COP25İklim KriziManşet

COP25’de sona gelindi ama hala gidecek çok yol var

0

Bugün Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi‘nin planlanan kapanış tarihi. Ancak, hem karbon piyasaları hem de kayıp zarar mekanizması konularında delegeler henüz anlaşamadı. Bu iki konu, Katowice’de geçen sene düzenlenen zirveden de kalan konular ve Paris Anlaşması‘nın uygulanmasına dair kuralları belirlenmemiş iki temel mesele olarak masada duruyor.

İklim Zirvesi’nin bu yüzden bu sene de geçtiğimiz senelerde olduğu gibi uzaması bekleniyor. Zirvede devam eden tartışmalar ve son iki günde olanlar özetle şöyle:

Sivil toplum, aktivistler ve polis müdahalesi

Çarşamba sabahı, iklim zirvelerinde ender yaşanan bir etkinlikle başladı.Greenpeace Direktörü Jennifer Morgan, genç aktivistler Greta Thunberg (İsveç), Hilda Flavia Nakabuye (Uganda) ve bir grup sivil toplum temsilcisi delegelere birlikte hitap etti, sonrasında da sahnede oturma eylemi yaptı.  

Morgan’ın sözleri çarpıcıydı:

“25 yıldır iklim zirvelerine katılırım. Bu duvarlar arasında olanlar ile dışarıda olanlar arasındaki fark, hiçbir zaman bu kadar büyük olmamıştı. 25 yıldır, bu zirvelere, liderleri bilimi dinlemeleri, bu halen çözülebilir olan krizi önlemek için beraber çalışmaları ve gezegeni kirleten alçak bencilliğe ışık tutmaları konusunda uyarıyorum. Dinlemiyorlar”

Nakabuye ise şunları söyledi:

“Benim gelecek nesilim, bana, doğa bencil ve açgözlü insanlar tarafından yok edilirken sen neredeydin, ne yaptın diye sorduğunda ne cevap vereceğim? Bencil olmayı bırakın ve herkese eşit davranın. Niye zamanımız varmış gibi davranıyoruz? Hepiniz iklim krizinden bahsediyorsunuz, ama kriz yokmuş gibi davranıyorsunuz. Sevgili liderler, iklim eyleminde liderliğe ihtiyacımız var, söylemde değil.”

Greta Thunberg de karbon bütçesinden sekiz yılımız kaldığından bahsederek, bunun ne kendisinin ne de başka birinin görüşü olduğunu, bilimin bu gerçeği ortaya koyduğunu ifade ederek, liderleri eyleme geçmeye çağırdı.

Polis müdahalesiyle çıkarılan aktivistler zirve mekanına alınmadı

Sabah, söz verilen sivil toplum temsilcileri ve aktivistler, öğleden sonra ise iklim eylemsizliğini salonun kapısında protesto etti. Barışçıl eylem, güvenlikçilerin sert tepkisi ile karşılaştı. Genç aktivistler ve yerliler, özellikle İspanyol polisinin müdahalesi ile, eşyalarını almalarına bile izin verilmeden ite kaka dışarıya atıldı. Devamında ise sivil toplum temsilcilerinin içeri girilmesine izin verilmedi. Eylemcilere destek vermek için dışarı çıkan gözlemci statüsündeki sivil toplum temsilcilerinin günün devamında zirve mekanına girmelerine izin verilmedi.

Müzakere Masası

Karbon Piyasaları: Müzakere masasında resmi olarak son güne girilirken, her ihtimal masada görülüyor. Düğümün çözülüp çözülemeyeceği halen belli değil. Zirveden kısmi bir uzlaşma da çıkabilir. Tartışmalar özellikle çevresel dürüstlük, küresel emisyonların toplam azaltımını kapsayan Paris Anlaşması’nın 6. Maddesinde düğümleniyor.

Konuyla ilgili detaylı bilgileri Ümit Şahin’in yazısında bulabilirsiniz.

