Fotoğraf: Imazon
Araştırmacılar, Amazon yağmur ormanlarının en uzun ağacını gözle görebilmek için 2019’dan beri plan yapıyor.
88.5 metre boyunda– yaklaşık 25 katlı bir binanın yüksekliği- ve 9.9 metre enindeki Angelim vermelho ağacı, (bilimsel adıyla Dinizia excelsa) ilk olarak 2019’da gerçekleştirilen bir 3D haritalama projesinin parçası olan uydu görüntülerinde görülmüştü.
Bilim insanlarının Brezilya‘nın kuzeyindeki Iratapuru Nehri Doğa Rezervi’nde bulunan bu ağacı bizzat ziyareti ise birkaç başarısız girişimin ardından ilk kez geçen ay gerçekleşebildi.
Akademisyenler, çevreciler ve yerel rehberlerden oluşan bir ekip, ağaca ulaşabilmek için ilk keşif gezisini 2019’da gerçekleştirmiş, ancak zorlu arazide 10 günlük bir yürüyüşün ardından yorgunluk ve erzak sıkıntısı başlamış ve bir ekip üyesinin hastalanmasıyla keşif erken sonlanmıştı.
Amapa ve Para eyaletleri arasındaki sınırda bulunan Rezerv’in uzağındaki Jari Vadisi bölgesine daha sonra üç sefer daha gerçekleştiren ekip Amazon’daki 66 metrelik en uzun Brezilya fıstığı ağacı da dahil başka pek çok devasa ağaca ulaşmış, ancak bu ağaca ulaşmayı yine başaramamıştı.
Ancak 12-25 Eylül’de gerçekleşen son seferde tehlikeli akarsularla 250 kilometrelik bir tekne yolculuğu ve dağlık ormanlık arazide 20 kilometrelik yüüyüşün ardından 19 kişi, devasa angelim vermelhoyu bizzat gören ilk insanlar oldu.
Doktorun belirttiğine göre ekipten bir kişi zehirli bir örümcek tarafından ısırıldı. Bu kişi Amapa Federal Üniversitesi‘nden orman mühendisi Diego Armando Silva‘ydı.
Silva, “Buna değdi” diyor:
“Gördüğüm en güzel şeylerden biriydi. Tanrısaldı. İnsanlığın daha önce hiç ayak basmadığı bu ormanın, gür ve coşkun bitkilerin arasında doğadaydık… ”
Grubun devasa ağacın altında kurduğu kampta topladığı yaprak ve toprak gibi örnekler analiz edilerek buradaki ağaçların nasıl bu büyüklüğe ulaştığı ve ne kadar karbon depoladığı, yani kaç yaşında olduğu gibi sorulara cevap aranacak.
Silva, ağacın en az 400-600 yaşında olduğunu düşünüyor ve ekliyor:
“Bölgedeki dev ağaçların ağırlığının yaklaşık yarısı, atmosferden emilen karbon. Ve bu, iklim değişikliğini frenlemede çok önemli.”
Keşif gezisinin düzenlenmesine yardımcı olan çevre grubu Imazon‘dan Jakeline Pereira, “Bu keşfi yapmak bizi çok heyecanlandırdı. Amazon’un bu kadar korkutucu seviyelerde ormansızlaşmayla karşı karşıya olduğu bir zamanda bu çok önemli” diyor.
Ancak tüm uzaklığına rağmen bölgenin dev ağaçlarınnın da tehdit altında olduğu söylenebilir.
Pereira, Angelim vermelho odununun, keresteciler tarafından çok rağbet gördüğünü ve Iratapuru rezervinin kaçak altın madencileri tarafından işgal edildiğini söylüyor:
Son üç yılda, Brezilya Amazon’unda yıllık ortalama ormansızlaşma, önceki on yıla göre yüzde 75 arttı.