Batı Karadeniz’de ‘orman hortumları’: Binlerce ağaç devrildi

Yüzde 65’inden fazlası ormanlarla kaplı olan Bartın, Karabük ve Zonguldak’ta 2023 yılının kasım ayından 2024’ün haziran ayına kadarki sekiz aylık dönemde, ormanlarda bir çok hortum meydana geldi.

Bartın’ın 33 bin 531 hektar, Zonguldak’ın 201 bin 521 hektar, Karabük’ün de 287 bin 761 hektar ormanı bulunuyor.

Hortumlar sonrası Zonguldak’ın Alaplı, Devrek ilçeleri ve Dirgine bölgesi, Bartın’ın Ulus ilçesi, Karabük’ün Yenice ilçesi ve Büyükdüz ile Eğriova bölgelerinde binlerce kayın, köknar ve karaçam ağacı devrildi.

Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü ekiplerinin, devrilen ağaçların tespiti ve kaldırılması için başlattığı çalışmalar sürüyor.

‘Son aylarda bölgede alışılmadık değişiklikler yaşanıyor’

Bartın Üniversitesi (BARÜ) Orman Fakültesi Orman Amenajmanı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Durkaya, son aylarda bölgede çok dikkat çekici hava olaylarının yaşandığını belirterek şu bilgileri verdi.

“2023 yılı sonu ve 2024 yılının mayıs ve haziran aylarında bölgemizde çok dikkat çekici değişiklikler var. Bu aylarda bölgemizde rekor sıcaklıklar kaydedildi. Buna bağlı olarak da deniz suyu sıcaklıklarında rekor sıcaklıklar tespit edildi. Bu iklimde yaşanan düzensizlikler, tabii bunlar küresel iklim değişikliğinin bir sonucu olarak marjinal hava olaylarının yaşanmasına neden oldu. Bölgemizde daha önceden çok alışık olmadığımız hortum olayları görülmeye başlandı. Daha önceden de görülüyordu ama sıklığı ve şiddeti gittikçe artmaya başladı. Bu küresel iklim değişikliği sürecinde bunun artarak devam edeceği şu anda tahmin edilebilir. Bölgede yaşanan ağaç devrikleri sonrasında Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü ekipleri de sahada çalışmalarına başlayarak, ağaçların damgalanmasına başlandı. Sonrasında bu ağaçların alandan çıkartılmasıyla tam hasar ortaya çıkacaktır. Çünkü hortumlarda devrikler düz bir şekilde olmuyor. Hepsi birbirinin üzerine devrildiği için çalışmaların uzun süreceğini görüyoruz.”

Küresel ısınmanın sonuçlarından birinin de yağış düzensizliği olduğunu kaydeden Durmaz,  “Yani 3-5 ay içerisinde düşmesi gereken yağışın 20 dakikada aniden düşmesidir. Yine Bartın’da son yılarda bu yağış konusundaki rejimin son yıllarda artış gösterdiği görüyoruz ve sel olaylarına dönüşüyor. Bu sel konusunda ormanlar da dahil olmak üzere erozyon ve toprak kayıplarına neden oluyor. Evet ormanlarımız, topraklarımızı erozyona karşı korur ama aşırı yağışlarda bazen ormanlarımızın da yapacağı çok bir şey kalmıyor” diye konuştu.

Bartın’ın Ulus ilçesi Kumluca beldesindeki orman varlığının ekonomiye katkısında büyük rol oynayan kooperatifler de Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü ekiplerinin yaptığı çalışmalara destek veriyor. Sınırlı Sorumlu Zafer ve Çevre Köyleri Tarım Kalkınma Kooperatifi Başkanı Mustafa Güney, daha önce nadiren görülen ama bu yıl sayısı artan hortumlardan dolayı devrilen ağaçların “olağanüstü bir durum” olduğunu söyledi.  İlgili tüm kurumların çalışmalarının sürdüğünü kaydeden Güney, tekrarının yaşanmamasını diledi.

‘Mutlak orman derinliğimiz azaldı

Prof. Ali Durkaya, hortumların yanı sıra Türkiye’nin en zengin orman varlığı arasında yer alan Batı Karadeniz’deki ormanlarda yoğun tarım nedeniyle yaşanan sorunlara da değindi:

“Filyos havzasında yeterli yağış ve uygun toprak koşulları nedeniyle, bölgemiz karışık ormanlar kurmaya elverişli ortamlar arasında bulunmaktadır. Bölgemiz ağaçların çok verimli bir yetişme ortamı olduğu için Avrupa’nın sıcak noktaları arasında yer almaktadır. Gen koruma ormanları arasındaki Yenice ormanlarımız da buradadır. Bölgemizin toprak yapısı killi, su tutma kapasitesi yüksek, bitki besin elementleri açısından da yüksek bir toprak yapımız var. Fakat yetişme ortamımızın bir handikabı var. Geçmiş yıllarda yoğun tarım yapıldığı için şu anda ormana dönüşmüş pek çok alanda erozyon nedeniyle mutlak toprak derinliğimiz biraz azaldı. Yani ana kayanın üzerindeki toprak derinliğimizin nispeten düşük olduğunu söylememiz gerekir.”