[COP26] 15 kurumdan ortak açıklama: Türkiye COP26’da neden sessiz?

BM İklim Değişikliği 26’ncı Taraflar Toplantısı’nda (COP26) ilk hafta tamamlanırken sera gazı emisyonlarına en fazla katkı yapan kömür kullanımını bırakmaya yönelik adımlar ard arda gelmeye devam ediyor.

Ancak Paris İklim Anlaşması’nı onaylayan Türkiye’den kömürden çıkışa dair hiçbir açıklama yapmamasına tepki gösteren 15 sivil toplum kuruluşu, Türkiye’nin sessizliğini bozması için ortak açıklama yaptı.

Ülkelerden taahhütler geliyor

COP26’ya ev sahipliği yapan Birleşik Krallık’ın toplantıdaki ana hedefinin ‘‘kömürü geçmişte bırakmak’’ olduğunu hatırlatan kurumlar bu süreçte verilen taahhütleri şöyle özetledi:

“Konferansın ilk haftasında 46 ülke, ‘‘Kömürden Temiz Enerjiye Küresel Geçiş Deklarasyonu’’ yayımlayarak yeni kömür yatırımlarını sonlandırmak, temiz elektrik üretimini hızlandırmak, elektrik üretiminde kömürden çıkmak ve bu dönüşümden etkilenecek kömür işçileri ve bölgelerini gözetmek taahhüdünde bulundu. Deklarasyona en çok kömür kullanan ülkelerden Güney Kore, Endonezya ve Vietnam da imza atarak ilk kez kömürü kullanımdan kaldırma ve/veya yeni kömür santrali inşa etmeme sözü vermiş oldu.

Toplantıda aynı zamanda 25 ülke ve kamu bankası artık fosil yakıt projelerini desteklemeyi bırakıp yenilenebilir enerji projelerine finansman ve destek sağlayacağını açıkladı. Güney Afrika’yla imzalanan 8,5 milyar dolarlık adil dönüşüm fonu ve İklim Yatırım Fonu ve Asya Kalkınma Bankası gibi finansal kurumların kömürden erken çıkış mekanizmaları için ayıracağı fonlarda iddialı artış taahhütleri, kömürden çıkış hedefi koyan ülkelerin finansman kaynaklarına erişimi konusunda da destek göreceğini gösteriyor.”

‘Kömürden en geç 2030’da çıkılmalı’

“Türkiye ise sessizliğini koruyor; ne yeni kömürlü termik santral yapmayacağına, ne de kömürden çıkış tarihine dair bir açıklama yaptı” diyen örgütler şu ifadeleri kullandı:

“Aşağıda imzası bulunan kurumlar, Paris İklim Anlaşması’nı onaylayan ve 2053 için net sıfır karbon hedefini açıklayan Türkiye’nin atması gereken en hızlı ve gerçekçi adımın kömürü en geç 2030 yılına kadar elektrik sisteminden çıkarmak olduğu konusunda hemfikir.”

Toplum geneli için bir kazanç

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan ‘‘Karbon Nötr Türkiye Yolunda İlk Adım: Kömürden Çıkış 2030’’ raporunun hatırlatıldığı açıklamada mevcut kömür teşviklerinin kaldırılması ve ‘‘kirleten öder’’ ilkesi çerçevesinde karbon emisyonunun fiyatlandırılması ile en geç 2030 yılına kadar kömürden çıkışın doğal seyrinde gerçekleşebileceği belirtildi.

Açıklamada “Türkiye 2053 net sıfır hedefinde kararlıysa kömürden çıkış tarihi açıklamak zorunda; çünkü söz konusu rapor gösteriyor ki mevcut politikalarla bu hedefi yakalaması imkansız. Türkiye kömürden çıkış tarihini belirleyip küresel işbirliklerine ne kadar erken katılırsa, bu süreç toplumun geneli için o kadar kazançlı olacak” denildi.

İmzacı kurumlar

Türkiye’nin COP26 bitmeden yeni kömürlü termik santral yapmayacağını ve kömürden çıkış tarihini açıklamasını talep eden imzacı kuruluşlar şu şekilde:

• Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe)
• Bilim Virüsü İklim Öncüleri
• Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği
• EKOSFER
• Fridays For Future Türkiye
• Greenpeace Akdeniz
• İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği
• Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal)
• Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL)
• Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)
• WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)
• Yeşil Düşünce Derneği
• Youth for Climate Türkiye
• Yuva Derneği
• 350.org