Kayıp Zarar Mekanizması: Kayıp zararın finansmanı ile sorumluluk tartışması yaşanıyor. G77 ve Afrika ülkeleri için ilgili maddenin finansman kısmı öncelikli mesele. Bu yüzden kayıp zararların teminine dair somut adımlar konusunda diretiyorlar ve gelişmekte olan ülkelerin sorumluluklarının kabul edilmesini talep ediyorlar. AB ve ABD ise, sorumluluk (liability) konusunda kırmızı çizgi çekiyor. Gelişmiş ülkeler, kayıp zarar finansmanı konusunda ise katı bir pozisyona sahip değiller. Ancak bu konuda, Madde 6 tartışmasının sonuçlarını bekliyorlar. 

Toplumsal Cinsiyet ve İklim Değişikliği: Karbon piyasaları ve kayıp zarar mekanizması tartışmalarının gölgesinde kalsa da, dün akşam itibari ile önemli bir gelişme yaşandı. Delegeler toplumsal cinsiyet ve iklim değişikliği konusunda uzlaşmaya vardı.  Kabul edilen karar ile insan hakları, adil dönüşüm kavramları  zirvenin sonuç bildirgesine giriyor ve iklim eyleminde toplumsal cinsiyetin ana akımlaştırılması için finasman yaratılıyor.  Ayrıca tüm UNFCCC denetim, takip ve gözlem süreçlerine toplumsal cinsiyet perspektifi  eklenecek.

Avrupa’da Yeşil Düzen

Avrupa Komisyonu, birlik ekonomisini kökünden değiştirebilecek Avrupa Yeşil Düzen belgesini yayımladı. Avrupa Yeşil Düzeni, Ekim 2020’de kabul edilmesi beklenen iklim yasası ile birlikte, AB’nin doğal sermayesini korumayı, artırmayı ve vatandaşlarını çevre kaynaklı risklerden korumayı hedefliyor. Bu dönüşümün katılımcı ve adil olması gerektiği de metinde vurgulanıyor.

Belge, Avrupa Birliği’nin iklim hedefini de güncelliyor. Emisyonların 1990 seviyelerine kıyasla 2030’a kadar en az %50 ila %55 arasında azaltılması planlanıyor. Ayrıca, belgeye göre Komisyon, seçilen sektörlerde, ihracatla oluşan karbon sızıntısını (carbon leakage) azaltmak için “Karbon Sınır Düzenleme Mekanizması” (Carbon border adjustment mechanism) düzenlemelerini hayata geçirilecek. Bu mekanizma dış ticarete bir tür karbon vergisi olarak tanımlanıyor.

Climate Ambition Alliance

Zirveden başka bir olumlu haber de Şili‘nin kurduğu Climate Ambition Alliance‘tan geldi. 2050 yılında net sıfır emisyon hedefi için kurulan bu ittifaka 73 ülkenin katıldığı açıklandı. Böylelikle, 73 ülke 2020 yılı içerisinde iklim eylem planlarını yenileyeceğini de taahhüt etmiş oldu. İklim zirvesi öncesinde bu sayı sadece ikiydi. Bu planlar 2050 yılında net sıfır emisyonu hedefleyecek.

Bugün Küresel İklim grevi günü

COP25 Başkanlığı  Madde 6 ve WIM (kayıp zarar mekanizması) dahil olmak üzerine tüm başlıklardaki taslak metinleri bu sabah yayımlamayı planlıyor. Çarşamba günü yaşananlar ve müzakerelerin yavaş ilerlemesi üzerine Fridays for Future (Gelecek için Cumalar) hareketi ve genç iklim eylemcileri ise  bugün için küresel grev çağrısında bulundu. Sivil toplum temsilcileri, yerel hareketler ve de genç aktivistler bugün zirvenin yapıldığı Madrid başta olmak üzere, Türkiye de dahil, dünyanın dört bir yanında uluslararası greve çıkacak.

More in COP25

You may also like

Comments

Comments are closed.