By 
Çoğu kadın ve çocuk olmak üzere yüz binlerce sivil, kuzeybatı Suriye’de sıfırın altındaki sıcaklıklarda, barınak ve yiyecek yetersizliği ile boğuşuyor. Ülkedeki İslamcı muhalefetin son kalesi olan Idlib’e yönelik Rusya’nın desteklediği Suriye ordusunun operasyonu, ülkede yıllardır süren iç savaşın en büyük insani krizlerinden birine yol açtı.
Birleşmiş Milletler’e göre, aralık ayından bu yana, 800.000’den fazla sivil yerlerinden edildi.
Mülteci kampında kalan siviller Guardian’a konuştu. Sınırın yakınındaki karlı bir yamaca kurulu çadırda, yedi ve dokuz yaşlarındaki çocuklarıyla birlikte barınmaya çalışan, öğretmen Manar el Deiry “Sanki bir mezarlıkta yaşıyoruz” dedi.
El Deiry ve ailesinin derme çatma bir ocağı var ama çadırı ısıtmaktan korkuyor, çünkü duman yüzünden çocukları nefes alamıyor ve bazı aileler de uykusunda zehirleniyor.
“Soğuk kemiklerimize işledi, artık ısınamıyoruz” diye konuşan El Deiry şöyle devam etti: “Ama yine de durumumuzun, onları dondan koruyacak hiçbir şeyi olmayan, ağaçların altında yaşayan insanlardan çok daha iyi olduğunu görüyorum.”
Türkiye’ye yürüyorlar, ama sınır kapalı
Çok sayıda Suriyeli aile, ağır bombardımandan kaçarak Türkiye sınırına yöneldi, ancak sınır kapalı. Türkiye, şu anda 3.5 milyondan fazla Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapıyor ve daha fazlasını almak istemiyor.
İdlib’deki birçok kişi gibi El Deiry de önce Hama‘daki evinden ve daha sonra Idlib eyaletindeki diğer iki şehirden kaçarak, yamaçta kurulu çadır kampa ulaştı. Suriye ordusunun ilerlemesi karşısında giderek küçülen bölge, şimdi Deiry gibi birçoğu birkaç kez yerinden edilmiş mülteciye ev sahipliği yapıyor.
Beyaz Miğferler grubundan Musa El Zidane, her gün daha fazla yerinden edilmiş insanın bölgeye geldiğini kaydederek, “Kamplardaki insanların durumu felaket. Dün çocuklarını sıcak tutmak için çadırlarında ateş yakmaya çalışırken üç kişi öldü” diye konuştu.
Kuzey İdlib’deki kamplar, kapasitesini çoktan aşmış durumda ve yeni gelenler için yeterli su ve gıda yok. Kamp doktoru Munzer Khalil, “Tek aile için uygun çadırlarda yaşayan en az dört aile görüyoruz. Temiz olmayan su, görülmemiş oranlarda bulaşıcı hastalıklara neden oluyor, en savunmasız olan kadınları ve çocukları en sert şekilde etkiliyor” diyerek durumu anlattı.
Türkiye sınırı açmasa da, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne mensup güçler İdlib’de bulunuyor ve sık sık Suriye ordusuyla çatışıyor. Bu da iki ülkeyi dokuzuncu yılına giren iç savaşta şimdiye dek olmadığı ölçüde kapsamlı bir çatışma sınırına yaklaştırıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Suriye ordusu, Türkiye’nin kurduğu gözlem noktalarının gerisine çekilmez ve Türk askerlerine saldırıyı durdurmazsa, bu ayın sonunda tam kapsamlı bir askeri müdahale yapacaklarını söylemişti. Ankara‘da Rus diplomatlarla (ve sonrasında Rusya’ya giden Türk heyetle) yapılan görüşmelerden henüz bir sonuç alınabilmiş değil.
Idlib için öngörülen ateşkes rutin olarak her iki tarafça da ihlal edildi, ancak Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad‘ın bölgeye yönelik girişimleri, El Kaide’nin eski Suriye kolu Heyet Tahrir el Şam’ın (HTŞ) geçen yıl bölgenin çoğunun kontrolünü ele geçirmesinden bu yana arttı.
Birçok yerleşimde sağlık hizmeti verilemiyor
Türkiye destekli isyancı güçler ve cihatçılar için son sığınak haline gelen İdlib, 2011’de savaşın başlamasından bu yana Şam rejimi tarafından yeniden ele geçirilen tek ana Suriye eyaleti. Suriye hükümetinin son haftalardaki askeri harekatı ise yoğun nüfuslu bölgelerin bombalanmasını ve hastaneler ve pazarlar dahil sivil altyapıyı da içeriyor.
Doktor Khalil, sadece Ocak ayında eyalette 53 sağlık kuruluşunun bombardıman veya tahliye nedeniyle çalışmayı askıya aldığını ve birçok kasabada sağlık hizmeti olmadığını söyledi.
Kurtarma çalışmaları da soğuk yüzünden düzgün yapılamıyor: “Sivilleri tahliye etmek ya da karda ve donma sıcaklıklarında arama kurtarma görevlerine devam etmek bizim için çok zor oluyor, ancak elimizden geleni yapıyoruz.”
Lavrov: Ilımlı muhaliflerin teröristlerden ayrılması tüm sorunları çözer
Münih Güvenlik Konferansı‘nın ardından basın mensuplarının İdlib’le ilgili sorularını yanıtlayan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, gerilimi azaltma bölgesindeki sorunların çözümüne ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Lavrov, “2018’de Rusya ve Türkiye liderleri tarafından onaylanan anlaşmada yer alan temel mutabakat, hükümetle diyalog kurmaya hazır muhaliflerin BM Güvenlik Konseyi tarafından terör örgütü olarak tanınmış grupların üyelerinden ayrılmasını öngörüyor. Bu ayırma işlemi, tüm sorunların anahtarı konumunda” dedi.
Gözlem noktalarının arkasında kalan noktalardan teröristlerin Suriye ordusu mevzilerine ve Rus askeri üssüne yönelik saldırılarına devam ettiğini ve elbette bunun yanıtsız bırakılmadığını kaydeden Lavrov, bu tür saldırıların Rusya’nın desteğiyle Suriye ordusu tarafından bastırıldığını vurguladı.
Suriye ordusu Halep’in tamamını kontrol aldı
Türkiye’yle gerilime rağmen İdlib’in güneyi ve Halep’teki operasyonlarını sürdüren Suriye ordusu, Halep vilayetinin tamamında kontrolü aldı. Suriye devlet haber ajansı SANA, ordunun Halep ve çevresindeki son köylerin de ‘teröristlerden arındırdığını’ duyurdu. Reuters haber ajansı, Rus savaş uçaklarının pazar günü düzenlenen operasyona destek verdiğini aktardı
Kentin kontrolünün Suriye ordusuna geçmesinin ardından çok sayıda kutlama ve destek gösterisi düzenlendiği görüldü.
Comments