By Temiz Hava Hakkı Platformu (THH), Eskişehir’e yapılması planlanan Alpu Termik Santrali’nin hava kirliliğine bağlı sağlık etkilerinin hesaba katılması için yetkilileri göreve çağırdı. Eskişehir Tabip Odası ile bugün bir basın açıklaması yapan Temiz Hava Hakkı Platformu, Eskişehir’e yapılması planlanan Alpu Termik Santrali’nin ÇED (Çevresel Etki Değerlendirme) raporuna Eskişehir İl Sağlık Müdürlüğü tarafından halk sağlığı ve hava kirliliği açısından değerlendirme yapılmadan olumlu görüş verildiğini vurguladı. Platform, her yıl 7,8 milyon ton linyit kömürü yakacak santral için 15 Ağustos 2018’de yapılması planlanan ihaleden acilen vazgeçilmesi çağrısında bulundu.
17 sivil toplum kuruluşunun oluşturduğu THH, yaptığı basın açıklamasında söz konusu ÇED raporunun içerdiği hata ve eksiklikler nedeniyle sivil toplum kuruluşlarının açtığı iptal davalarının sürdüğüne dikkat çekti. ÇED raporuna onay verilme aşamasında, Sağlık Bakanlığı’nın ilgili birimleri tarafından verilen görüşlerin kömürlü termik santrallerin halk sağlığına etkilerini de değerlendirilmesi gerektiğinin altı çizildi. Temiz Hava Hakkı Platformu temsilcileri, Eskişehir’de hava kirliliği yükünü artıracak bir tesis planlanmasına rağmen İl Sağlık Müdürlüğü’nün görüşünde halk sağlığını ve hava kirliliğini ilgilendiren hiçbir maddenin olmamasına dikkat çekti. Eskişehir kömürlü termik santralinin devam eden dava ve ihale sürecinde göz önünde bulundurulması için projenin halk sağlığı üzerindeki etkilerini içeren uzman görüşünü de kamuoyu ve yetkililerle paylaştı.
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde kurulması planlanan 1100 MW kapasiteli Alpu Kömürlü Termik Santral ve Kömür İşletmesi Projesi’nin ÇED süreci Eylül 2017’de proje sahibi Elektrik Üretim AŞ’nin (EÜAŞ) başvurusu ile başladı. Aynı ay içinde EÜAŞ’ın talebiyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 1/100.000’lik Çevre Düzeni Planı’nda revizyon yaptı. Ayrıca mevzuat değişikliği ile daha önce nitelikli çoğunluk sağlanamayan Eskişehir Toprak Koruma Kurulu tekrar bu proje için toplandı ve 893 hektarlık tarım alanı salt çoğunlukla tarım dışına çıkarıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Mart 2018’de Çevre Etki Değerlendirmesi sürecini, ÇED raporunun eksik ve yanlışlarına rağmen nihailendirdi ve ÇED olumlu kararı verdi. ÇED olumlu kararının iptali için pek çok yerel ve ulusal kurum ve sivil toplum örgüt dava açtı. Projeye dair toprak koruma kurulu kararı, çevre düzeni planı ve ÇED olumlu kararı gibi kritik izinlerin hepsi dava konusu edilmiş durumda. Alım garantisiyle özel sektöre devredilecek olan projenin özelleştirilme ihalesi Ocak’tan beri 3 kez ertelendi. Özelleştirme İdaresi en son ihalenin 15 Ağustos 2018’te yapılacağını duyurdu.
