AYM, Devlet Denetleme Kurulu’nun yetkisini iptal etti: ‘Dernek kurma hakkına aykırı’

Anayasa Mahkemesi (AYM), Devlet Denetleme Kurulu‘na (DDK) Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile verilen “dernek yöneticilerini açığa alma tedbiri uygulama” yetkisini iptal etti. Yetkinin, cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle verilemeyeceğini belirleyen Mahkeme, düzenlemeyi “dernek kurma hakkına aykırı” buldu.

20 Ağustos 2021’de Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın imzasıyla çıkarılan kararnamede DDK’ye, dernek denetlemelerinde denetimi güçleştiren, engelleyen ya da görevi başında kalmasında sakınca görülen kişileri görevden uzaklaştırma yetkisi tanınmış, CHP kararnameyi yargıya taşımıştı.

Kamuya yararlı dernekler, vakıflar, kooperatifler ve birliklerin de DDK tarafından tarafından denetlenmesinin yolunu açan kararnamenin birçok hükmünü anayasaya aykırı bulmayan ve iptal etmeyen AYM, kurulun grup başkanına dernek yöneticilerini açığa alma yetkisi verilmesinin, dernek kurma hakkına yönelik bir sınırlama olduğuna hükmetti.

İptal dilekçesinde, “Anayasa‘nın 33. maddesi temel olarak dernek hakkının kullanılması sırasında kamu makamlarının keyfî müdahalelerine karşı korunmayı amaçlamaktadır. Anayasa’nın 108. maddesi gereğince DDK tarafından derneklerde yapılacak denetlemeler sırasında grup başkanının maddede yer alan koşulların varlığı hâlinde görevliler hakkında uygulayabileceği görevden uzaklaştırma tedbirinin Anayasa’nın 33. maddesinde yer alan dernek kurma hakkına yönelik bir sınırlama niteliğinde olduğu açıktır” ifadeleri yer aldı.

Dilekçenin devamında söz konusu yetkinin, kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemelere girdiğini, Anayasa’nın 104. maddesine göre bu alanın Cumhurbaşkanı tarafından düzenlenemeyecek yasak alan olduğu vurgulanarak, anayasaya aykırılığı sebebi ile etkinin iptal edildiği açıklandı.