Avrupa, geçici olarak kömüre dönse de 2030 planlarını değiştirmedi

Avrupa hükümetlerinin son haftalarda kömür rezervlerinin geçici olarak kullanılacağına dair açıklamalarına rağmen, Kömürün Ötesinde Avrupa’nın (Europe Beyond Coal) derlemesine göre, halihazırda kullanımdan çıkarılan veya 2030’a kadar kapatılması planlanan Avrupa’daki kömürlü termik santrallerinin sayısı bu yıl 171’e yükseldi.

Kuruluş, “Kömür kullanımından vazgeçerken gazı kullanmaya devam eden hükümetler, Rusya‘nın Avrupa’ya gaz tedarikini kesme tehdidi nedeniyle, önümüzdeki kış öncesinde ne yazık ki acil durum senaryosuna kömür kullanma seçeneğini ekledi” değerlendirmesini yaptı.

Bununla birlikte analize göre, kısa vadeli kesintilere yanıt verme amaçlı önlemler haricinde, hiçbir Avrupa ülkesi mevcut durumdaki 2030 yılına kadar kömürü kullanımdan kaldırma planını değiştirmedi. 

Derlemeye göre,

• Kömür çıkış planlarını uzatan ülkelerden Fransa, bu kış acil durum koruması olarak 647 MW’lık Emile Huchet kömür santralini hazırlıyor, bu da ülkenin 2022 kömür çıkış planının birkaç ay uzayacağı anlamına geliyor.
• 2020’de son santralini kapatan Avusturya, 246 MW’lık Mellach santralini yedek olarak hazırlıyor.
• Yunanistan, en baştaki 2028 kömür çıkış planına geri döndü, ancak linyitten elektrik üretimi, Yunanistan’ın ilk beş ayında tüm zamanların en düşük seviyesindeydi.

Kömürün Ötesinden Avrupa Kampanya Direktörü Kathrin Gutmann, Avrupa toplumunun kış gelmeden önce fatura yükünü azaltmak için hükümet desteğine ihtiyaç duyduğunu, bunun için evlerin yalıtılması, elektrifikasyonu ve güneş-rüzgar tarafından üretilen enerjiye ihtiyaç olduğunu söyledi: “Bu, fosil yakıtlara olan talebi kalıcı olarak azaltmanın ve önümüzdeki kışlarda insanlara yardım etmenin en hızlı, en ucuz ve en etkili yolu.”

Avrupa ülkeleri, enerji tasarrufu önlemleri ve yenilenebilir enerji çözümlerine dair daha önce daha sıkı taahhütlerde bulunmuş olsaydı ve bir fosil yakıttan başka bir fosil yakıt kullanarak uzaklaşmaya çalışmasaydı, kömür santrallerini geçici de olsa yeniden devreye sokma kararları önlenebilirdi.

Ülkelerin kömürden çıkış planları

Kömürün Ötesinde Avrupa’nın güncel verilerine göre Avrupa’da kömürden çıkışa dair güncel planlar şu şekilde:

• Kömürsüz Avrupa ülkeleri: Belçika (2016), İsveç (2020), Portekiz (2021)
• 2025 yılına kadar kömürden çıkış yapacak Avrupa ülkeleri: Fransa (2023), Birleşik Krallık (2024), Macaristan (2025), İtalya (2025), İrlanda (2025), Avusturya (2023)
• 2030 yılına kadar aşamalı olarak kömürden çıkacak Avrupa ülkeleri: Kuzey Makedonya (2027) Danimarka (2028), Finlandiya (2029 ortası), Hollanda (2029 sonu), Slovakya (2030), İspanya (2030), Romanya (2030), Yunanistan (2028)
• 2030’dan sonra kömürden çıkacak Avrupa ülkeleri: Karadağ (2035), Hırvatistan (2033), Bulgaristan (2038-2040), Slovenya (2033), Çekya (2033), Almanya (2038)
• Kömürden çıkış kararı almamış ülkeler: Kosova, Bosna Hersek, Polonya, Sırbistan ve Türkiye.

Türkiye aynı hataya düşmemeli

Kömürün Ötesinde Avrupa Kampanyacısı Duygu Kutluay da, Avrupa ülkelerinin 2030 hedeflerinde bir değişiklik olmadığının; hatta kömürün yanı sıra gazı da devreden çıkararak tamamen temiz elektrik üretimine geçmeye yönelik hedeflerde artış görüldüğünü vurgulayarak şunları söyledi:

“Ancak bu, ülkelerin hatalı bir şekilde gazı bir ‘geçiş yakıtı’ olarak görmeleri, yenilenebilir kurulumlarının devreye alınmasını ve gerekli altyapı yatırımlarının yapılmasını geciktirdi.”

Türkiye’nin de bu hataya düşmeden, acilen enerji tasarrufu ve yenilenebilir kurulumlarını önceliklendirmesi gerektiğini söyleyen Kutluay, şu uyarıda bulundu:

“Kömür ve gaz gibi fosil yakıtlarda ısrar önümüzdeki dönemlerde de tekrarlaması beklenen bu krizlere karşı enerjide dışa bağımlı olan ve derin bir ekonomik krizden geçmekte olan Türkiye’yi, iklim krizinden en çok etkilenecek bölgelerden birinde yer aldığı için çok daha kırılgan hale getirecek.”