By 
Yeşil Gazete için çeviren: Nilüfer Ağaç
Los Angeles, aşırı sıcak günlerin ikiye katlanması sorunu ile karşı karşıya ancak kent sakinlerini serin tutmak ve sıcaktan zarar görenlerin eşitsizliğini gidermek için yeni fikirler var.
Serin kaplama, cadde yüzeyi ısısını kabaca 5.5C azaltabilir.
Los Angeles bazen ısı yayan bir cehennem gibi hissedebiliyor: Kuzey vadilerde ve kentin güneyinde metal oyun alanı ekipmanları, araba direksiyonları hatta zemin başlı başına silah haline gelebilmekte. Nesiller boyunca Los Angeles’i yaşamak ve ziyaret etmek için çekici bir yer yapan, yılda 300 günden fazla güneşli gün, iklim krizi sebebiyle ağır bir yükümlülüğe dönüştürüyor. Tüm yıl boyunca öldürücü sıcaklıklara maruz kalan kentte yaşayanlar, kış aylarında dahi sıcaklıkla ilişkili ölümlerle karşılaşıyorlar. Şehir sakinleri, geçen yaz şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklıklarla baş etmek zorunda kaldı.
Maalesef daha kötüsü geliyor
Yüzyılın ortası itibariyle Los Angeles’in iç bölgelerinde aşırı sıcak günlerin iki kat fazla yaşanması öngörülüyor. Maryland Üniversitesi araştırmacıları, 2080 yılına kadar bölgenin Meksika Baja Kaliforniya kadar sıcak olacağına dair mevcut emisyonlara dayanarak tahminde bulunuyor.
Sıcaklık, şehrin coğrafyası veya gelir düzeyleri üzerinde de adilce dağılmamıyor. İç bölge banliyöleri düzenli olarak 38C üzerine çıkarken, sahil bölgesi 25,5C’da ve esintili. Zengin mahalleleri gölgeli yürüyüş yolları ve klimaların tadını çıkarırken daha fakirler hem sokakta hem kapalı mekanlarda büyük ölçüde ısıya maruz kalıyor. Kar amacı gütmeyen hukuki destek ve koalisyon oluşturma grubu Climate Resolve baş direktörü Jonathan Parfrey “Karga uçarken sadece 4 ile 5 mil (6,4 – 8 km) sonra, 14C bir farkla karşılaşabilir ve çok farklı bir sıcaklık geleceği olabilir” diyor. ”İnsanları serinletmeye yardımcı olmak için farklı stratejiler üretilmeli.
Yıllık 300 üzerinde güneşli gün ve yıl boyunca yüksek sıcaklıklarla Los Angeles ısı tehdidini hafifletmede önemli mücadelelerle yüzleşiyor.
Yükselen sıcaklıkların zararlarını hafifletmek için yenilikler yapan şehirler arasında öncülük yapanlardan Los Angeles tüm stratejileri kucaklıyor, fakat zorluklar büyük. Belediye Başkanı Eric Garcetti, güncellenmiş iklim adaptasyon planının bir parçası olarak 2050 itibariyle şehrin sıcaklığını 1,6C azaltacağını vadetmiş durumda. Bu, bölgede 1,6-2,7C yükselmesi beklenen sıcaklıkların, mevcut ısına eğiliminden zorla çıkarmak anlamına geliyor.
Mevzu sadece ısı değil
Los Angeles için iklim değişimi, kuraklığın daha uzun sürmesi ve daha aşırı hale gelmesi, daha uzun ve daha yıkıcı orman yangını sezonlarına sebep olması demek. İklim krizi, Los Angeles’in güvendiği hali hazırda parsellenmiş su kaynaklarını daha da azaltacak. Aynı zamanda araştırmacılar daha da aşırı ”atmosferik nehirler” bekliyor. Bunlar, gökyüzünde su yolları olan büyük fırtınalar. Seyrek olacaklar ama kuşkusuz ki şehri suya boğacaklar.
Los Angeles altyapısını gözden geçirmeli ve yeniden yapılandırmalı. Çevresel Koruma Ajansı, kentlerin, yeşil ve daha az nüfuslu çevrelerinden daha sıcak hissetmelerine sebep olan “kentsel ısı adası” etkisiyle mücadele için çok yönlü, yeşil alt yapı yaklaşımını öneriyor.
