CHP’den yoksulluk ve eşitsizlik raporu: ‘Yurttaşlar umut besleyemiyor, yalnızca hayatta kalmaya çalışıyor’

CHP Ar-Ge Bilim Platformu, derinleşen gelir ve servet eşitsizliği, kuşaklar arası eşitsizlik, eğitim ve beceri eşitsizliği, bölgesel eşitsizlik ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğini inceleyen rapor hazırladı.

“Sarayın Kara Düzeni Eşitsizlikleri Derinleştirdi ve Kalıcı Hale Getirdi: Yandaş Oligarklar Vatandaşın Sosyal Adalet Duygusunu Yerle Bir Etti” başlıklı raporda, Türkiye‘de en yüksek gelire sahip yüzde 1’lik kesimin, toplam gelirin yüzde 23’ünü aldığı ve 2021 yılı itibariyle Türkiye’nin 178 ülke arasında en yüksek enflasyona sahip 8. ülke olduğu bilgisine yer verildi.

Raporda “Artan gıda, yakıt ve kira masrafları yüzünden yoksulluk çeken vatandaş sayısının 2022 ortası itibariyle 30 milyonu aşacağı tahmin edilmektedir. Orta sınıf adeta ortadan kaldırılmış, nüfusun çoğu yoksul kesimlere eklenmiştir” denildi.

Rapor göre, ülkedeki yetişkinlerin binde 2’si 1 milyon dolar üzerinde servete, yüzde 57’si ise 10 bin dolardan az bir varlığa sahipken, 2019’da 94 bin olan dolar milyoneri sayısı bir yıl içinde 115 bin kişiye ulaştı. Raporda, “Türkiye ortalamasının en zengin yüzde 20’lik gelir grubu, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubundan 8 kat daha yüksek gelir elde etmektedir” bilgisi de yer aldı.

Türkiye’nin ‘çiftçisiz ve tarımsız’ bıraıldığı paylaılan rapora göre,  tarım alanında istihdam edilen kişi sayısı 2002 yılında 7 milyon 458 bin kişiyken, 2020 itibariyle yüzde 44’lük bir düşüşle 4 milyon 157 bin kişiye geriledi ve 2002 yılında 26 milyon 579 bin hektar tarım alanı ekilirken, 2020’de ekilen tarım alanı 23 milyon 144 bin hektara düştü.

Türkiye’nin 15 yaş üstü kadınların iş gücüne katılımları açısından 2021 itibarıyla 187 OECD ülkesi arasından 165. sırada olduğu hatırlatılan raporda, “Kadınlar artan eşitsizliğin en büyük mağduru, evde de işte de dezavantaj var” ifadesine yer verildi.

Gençler ve işçiler yoksul, ev ve araba hayal

• Raporda, 20-30 yaş arası gençlerin yarısından fazlasının anne babalarından daha eğitimli olmasına rağmen onlardan daha yoksul olduğu, yalnızca yarısının ailelerinden ekonomik bağımsızlığını kazandığı aktarıldı.
• 310 dolarlık asgari ücretle Türkiye’nin, Latin Amerika’nın en yoksul ve güvencesiz ülkelerinden biri olan Bolivya ile aynı ücret düzeyine gerilediği, ortalama ücretin asgari ücrete yakınlığında Türkiye’nin OECD içinde Kolombiya’dan sonra en kötü durumdaki ülke olduğu, çalıştığı hâlde yoksul olan emekçilerin oranı açısından Avrupa’daki en kötü durumdaki 3. ülke olduğu kaydedildi.
• Raporda bir asgari ücretli çalışanın sıfır kilometredeki en ucuz otomobili satın alması için 6 yıl çalışması ve başka hiçbir harcama yapmaması gerektiği belirtildi.
• Türkiye’de nüfusun yüzde 58’inin kendine ait konutta oturduğu kaydedilen raporda “2022 yılı itibariyle bir asgari ücretlinin 80 metrekare konut alabilmesi için hiçbir şey yemeden içmeden en az 10 yıl çalışması gerekmektedir” denildi.

Kentler nüfusu kaldıramıyor

• Rapora göre, toplam 31 milyon kişinin yaşadığı 52 ilden oluşan 15 bölgenin gayri safi milli hasıla (GSYH) payı yüzde 2,5’un altında iken, yalnızca en büyük 3 ilin toplam milli hasıla payı yüzde 46’yı buluyor.
• 4 bölgede bulunan 13 ilin ise milli hasıla payı yüzde 1’in altında kalıyor.
• Bu verilere ilişkin, “Bu çarpık tablo, nitelikli büyümenin ve istihdam yaratımının önünde büyük bir engel olarak AKP’nin rant odaklı politikaları tarafından var edilmiştir. AKP’nin, Anadolu’nun az gelişmiş şehirlerini dışlayan iktisadi ve sosyal politikaları, kırsal yoksulluğu artırırken, büyükşehirlere göç eden nüfusun yoksulluğunu daha da derinleştirmiştir” tespiti yapıldı.
• Raporda 2015 yılına göre 2021 son çeyreği itibarıyla kira fiyatlarının yüzde 187,7 seviyesinde; konut fiyatlarının ise yüzde 246,5 seviyesinde yükseldiği aktarıldı.
• Raporda, Avrupa bölgesindeki 36 ülke arasında çatısı akan, duvarları, zemini ya da temeli rutubetli olan, pencere çerçeveleri çürümüş konutlarda yaşayan nüfus oranının en yüksek olduğu ülkenin Arnavutluk’tan sonra Türkiye olduğu bilgisi de yer aldı.

En yavaş interneti Türkiye kullanıyor

OECD ülkeleri arasındaki en yavaş interneti kullanan ülkenin Türkiye olduğu belirtilen rapora göre;

• Her 10 hanenin 4,4’ünün ,nternet erişiminin bulunmuyor. 2021 Küresel İnternet Hızı Endeksi’ne göre 138 ülke arasındaTürkiye, mobil bağlantı hızında 57, sabit internet hızında ise 105. sırada.
• İstanbul’da yüzde 80’e kadar çıkan hanelerde genişbant bağlantı oranı, Kuzeydoğu Anadolu’da yüzde 34’e kadar düşüyor.

Raporda Türkiye’nin,

• Küresel Sefalet Endeksi’ne göre 2022 yılında  178 ülke arasında en kötü yılı yaşayan 7. ülke,
• OECD ve Avrupa ülkeleri arasında kadınların iş gücüne katılımı en düşük olan ülke
• Uluslararası Çalışma Örgütü 2021 verilerine göre  2021 yılında 185 ülke arasında en yüksek işsizlik oranına sahip 33. ülke ve 15 yaş üstü kadınların iş gücüne katılımları açısından 187 ülke arasından 165.ülke,
• 2021 Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’nda 156 ülke arasında 133. sırada,
• Gini katsayısında Dünya Bankası tarihsel göstergelerinde 170 ülke arasında en kötü 30 ülke arasında,
• Birleşmiş Milletler Gelir Dağılımı eşitsizliği göstergelerinden biri olan nüfusun en zengin yüzde 1’lik kesiminin milli gelirden aldığı pay sıralamasında 119 ülke arasında en kötü 7. sırada,
• OECD ülkeleri arasında gelir adaletsizliği açısından en kötü dört ülkeden biri,

olduğu bilgilerine de yer verildi.