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) temsilcisi Doç. Dr. Çiğdem Çağlayan
Mevcut ÇED süreçlerinde projelerin sağlık etkilerini değerlendiren bir mekanizmanın eksikliğinden bahseden Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) temsilcisi Doç. Dr. Çiğdem Çağlayan, “Eskişehir İl Sağlık Müdürlüğü de halk sağlığı etkilerini değerlendiren bir yaklaşım yerine sadece iş sağlığını değerlendiren bir görüş sunmuştur. Oysa Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere birçok sağlık kuruluşu, kansere ve ölüme yol açan olumsuz sağlık etkileri nedeniyle kömüre dayalı enerji üretiminden vazgeçilmesi için çağrıda bulunmaktadır. Her 10µg/m3’lük artış akciğer kanseri kaynaklı ölümlerde yüzde 15-27 oranında artışa yol açmaktadır. [4] Eskişehir’de 2016 yılında evlerde yakılan kömür miktarının 156 katı kadar kömür yakılmasına neden olacak Alpu Termik Santrali’nin izin sürecinin de yetkililer tarafından halk sağlığı ve hava kirliliği konusundaki bilimsel veriler ışığında acilen tekrar değerlendirilmesi ve mevcut ihale sürecinin iptal edilmesi gerekmektedir [5]’ dedi.
Eskişehir – Bilecik Tabip Odası Yönetim Kurulu Başkanı Akif Aladağ ise, “Havası göreceli olarak temiz kabul edilen Eskişehir ili, Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı 2016 yılı ölüm nedenleri istatistiklerinde ülkemizde kanser ölümlerinin en yüksek olduğu beş il arasında sıralanmıştır. [6] Termik santraller hava kirliliği yaratmaktadır ve hava kirliliği Dünya Sağlık Örgütü tarafından ‘Grup I’ kanserojen olarak tanımlanmaktadır. Alpu Termik Santrali’nin hayata geçmesi, önümüzdeki 35 yılda özellikle Alpu ilçesi olmak üzere Eskişehir ilinde kanser görülme sıklığını ve kanserden ölümleri artıracaktır. Eskişehir’in ve hemen komşusu olan ilçelerin nüfusu göz önüne alınırsa 1 milyondan fazla insan Alpu Termik Santrali’nin yaratacağı hava kirliliğinden etkilenecektir’ diye konuştu.
HEAL-Sağlık ve Çevre Birliği Türkiye Koordinatörü Funda Gacal ise kömürlü termik santrallerin yarattığı hava kirliliğinin insan sağlığını geri dönülemez şekilde etkilediğinden bahsederek; “Türkiye’de her yıl termik santrallerden kaynaklı hava kirliliği en az 3 bin kişinin erken ölümüne neden oluyor. [7] Bu rakam 2015 yılında elimizdeki kısıtlı verilerle oluşturulmuş bir sonuç, kömürlü termik santrallerin sağlık maliyeti ise hem hava hem çevre kirliliği sebebiyle çok daha fazla” diye konuştu.
Temiz Hava Hakkı Platformu
Temiz Hava Hakkı Platformu (THH) doğa koruma ve sağlık alanında çalışan 18 Sivil Toplum Kuruluşu’nun bir araya gelmesiyle 2015 Haziran ayında çalışmalarına başlamış ve aynı yıl Ekim ayında kuruluşunu ilan etmiştir. Öncelikle işletmede ve inşaat aşamasında olan kömürlü termik santrallerin yarattığı hava kirliliği ve çevre sorunlarına bağlı olarak halk sağlığını, temiz hava ve çevre hakkını savunmak üzere kurulan Platform’un bileşenleri; Çevre için Hekimler Derneği, Greenpeace Akdeniz, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER), İş ve Meslek Hastalıkları Uzmanları Derneği (İMUD), Pratisyen Hekimlik Derneği, Türk Nöroloji Derneği, TEMA Vakfı, Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD), Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL), Türk Tabipleri Birliği (TTB), Türk Toraks Derneği (TTD), Yeşil Barış Hukuk Derneği, Yeşil Düşünce Derneği, Yuva Derneği ve platformu destekleyen kurumlar; 350.org, Avrupa İklim Ağı (CAN Europe), WWF-Türkiye.
(Yeşil Gazete)
Comments