2018’de bir orman yangını. Değişen iklim, orman yangını sezonunun daha uzun sürmesine ve daha yıkıcı olmasına sebep olacak.
Belediye Başkanının iklim adatasyon planı; toplam arazi alanının 2025 itibari ile %10’unu, 2045 itibariyle %30’unu serin yüzey ile kaplanması amacını içeriyor. Los Angeles Urban Cooling Collaborative (Kentsel Serinleme İşbirliği) ağaç gölgeliklerinden serin çatılara, yansıtıcı caddelere kadar serinletme yöntemlerinin uygulanmasıyla sıcaklık kaynaklı ölümlerin %25 azaltılabileceğini keşfetti.
‘Global Cool Cities Alliance‘ın yönetici direktörü Kurt Shickman, “Sağlık , ulaşım, binalar , sosyal eşitlik ve adalet – farklı uzmanlık gerektiren tüm yöntemler mümkün olan en efektif yol ile uygulanmalı” diyor: “Los Angeles tüm bunlar için bir test ortamı olma fikrini benimseyen birkaç şehirden biri”
Serin Yüzey Kaplaması
Uygulanan birkaç şehir projesi Los Angeles’ın asfaltına döktüğü titanyumdioksit eklenmiş yapışkan madde havuzlarının ilham vermesine de yol açıyor. “Uygulama yaptığımız zaman insanlar geliyor ve bize ne yaptığımızı soruyor” diyor sokak hizmetleri bürosu yardımcı direktörü Greg Spotts. LA Sokak Hizmetler Bürosu da ilk kez uygulanan bu yöntemle, soğuk mühür kaplamasının şehrin sıcak çevrelerinde aşırı ısıyı azaltacağını umut ediyor. “Küresel ısınma tartışmasından ayrı olarak Los Angeleslıların tecrübesine göre çevreleri daha sıcak hale geliyor,” diye konuşuyor Spotts.
Metrekare başına çeyrek milimetre soğuk mühür kaplamasının maliyeti 0,60 Amerikan Doları ve sokağın yüzey ısısını kabaca 5.5C azaltabilir. Spotts, Guardian‘a, 37C’lik bir günde, kızılötesi el termometre tabancası kullanarak farkı gösterdi: ‘”Fark ettik ki köpekler ve kediler dahi serin kaldırım kaplamasında yürümeyi tercih ediyorlar. Caddeyi sadece serin alana ulaşmak için geçiyorlar.”
Ajans, 2019 yılında denemelerini, bölgeye yayılmış tekil şehir bloklarından, yerel iklimden, az gölgelemeden ve ekonomik dezavantajlardan ötürü göreceli olarak daha savunmasız mahalleleri aynı anda kaplamaya genişletti. Spotts, “Aslında, bunun klima kullanımını ve ilişkili karbon emisyonunu azaltığını düşünüyoruz. Ama gerçekten daha çok halk sağlığıyla ilgili hale geldi” diye konuştu.
Bir şehir sokağına ısıyı yansıtacak şekilde tasarlanmış beton rengi kaplaması yapılıyor.
Serin sokaklardan önce, Los Angeles, klima kullanımı olmadan iç mekan sıcaklığını azaltmak için, yeni ve yenilenmiş yapılarda serin çatıları zorunluluk getiren ülkedeki ilk şehirdi. Çatılarda başarılı sonuç alındı ise neden yollar ele alınmasın?
Sokaklar şehir alanının %15’ini, parklar ise %13′ünü oluşturuyor. Isıyı hapseden, araç merkezli yollar Los Angeles’in en büyük iklim problemlerinden biri olsa da aynı zamanda müdahale edilebilecek bir alanı da oluşturuyor.
Ancak serin sokak kaplaması bazı soruları cevapsız bırakıyor. 2017’de yapılan bir çalışmaya göre, çoğu serin asfaltlama dolgu malzemesi sıradan asfaltlama malzemesinden daha kaynak- yoğunlu. Aynı zamanda beyaz yollar üzerinde boyamanın onların faydalarını azaltığına dair bir kaygı da mevcut. Alternatif olarak, eğer yeni ve parlak olarak kalırlarsa, şehir sakinlerinde sıcak güneş ışıklarını yansıtacaklarına dair korku var. Yine de Spotts kararlı: “Sokaklar, 2. Dünya savaşından beri aynı malzeme ile yapılıyor. Şehirler ve tedarikçiler için yeni şeyler denemenin zamanı olduğunu düşünüyoruz.”
