[COP26] Afrika, 700 milyar dolarlık iklim finansmanı anlaşması için müzakere istiyor

Afrika ülkeleri, Glasgow’da gerçekleşen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26’ncı Taraflar Konferansı’nın (COP26) bu haftaki gündeminde gelişmekte olan ülkelere sağlanacak iklim finansmanı konusuna yoğunlaşmasını istiyor.

Ülkeler gelişmekte olan ülkelerin iklim krizine uyum sağlamasına yardımcı olmak için 2025’ten itibaren her yıl 700 milyar dolar kanalize edecek bir mega finansman anlaşması üzerinde tartışma başlatılmasını talep ediyor.

1,5 derece hedefi için şart

İklim değişikliği konusunda Afrika Müzakereciler Grubu başkanı Tanguy Gahouma-Bekale, küresel ısınmayı 1,5C’de tutmak için gereken hızlandırılmış karbonsuzlaştırma aşaması için artan finansmana ihtiyaç olduğunu söyledi.

The Guardian’ın aktardığına göre Gahouma-Bekale, bu fonların, ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılasında giderek daha büyük bir payını tüketen şiddetli sıcaklık, artan kuraklıklar ve daha yoğun fırtınalar ve sel gibi etkilerle başa çıkmak için de gerekli olacağını söyledi.

Yakın tarihli bir araştırmaya göre, bazı Afrika ülkeleri şimdiden sağlık ve eğitimden ziyade iklim uyumuna daha fazla harcama yapıyor.

İklim adaleti meselesi

İklim diplomatı açıklamasında “Bununla ilgili çalışmaların şimdi başlaması gerekiyor. Finansla ilgili konuşmalar zaman alıyor, bu yüzden her yıl para akışını sağlamak için 2025’ten sonra hedeflere nasıl ulaşılacağına dair net kilometre taşları içeren bir yol haritasına ihtiyacımız var” yorumunu yaptı.

İklim krizi aynı zamanda bir adalet sorunu. İklim krizinin bugünkü hale gelmesini büyük ölçüde Avrupa, Kuzey Amerika ve Doğu Asya sağladı. Ancak krizin en kötü etkileri güney yarım kürede hissediliyor.

2009 yılında zengin ülkeler önemli bir güven göstergesi olarak yılda 100 milyar dolar yardım sözü vermişti. Ancak şu ana kadar bu söz yerine getirilmedi.

Gelirin büyük kısmı iklim uyumuna harcanıyor

Afrikalı grup için Glasgow, bilimin talep ettiği daha büyük aciliyet doğrultusunda değişiklik yapma ve destek seviyesini yükseltme zamanı olarak görülüyor.

Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Komisyonu tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, Cameron gayri safi yurtiçi hasılasının yaklaşık yüzde 9’unu, Etiyopya yüzde 8’ini, Zimbabve yüzde 9’unu, Sierra Leone, Senegal ve Gana‘nın tamamı ise yüzde 7’den fazlasını iklim uyumuna ayırıyor.

Araştırmada iklim için ayrılan bu yüksek paya rağmen ihtiyaç duyulan miktar ile harcanan miktar arasında yüzde 80’lik bir boşluk bulunduğu vurgulanıyor.

Sözler güzel şimdi eylem zamanı

Gabon Devlet Başkanı Ali Bongo‘nun özel danışmanı olarak da görev yapan Gahouma-Bekale, COP26’nın açılış aşamasının dünyayı daha olumlu bir yöne ittiğini, ancak ilk hafta verilen sözlerin ikinci hafta eylemlerle desteklenmesi gerektiğini söyledi.

Gahouma-Bekale, “Dünya liderleri zirvesi sırasında, gerçekten aradaki farkı kapatmak istediklerine dair bir miktar güvence aldık ve ormansızlaşma ve metan konusunda güçlü duyurular gördük. Şimdi görmek istediğimiz şey uygulama. Sadece uygulama bize ihtiyacımız olan güvenceyi verebilir ve ısınmayı 1.5C’de tutabiliriz” dedi.

Afrika’nın tamamı iklim krizine yol açan tarihsel küresel emisyonların yüzde 4’ten daha azından sorumlu. Bu miktar yüzde 25’inden sorumlu ABD, yüzde 22’sinden sorumlu Avrupa Birliği ve yüzde 13’ünden sorumlu Çin ile kıyaslandığında oldukça düşük.

Gabon, karbon negatif ekonomiye sahip

Bazı Afrika ülkeleri liderlik gösterdi. Gabon, Kongo Havzası’ndaki geniş tropik ormanları fabrikalarının, arabalarının ve şehirlerinin yaydığından daha fazla sera gazı emdiği için halihazırda karbon-negatif bir ekonomiye sahip olan bir avuç ülke arasında.

Yakın zamanda, ülkenin fosil yakıt endüstrisinden ziyade ormanlara ve tarıma bağımlı kalmasını sağlamayı amaçlayan iddialı bir iklim yasasını onayladı. Bu hedefe ulaşmak için, hükümetin yaşam standartlarını yükseltmeye devam edebilmesi için dışarıdan desteğe ihtiyacı var.