By 
Uzmanlara göre haziran ve temmuz aylarında Arktik yangınları sonucu salınan karbondioksit miktarı, Belçika’nın 2017 yılındaki fosil yakıt kaynaklı toplam CO2 salım miktarına yaklaştı.
57. ve 70. kuzey enlemleri arasındaki Krasnoyarsk Krayı ve Saha Cumhuriyeti’nde (Rusya) meydana gelen birçok yangın 21.07.2019’da uydular aracılığıyla görüntülendi.
Geçtiğimiz ayın tarih boyunca kaydedilen en sıcak haziran olduğunu ortaya koyan çalışmalardan hemen sonra, yeni uydu görüntüleriyle Kuzey kutup dairesinde bu ay içinde görülen yangınların birçok uzmana göre “eşi benzeri görülmemiş” boyutlara ulaştığı ortaya çıktı. Bu gelişme yangınlar sonucu oluşan ve gezegeni ısındıran salınımlar konusunda endişeleri arttırıyor.
Uydu fotoğrafı uzmanı Pierre Markuse, yakın zamanda Alaska, Kanada, Grönland ve Sibirya’da meydana gelen yangınların görüntülerini işleyerek Flickr ve Twitter üzerinden paylaşıyor. Son olarak 21 Temmuz’da kaydedilen fotoğrafların yer aldığı bir seri yayınladı.
Common Dreams’de bu ayın başında çıkan haberde de belirtildiği gibi Alaska, uzmanların iklim kriziyle ilişkilendirdiği olağan dışı sıcak hava dalgalarıyla boğuşuyor. 4 Temmuz günü Anchorage’da sıcaklık rekor seviyeye ulaşarak 32 derece olarak ölçüldü. Eyalet sınırlarındaki bölgede sadece bu yıl içinde orman yangınları sonucu 6500 km2’den fazla alanın tahrip olduğu görülüyor.
Markuse’un son paylaştığı görüntülerle ilgili Independent, fotoğraflarda “ormanların yanı sıra torf kaplı alanların da yandığına” dikkat çekti.
Markuse’un daha önce paylaştığı görüntüleriyle ilgili Earther’da çıkan bir habere göre ise Sibirya’nın torf alanları “normalde donmuş ya da bataklık halde, fakat elde edilen bulgular torfun artan sıcaklıklar sonrası kuruduğuna ve nihayetinde tutuştuğuna işaret ediyor. Torf karbon bakımından oldukça zengin olduğu için bu durum endişe verici, ve bu alanda çıkan yangınlar atmosfere karbondioksit salınımına sebep olabilir.”
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve Avrupa merkezli Kopernik Atmosfer İzleme Servisi (CAMS), bu ay içinde yaptıkları açıklamalarda Arktik bölgesi yangınlarını “eşi benzeri görülmemiş” olarak tanımladılar. CAMS’in orman yangını salınımlarında uzman bilim insanı Mark Parrington, Twitter’da konuyla ilgili paylaşımlarında bu ifadeyi tekrar tekrar kullanıyor. 
Parrington’a göre Haziran başından 21 Temmuz’a kadar geçen sürede meydana gelen yangınların karbondioksit salımı, Belçika’nın 2017 yılında fosil yakıt kaynaklı CO2 salınım miktarına yaklaşmış durumda. Konuyla ilgili altı haftalık izlemeler sonucu Arktik bölgede uzun süreli ve saldırgan şekilde yayılan 100’den fazla yangınla ilgili ayrıntılı bulgular CAMS’in 11 Temmuz’da yaptığı açıklamada yer alıyor:
“Bu yangınlar sonucu sadece haziran ayında atmosfere 50 megaton karbondioksit salınmış durumda ve bu miktar İsveç’in yıllık karbon salınımına eşit. Ayrıca Arktik yangınlarının 2010 ve 2018 yılları arasında haziran aylarındaki toplam salımı bile bu miktardan az. Kuzey yarımkürede mayıs ve ekim ayları arasında orman yangınları yaygın olarak görülmesine rağmen bu yıl görülenler özellikle enlem, yoğunluk, ve yanma süreleri bakımından oldukça olağan dışı.”
CAMS’in son yirmi yıla ait verilerine göre, özellikle Kuzey Kutup bölgesinde yangınların en çok temmuz ve ağustos aylarında meydana geldiği görülüyor. Parrington konuyla ilgili şu ifadeleri kullanıyor: “Haziran ayında bu kadar yüksek enlemlerde. bu boyutta yangınların görülmesi sıra dışı. Ama şunu da hatırlamakta fayda var; Arktik bölgede sıcaklıklar halihazırda küresel ortalamalara çok daha hızlı artmaktaydı ve daha sıcak hava koşulları yangınların çok daha hızlı ve saldırgan şekilde yayılmasına sebep oluyor.”
Earther’ın haberine göre artan sıcaklıklar Grönland’ı da sıra dışı boyutlarda yangınlarla etkilemiş görünüyor. Daha çok buzul yapısıyla bilinen Grönland’ın batısında, son üç yılda ikinci kez bir orman yangını meydana geldi. Bu tür yangınların ülke tarihinde oldukça az olduğu görülüyor. Sibirya ve Alaska’daki kayıplar kadar büyük ölçeklerde olmamasına rağmen, Grönland’daki saldırgan yangınlar da Arktik bölgenin gezegenimiz ısındıkça yangınlara karşı giderek daha savunmasız bir hal aldığının bir başka belirtisi.
Dünyanın en soğuk bölgelerinde daha sık ve daha yıkıcı boyutlarda görülmeye başlayan yangınlarla ilgili son 10 yılda yapılan araştırmalara atıfta bulunan Earther şunları ekliyor: “Dünyanın kuzey kesimini çevreleyen kutup altı ormanları son 10,000 yılda görülmemiş boyutlarda orman yangınlarına tanıklık etmekte, ve bu yaz için de endişe verici veriler gelmeye devam ediyor.”
Makalenin İngilizce Orijinali
Yeşil Gazete için çeviren: Eren Yılmaz
Comments