Su
Geçirgen kaldırım, Los Angeles’in iklim dirençli programlarına serinletici yüzey kaplamasından daha zekice olan çözümü. Pırıl pırıl beyaz kaplanmış sokağın aksine gözenekli kaldırım ile yüzeyde akan suyu tutan ve filtreleyen bio yağmur hendeği özel bir şey gibi görünmüyor. Tekrar kullanım için suyu zapt eden kuru kuyular şehir manzarasına tamamen karışmakta.
Gözenekli kaldırım ve biyo yağmur hendekleri yağmur suyu ve yüzeyde akan suyu tutuyor ve filtre ediyor.
Su tutan yeşil alt yapı turunda Los Angeles kanalizasyon mühendisi Kevin Ho, yol kenarında, devasa rögar kapağının birkaç adım uzağında iki metal kapak gösteriyor: “Yağmur yağdığında, yangın musluğunu açar ve kuru kuyuya yönlendirir gibi, her şeyi topluyor” diyor Ho: “Mümkün olursa, şehre baştan baş kuru arklar koyacağız.”
Şehir Su ve Güç Departmanlarıyla Kanalizasyon Bürosu ve Kaliforniya Eyaleti Kıyı Koruması aralarındaki işbirliğinde, yerel su güvenliğini arttırmak ve yerel sıcaklığı azaltmak amacıyla bu deneysel projeler birçok ana caddeye ve küçük yerleşim yan yollarına yayılmış durumda. Belediye Başkanının dirençli planı hem aşırı yağmurlu hem aşırı kurak yıllarda, şehrin bu durumlarla başa çıkabilmesi için bu su alt yapısına güveniyor. Şimdi, Los Angeles bölgesi suyunun %41’ini yeraltı akiferleri ve geri dönüşümden sağlıyor – amaç 2025 itibariyle %50. Geçirgen kaldırım, bio yağmur hendekleri ve kuru kuyular kurak zamanlara şehri daha iyi adapte edebilir ve sel eğilimli mahalleleri büyük fırtınalara karşı daha dayanıklı yapabilir.
San Fernando Vadisine yayılmış fırtına suyunu toplama projesi, yılda, çevredeki 1200 aileye yetecek suyu toplamaya hazır. Bu tam anlamıyla okyanusta bir damla ancak girişim hala erken safhada. “Bu projeler sağa sola dağılmış ancak hepsi ağacın bir yaprağı” diyor kıyı koruma proje müdürü Kara Kemmler: “Daha fazla ağaç görmek isterdim. Böylece bu suyu tutarsınız, aynı zamanda fırsatınız varken gölge yaratır, bir miktar karbon emer, kentsel ısı adasını bir miktar azaltır.”
Gölge
Kremsi asfalt sızdırmazlık maddesi, yolun yüzey ısısını kabaca 5.5C azaltıyor. Ancak, karbon emmesinin yanı sıra olgun, yapraklı bir ağacın gölgesi neredeyse 22-28C soğutma gücüne sahip. Kar amacı gütmeyen Tree People‘ın yönetici direktörü Edith de Guzman “Genel olarak literatür hangisinin daha iyi olduğu konusunda karışık – kuvvetle inanıyorum ki her ikisini de yapmalıyız” diyor.
Şehri soğutmak, yüzeyde ajan suyu tutmak ve yerel karbon tutumunu arttırmak için ağaçlar en açık adaptasyon olarak görülüyor. Ağustos ayının başlarında belediye başkanlığı, 2028 yılına kadar, şu an en az gölgeye sahip bölgelerde şehrin ağaç gölgeliğinin en az %50’ye çıkmasını sağlamak için Los Angeles’in ilk orman amirini atadı. De Guzman , “Ağaç dikimi için eyaletin ya da diğer fonların kaynakları mevcut. Ancak bu sürdürülmesine ihtiyaç duyulan bir varlık.” diye konuşuyor.
Los Angeles’i yeşillendirme projesini tek taraflı üstlenmek yerine, Tree People kendi çevrelerini yeşillendirmek isteyenleri eğitiyor, böylece ağaç dikenler ve sulayanlar arasında bir iletişim ağı oluşturuyor.
Daha fazla ağaç alanı sıcaklığı da azaltıyor; LA’in ilk orman memuru şehrin gölgeliğini %50 arttırmak için yakın zamanda atandı.
