By 
Fiona Harvey (The Guardian), Rory Challands (Al Jazeera), Manka Behl ve Sunil Warrier‘ın (Times of India) Oxfam Uluslararası İcra Direktörü Gabriel Bucher ile yaptığı bu röportaj, Yeşil Gazete’nin de parçası olduğu küresel gazetecilik ağı Covering Climate Now (CCNow) işbirliğinin bir parçasıdır.
*
Oxfam‘ın Yönetici Direktörü Gabriela Bucher, Covid-19 pandemisi sürecinde ve sonrasında büyük karlar elde eden gıda, fosil yakıt ve ilaç şirketlerine aşırı kazanç vergisi getirilmesi gerektiğini söylüyor.
Bu fazla gelir üzerinden küresel çapta uygulanacak yüzde 90’lık bir vergi, yaklaşık 490 milyar dolar getirebilir: Bucher bunun, yüz milyonlarca insan için felaket seviyesine varan gıda krizini çözmek ve dünyanın sürdürülebilir gıda sistemleri kurmasına giden yolun taşlarını döşemek için kullanılabileceğini söylüyor:
“Karşı karşıya olduğumuz gıda krizi son derece ciddi ve muhtemelen benzeri görülmemiş. Acilen hayat kurtarmak için yeterli fon yok ve aynı zamanda uzun vadede temel nedenlerle de ilişkili. Hızlı hareket etmezsek, devam edecek ve gerçekten felaket seviyelere ulaşacak.”
Bucher, gelişmiş ülkelerdeki yoksulların geçim krizini ve gelişmekte olan dünyadaki yapı açlığını hafifletmek için beklenmedik bir verginin kullanılabileceğini savunuyor.
Fosil yakıt, gıda ve ilaç sektörüne işaret ederek “Büyük şirketlerin çok önemli karlar elde ettiğini ve bunları pandemi sırasında elde ettiğini biliyoruz” şeklinde konuşan Bucher, “Pandemi sırasında ne kadar fazla kâr olduğunu hesapladık ve fazla kârı vergilendirmek, hem daha zengin ülkelerdeki en çok etkilenen nüfus için kaynak üretecek hem de yardım açısından taahhütleri yerine getirebilecek ve dünyanın en kötü acısına karşılık vermektir” diyor.
Oxfam’ın verilerine göre gıda ve enerji milyarderleri, iki yıl öncesine göre 453 milyar dolar daha zengin.
“Böyle bir vergi, gıda sistemini gelecekteki krizlere karşı desteklemek için fon da üretecektir. Bu aynı zamanda daha uzun vadeli gıda güvenliği sorunlarını da etkileyecektir. Çünkü şimdi önemli olan hayat kurtarmak, ancak aynı zamanda toplulukların dirençli olmasını sağlayacak sistemleri yaratmak da çok önemli.”
Gabriela Bucher
Oxfam’a göre, yaklaşık 200 milyon insan ciddi açlık ve hatta kıtlıkla karşı karşıya, özellikle Afrika Boynuzu, Afganistan ve Yemen çok kötü etkilendi.
Afrika Boynuzu’nda son 40 yılın daha kötü bir kuraklık da dahil olmak üzere iklim krizinin yol açtığı aşırı hava koşulları; birçok ülkenin gıda rezervlerini tükettiği pandemi süreci ve artan fosil yakıt ve gübre maliyeti ile birleşti.
Büyük bir tahıl, yağ ve gübre üreticisi olan Ukrayna’daki savaş, felaketi daha da artırdı.
Bucher, “Bu aynı anda birçok krizin birleşimi; bir polikriz” diyot: “Yaşam maliyeti krizi diyoruz, dünya çapında böyle anılıyor. Ancak en yoksul ülkelerdeki birçok insan için bu, gerçekten hayatta kalma mücadelesidir.”
İlgili haber: Türkiye’de gelir adaletsizliği: En zenginler toplam gelirin yarısını, en yoksullar yüzde 6’sını alıyor
Bucher ayrıca, bu hafta Almanya‘da bir araya gelen G7 ülkelerinin liderlerini, en yoksul ülkelerin borç geri ödemelerini iki yıl süreyle askıya almaya çağırdı.
Gelişmekte olan ülkeler, aldıkları borçlara hızla eklenen faiz ücretleri ile karşı karşıya kalıyor ve birçoğu, pandemi sonrası ekonomilerini canlandırmakla ve yükselen enflasyonla başa çıkamazken; temerrüt tehlikesiyle karşı karşıya.
İlgili haber: Gıda krizine çözüm olarak yeşil ekonomi ilkeleri
“Bazı ülkeler borç konusunda gerçek bir stres yaşıyor, ayrıca zengin dünyadaki faiz oranlarındaki değişiklikler, borcun daha pahalı hale geldiği anlamına geliyor. Bu nedenle, bu hafta G7 liderlerini, 2022 ve 2023 borç geri ödemelerini iptal etmeyi gerçekten düşünmeye çağırıyoruz; bu yoksul ülkeler için 43 milyar dolar ediyor. Şu an birçok insanın içinde olduğu kıtlığı yenmek ve güvenli geçim kaynakları için daha uzun vadede yatırım yapabilmek için harcanabilecek para.”
Dünya çapında en az 2 bin 700 milyarder var, ancak servet vergileri ülkelerin toplam vergi gelirlerinin yalnızca yaklaşık yüzde 4’ünü oluşturuyor.
Oxfam’a göre, pandemi ve gıda krizi yalnızca gıda sektöründe en az 62 yeni milyarder yarattı.
Dünyanın en zengin yüzde 1’i, en yoksul yüzde 50’nin iki katı kadar sera gazı emisyonu üretiyor.
“Aşırı zenginlik ve servetin sürdürülebilir bir gezegenle uyumlu olduğunu düşünmüyoruz. 2022’de sahip olduğumuz seviyede bir gıda krizinin olması ahlaki olarak kabul edilebilir değil ve hepimizin sorumluluk alıp harekete geçmemiz gerekiyor.”
Bucher, sorunun kaynakların dağılımında ve tüketimde olduğunu söylüyor:
“İnsanların açlıktan öldüğü bir dünyada yaşayamayız. Yeterli kaynak var. Yeterli yiyecek var. Dünyanın bir yerindeki eylemlerimizin dünyanın diğer tarafında etkileri olduğunu anlamalıyız. İklim krizi, bunun en açık şekilde göründüğü yer.”
Comments