By The Sydney Morning Herald’da Peter Hannam imzasıyla yayınlanan makaleyi Yeşil Gazete gönüllü çevirmenlerinden Cansu Yılmaz’ın çevirisiyle paylaşıyoruz.
***
İklim bilimciler, küresel ısınma sebebiyle yaygınlaşan aşırı hava koşullarını görmeye alışık fakat bu aşırı hava olaylarından yalnızca bir kaçı Kuzey Kutup bölgesinde bu hafta yaşanan olağandışı ısınma kadar kayda değer görünüyor.
Irvine’deki California Üniversitesi’nden bir araştırmacı olan Zack Labe, 80 derecenin üzerindeki kuzey enlemlerinde ortalama günlük sıcaklıkların[1] son 60 yıl içindeki daha önceki kayıtlardan farklılaştığını belirtiyor.
Kaynak: http://sites.uci.edu/zlabe/arctic-temperatures/
Norveç Kutup Enstitüsü ile birlikte buz-okyanus etkileşimleri araştırmacısı Amelie Meyer, “Şubat ayında Kuzey Kutbu’nda sıfır derecelerinin olması –bu, tam anlamıyla yanlış” dedi. “Durum, oldukça endişe verici.”
Polar Vortex (Kutup Girdabı) adı verilen –tipik olarak yüksek enlemli soğuk havayı daha güneydeki bölgelerden ayrı tutan sürekli düşük basınçlı bölge–, onlarca yıldır zayıflamaya devam ediyor.
Güney yarımkürede araştırma yapmak üzere Hobart’a taşınan ve Deniz ve Antarktika Araştırmaları Enstitüsü (Marine and Antarctic Studies) tarafından konuk edilen Dr. Meyer, bu olayda “muazzam sıcak bir hava dalgasının” güney bölgelerde ısıyı düşürürken, diğer yandan da kuzeyi etkisi altına almakta olduğunu belirtti.
Melbourne Üniversitesi‘nin iklim bilimi bölümünde öğretim görevlisi olan Andrew King, “Anormallikler gerçekten uç noktada. Bu, çok sıra dışı bir olay.” dedi.
Fotoğraf: Climate Reanalyzer
Sıcak ve nemli hava, Kuzey Kutbu’nun tamamen karanlık olduğu bir zamanda normalden daha fazla nüfuz ediyor.
Grönland’da bulunan, dünyanın en kuzeydeki karaya inşa edilmiş hava istasyonu olan Cape Morris Jesup, Cumartesi günü geç saatlerde, yılın bu zamanı görülen sıcaklığın yaklaşık 35 derece üzerinde olan 6 dereceyi gördü.
Berkeley Earth‘te çalışan Zürih merkezli bir bilim insanı olan Robert Rohede, Twitter’da Cape Morris Jesup’ın 2018’de şimdiye donma noktasının üzerinde 61 saatten fazla geçirdiğinin kaydedildiğini belirtti.
Bununla ilgili bir önceki rekor, 2011 yılında Nisan ayının sonuna kadar sadece 16 saat kaydedilmişti.
Dr. King’in ifadesine göre, “Grönland’ın bazı kısımları, Avrupa’nın pek çok yerinden biraz daha sıcak”.
Soğuk hava dalgası, Londra’da sıcaklıkları Cuma gününe dek her gün yavaş yavaş dondurucu soğuğun etkisi altına alacak. Bununla birlikte, sıcaklığın Berlin gibi şehirlerde eksi 12 ve Moskova’da ise eksi 24 dereceye kadar inmesi bekleniyor.
Zayıf bir jet akımı ile birlikte gelen yüzey rüzgârları, alışılmadık bir seyir izliyor –doğudan kar getiriyor ve bazı yorumcuları olayı “Doğu’dan Gelen Canavar” olarak dile getirmeye teşvik ediyor.
Dr. King; “İngiltere ve İrlanda için çoğu hava sisteminin batıdan yaklaşması beklenirken, [geçtiğimiz Salı günü] İngiltere boyunca doğudan yaklaşan soğuk hava kitlesiyle karşılaşacağız” dedi.
Kuzey Kutup bölgesini etkisi altına alan olağandışı sıcaklıkla birlikte bilim insanları, Bering Denizi’ndeki deniz buzulunun geri çekilmesini de izliyor.
Labe, ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (US National Snow and Ice Data Centre)‘nden alınan verilere dayanarak, Twitter aracılığıyla bölgedeki buzul oranının şu anda daha önce sadece Mayıs veya Haziran ayında görülen seviyelerde kaldığını paylaştı.
Dr. King, iklim değişikliğinin bölgesel hava değişkenliğini daha da şiddetlendirmesi muhtemel olmakla birlikte, deniz buzunun uzun süreli çekilmesinin, hâlihazırda gezegendeki herhangi bir bölgeden daha hızlı ısınan bir bölgede küresel ısınmayı güçlendirici bir etkiye sahip olduğunu belirtti.
Buzul, güneş ışığını uzaya geri yansıtır. Erimeye başladığında ise; deniz buzulu, altındaki karanlık okyanusun daha fazlasını ortaya çıkarır ve bu da daha sonra güneş ışınımını absorbe ederek ısınmaya neden olur.
Deniz buzulu örtüsü, şu an hem Kuzey Kutbunda hem de Antarktika’daki bölgelerde düşük seviyelerde olduğu kaydedildi.
Kuzey Kutup Denizi, gezegenin geri kalanından çok daha hızlı bir şekilde ısınan bir bölgede ortalamadan daha sıcak bir başka kışa katlandı.
Fotoğraf: NASA
Kuzey Kutbunda, sıcak havanın göreceli etkisi gelecek aylarda sona erebilir. Dr. Meyer, çok yıllı buzulun kalınlaşma ve daha fazla kırılma eğiliminde olduğunu ve bunun bahar geldiğinde daha hızlı bir erimeye sebep olacağını ifade etti.
Araştırmacılar, Kuzey Kutbunun tümüyle buzsuz hale geleceği muhtemel bir yıl olarak 2050 yılını işaret etse de, –alışılmadık derecede sıcak olan– bir öncekiyle birlikte bu kış, bu tahminleri daha da geriye çekti.
Bu yılın sonunda ARC Centre of Excellence for Climate Extremes ile çalışmaya başlayacak olan Dr. Meyer, “Düşündüğümüzden daha hızlı gerçekleşiyor” diye belirtti.
[1] http://sites.uci.edu/zlabe/arctic-temperatures/.
Haberin İngilizce Orijinali
Muhabir: Peter Hannam
Yeşil Gazete için çeviren: Cansu Yılmaz
(Yeşil Gazete, The Sydney Morning Herald)
Comments