Ancak yansıtıcı veya geçirgen beton dökme veya serin çatı yerleştirme ile kıyaslandığında doğal olarak ağaç dikimi, gri çevre ile çatışıyor. Ağaçlandırma araba merkezli metropole araç görüş hattı bakımından ikinci sırada geliyor. Ve zaman geçtikçe Los Angeles’in ağaçlarının bir çoğunun sığ kökleri kaldırımları parçalayacak. Şehir, yakın zamanda, yürüyüş yolları, rampa ve yaya geçitlerini, engelli erişimine uygun hale getirmek için tamir etmek üzere 1,4 milyar Amerikan Dolarlık yatırım için bir davada anlaştı. Bu anlaşma, daha derin köklü türlerin seçilmesi ile şehri yeşillendirme fırsatı sağlayabilir.
Los Angeles daha yeşil ve daha gölgeli bir gelecek için kararlı görünüyor – ancak şehir geçmiş serin kaplama çabalarında hedeflerine ulaşamadı. Ağaçlar dikilmeden kaldı. Otobüs durakları inşa edilmeden kaldı. Şehir, toplu ulaşım kullanıcılarını araba yolculuklarına kaybediyor ve iklim krizi bunu daha kötü hale getiriyor. Kuzeybatı vadisinde büyük toplu ulaşım duraklarından birinde bir pilot uygulama olarak toplu ulaşımı daha cazip kılmak için çeşitlilik gösteren bir altyapı çalışması yaratılacak. Parfrey, “Eğer tümüyle gölgede olacağınızı, tren istasyonunda sizi bekleyen su olduğunu bilirseniz, toplu ulaşımı kullanmak daha kolay olmaz mı?” diye soruyor.
Gelecek
Ne Los Angeles’ın kritik düzeyde ısınması ne de ısı giderici elementlerin eşit şekilde yayılması konusunda henüz belirgin bir iyileşme sağlanamadı. Şehrin havadan çekilmiş fotoğraflarında bu yeşil boşluğu görebilirsiniz. Zengin çevreler, yeşillik tarafından korunurken daha fakir olanlar güneşe maruz kalıyor.
Altyapıdaki bu boşluk sağlık riski bakımından da adaletsiz bir dağılım yaratıyor. Isı azaltıcı altyapı uygulamasını belirlemek için yerel zenginlik dikkate alındığından oransal olarak daha yüksek enerji maliyetleri, yalıtılmamış binalar ve korunaksız otobüs duraklarında uzun bekleyişlerle şehir içi adaletsizlik basitçe üstesinden gelinebilecek gibi değil. “Sahip olanlar ile olmayanları ayıran temel konuya baktığınızda bu ısıdır.” diyor Shickman. “Isının tüm olumsuz etkileri daha düşük gelir düzeyindeki çevreleri ve siyahları vuruyor.”
Korunaksız otobüs durakları, insanları arabalarından çıkarmak ve toplu ulaşım kullanımını arttırmak için şehrin ilgilenmesi gereken konulardan biri.
Los Angeles kadar kararlı bir şehir için dahi çok fazla gri altyapıyı değiştirmek için gerekli yatırımlar ve kültürel değişim zor kazanıldı. Bu projeler hala başlangıç aşamasında. Fakat yeşil alt yapının her bir santimetre karesi daha sıcak geleceğe daha iyi adapte olmaya katkı sağlıyor. “Projeksiyonların ve devam eden ısınmayla oldukça korkunç bir yönde gittiğimiz gerçeğinin farkında değiliz. Daha fazla ölüm ve daha fazla hastalık bekliyoruz” diyor de Guzman: “Ancak biz adapte olurken, elimizdeki durumla ilgili olarak gidebileceğimiz iyimser bir yol olduğunun bilincindeyiz.”
İklim savunucuları burada görevlerinin iki misli olduğunu görüyor. Gri Los Angeles’i yeşillendirmek için aciliyet ve hayatların kurtarılması; aynı zamanda oa daha büyük bir iklim hareketini uyandırmak. “Elbette, kentsel ısı adası iklim değişimi ile aynı şey değil. Parfrey de buna vurgu yapıyor: “Ancak geçici olarak yapabileceğimiz bir şey var ve şehri soğutmanın daha fazla aktivizm ve farkındalığa kapı açacağını umut ediyoruz. Çünkü bu bir maraton.”
Makalenin İngilizce Orijinali
Comments