34 kurum ve TÜDAV’dan çağrı: Büyük Beyaz’ı koruyun

Türk Deniz Araştırmaları Vakfı’nın (TÜDAV) da aralarında olduğu uluslararası 34 üniversite, STK ve aktivist kurum ortak uluslararası basın açıklamasıyla Tunus yetkililerini son günlerde yaşanan büyük beyaz köpekbalığı hedef dışı avına karşı koruma önlemi almaya çağırdı.

TÜDAV, Türkiye’nin de halen, kritik düzeyde nesli tehlike altında olan bu türü koruma altına almayan Akdeniz’deki ülkelerden biri olduğunu belirterek bir kez daha Tarım ve Orman Bakanlığı yetkililerine seslenerek “Büyük Beyaz’ı koruyalım” çağrısında bulundu.

Son 50 yılda nesli tükenme noktasına geldi

Büyük Beyaz Köpekbalığı (Carcharodon carcharias) dünya okyanus ve denizlerinde ne yazık ki olumsuz bir şekilde ama en çok tanınan hayvanlarından biri. Türün Akdeniz popülasyonu farklı bölgelerde son 50 yılda yüzde 50 ila yüzde 96 oranında düşüş gösterdi.

Bu sebeple büyük beyaz köpekbalığının statüsü, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği-IUCN Kırmızı listesinde nesli kritik olarak tehlike altında (CR-Critically Endangered) olarak belirtilmiş durumda.

Hedef dışı avcılık sebebiyle yok oluyor

Akdeniz’de ticari avcılığı yapılmamakla beraber olta balıkçılığı, dip trolleri ve gırgırlar nedeniyle maruz kaldıkları hedef dışı avcılık bu türün en büyük azalma nedeni. Hayvanlar tesadüfen yakalanmış olsa da canlı olarak serbest bırakılmaları gerekiyor.

Tunus’ta yakın zamanda iki büyük beyaz köpekbalığının hedefdışı avcılık nedeni ile karaya çıkartılıp satılması üzerine ve daha önce de Tunus’ta bu tip vakaların yaşanması nedeniyle 35 kurum ortak uluslararası basın açıklaması yaparak Tunuslu yetkililerden türün korunması için gerekli adımları atmasını talep etti.

Türkiye de korumuyor

2018 yılında TÜDAV’ın düzenlediği Kıkırdaklı Balıklar Çalıştayı sonrası uzman bilim insanlarının görüşleri alınarak, Su Ürünleri Tebliğ’inde korunan türler listesinde bulunan 5 köpekbalığına 12 türün daha eklenmesi sağlandı.

Kurumlar tarafından yapılan açıklamada “Bu yılın Ağustos ayında ise 2020-2024 yılları arasında geçerli olacak yeni tebliğde avlanmasının yasaklanmasını talep ettiğimiz 16 kıkırdaklı balık türünden ne yazık ki sadece 3’ünün kabul edildiğini gördük” denildi.

Büyük beyaz gibi Akdeniz’de nesli kritik düzeyde tehlike altındaki türlerin korunması yönünde görüş bildirdiklerini belirten kurumlar “Bunun yerine Tarım ve Orman Bakanlığı Akdeniz’de yaşamayan yani Türkiye sularında bulunmayan bir türü (Carcharhinus longimanus – beyaz yüzgeçli köpekbalığı) koruma altına aldı” dedi.

Açıklamada bir kez daha çağrıda bulunarak büyük beyaz türünün korunması talep edildi.

TÜDAV’dan köpekbalıklarıyla ilgili kitap

TÜDAV aynı zamanda bugün, köpekbalığı araştırmacısı Hakan Kabasakal’ın yazdığı “Canavarla Uzlaşma: Türkiye Denizlerindeki Büyük Beyaz Köpekbalıkları’ndan Aldığımız Dersler” adlı kitabı çevrimiçi ve İngilizce olarak yayınladı.

Kitap’ta 1881 yılından günümüze büyük beyaz köpekbalığının Türkiye denizlerindeki tüm kayıtları (62 adet) fotoğrafları ve ölçümleriyle birlikte yer almakta, dağılımları, Ege Denizi’nde potansiyel üreme alanları, beslenmeleri, balıkçılık etkileşimleri ve koruma çabaları anlatılmaktadır. TÜDAV’ın web sitesinden kitaba ücretsiz ulaşabilirsiniz.

TÜDAV hakkında

Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV), 20 yılı aşkın süredir Türkiye denizlerinde araştırma, koruma ve eğitim amaçlı çalışmalar yapıyor. Vakıf şimdiye dek 58 kitap çıkarmış olup bunların 33’ü İngilizce dilinde.

TÜDAV ACCOBAMS, UNEP, MedPAN ve CIESM gibi uluslararası kuruluşlar ile ortak projelere imza atan, dünya çapında da çalışmaları takip edilen bir kurum. Vakıf İngilizce olarak dört ayda bir “Journal of Black and Mediterranean Environment” isimli bir dergi de çıkarıyor. TÜDAV Türkiye’nin ilk Antarktika seferine de öncülük etmişti.