalandığı, temiz ve güvenli yenilenebilir enerji potansiyeline sahip. Üstelik Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın son açıkladığı 2035 yılı için 120 GW güneş ve rüzgar enerjisi kapasite hedefi, ülkemizin için önemli bir adım.

Bu hedefin, doğadan ve sosyal adaletten taviz vermeden, enerji tasarrufu ve verimliliğini de kapsayarak, iklime ve topluma fayda sağlaması, ancak elektrik üretiminde kömürü sıfırlamakla mümkün olacak. 2021 yılında yayınlanan “Karbon Nötr Türkiye Yolunda İlk Adım: Kömürden Çıkış 2030” başlıklı rapor da bunun mümkün olduğunu bilimsel olarak ortaya koymuştu.

COP29 İklim Zirvesi, Türkiye’ye “yeni kömür santrali yapmama” ve “kömürden kademeli çıkış” kararı alması için fırsat sunuyor. Bu kararların şöyle faydaları olacak:

• Tüm canlıların yaşamını tehdit eden kömürün sağlık ve çevre üzerindeki olumsuz etkileri ortadan kalkacak,
• Emisyonlar azalacak, iklim hedeflerinde önemli bir yol katedilecek,
• Temiz ve yenilenebilir enerjinin önü açılacak, elektrik maliyetleri düşecek,
• Net sıfır ekonomiye geçiş hızlanacak,
• Enerjide dışa bağımlılık azalacak, kendine yeterlilik artacak,
• Güvenli ve sağlıklı yeni istihdam alanları yaratılarak adil bir geçiş sağlanacak.

Üstelik bu karar Türkiye’nin uluslararası yatırım ve desteklere ulaşmasını da  sağlayacak; çünkü COP29’un bu yılki gündeminde finansman var. Müzakerelerde, iddialı bir iklim hedefi belirleyen ülkelerin iklim finansmanında önceliklendirilmesi konusu gündeme gelecek. Emisyonlarının %20-25’i kömürlü termik santrallerden kaynaklanan Türkiye’nin kömürden çıkış kararı alması iddialı bir iklim hedefinin ilk adımı olabilir.

İmzacı kurumlar

• 350 Türkiye
• Avrupa İklim Eylem Ağı
• Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği
• Fosil Yakıtların Ötesi
• Greenpeace Türkiye
• İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği
• Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)
• TEMA Vakfı
• Temiz Hava Hakkı Platformu
• Türetim Ekonomisi Derneği
• WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)
• Yeşil Düşünce Derneği
• YUVA