By The New York Times’da Ana Swanson ve Brad Plumer imzasıyla yayınlanan haberi Yeşil Gazete yazarlarından Ali Serdar Gültekin’in çevirisiyle yayınlıyoruz.
***
Kuzey Carolina Asheboro’da bir güneş enerjisi tarlası. Kuzey Carolina Kaliforniya’dan sonra en büyük ikinci güneş enerjisi üreticisidir. // The New York Times
Durham’ın hemen dışındaki yüz yıllık bu çiftlikte parlayan güneş paneli sıraları, Tommy Vinson ve ailesinin yetiştire geldiği soya fasulyesi ve tütünün yerini aldı. Bu çiftlik, uzun süre küresel offshore işiyle lekelenmiş Kuzey Carolina’yı Kaliforniya’nın arkasından ülkedeki ikinci en büyük güneş enerjisi üreticisi haline getiren, Kuzey Carolina’da türemekte olan güneş enerjisi tarlalarından biri.
“Hâlâ çok iyi hasat kaldırıyor,” diyor Tommy ile evli olan April Vinson. “Sadece geleneksel bir hasat değil bu.”
Kuzey Carolina boyunca tekstil fabrikaları ve tütün çiftlikleri ortadan kalktıkça güneş panellerine yer açılıyor.
Kuzey Carolina Zebulon’da Vinson’un çiftliğine güneş panelleri döşenmek için hazırlanıyor. Bu çiftlik, Kuzey Carolina’yı Kaliforniya’nın arkasından ülkedeki ikinci en büyük güneş enerjisi üreticisi haline getiren, Kuzey Carolina’da türeyen güneş enerjisi tarlalarından biri. // The New York Times
Fakat Bay Vinson gibi güneş enerjisi çiftçiliğine atılanlar için bu canlı endüstrinin geleceği belirisiz. Trump yönetimi, Pazartesi günü ithal güneş panellerine uygulanan gümrük vergilerinin fahiş hale getirileceğini duyurdu. Bu karar, güneş enerjisinin maliyetini yıllar boyunca arttırabilir, bu teknolojiye geçişi yavaşlatabilir ve birçok kişinin işine mâl olabilir.
Bay Trump, uzun süredir Amerika Birleşik Devletleri’nin imalatçılarını yabancı rakiplerine karşı koruyacak ticaret bariyerlerinin savunuculuğunu yapıyor. Pazartesi günü aynı zamanda ithal bulaşık makinelerine de fahiş gümrük vergileri uygulanacağını araya sıkıştırdı. Danışmanlarının söylediği üzere çelik, alüminyum ve diğer ürünlere de önlemler yakın.
Salı günü Bay Trump Oval Ofis’te “bizim bugünkü eylemlerimiz Amerika’da Amerikalılar içim istihdam yaratılmasına yardımcı olacak,” dedi.
İki güneş paneli şirketi gümrük vergisi talep ediyordu. Suniva ve SolarWorld Americas. Onların iddiasına göre düşük ithalat maliyetleri Amerikan güneş gözesi ve modüllerinin imalatını kırıp geçirmişti. Günümüzde Amerika Birleşik Devletlerinde kullanılmakta olan panellerin yüzde 95’i Malezya ya da Güney Kore gibi ülkelerden ithal edilmiş durumda ve bu firmaların iddialarına göre geriye kalan Amerikan güneş paneli fabrikalarını korumak için gümrük vergilerinin uygulanması gerekiyor.
Asheboro’da bir güneş enerjisi tarlasında elektrikçi. Gümrük vergileri yerli imalatçılara yarayabilir fakat vergilerin endüstriye, Amerikan şirketlerine ve çalışanlarına nihai olarak zarar vermesi bekleniyor. // The New York Times
Suniva Pazartesi günü, “Başkanın bugün gönderdiği mesajla Amerikan icatlarını ve imalatını, savaşını vermeden yok edemeyeceklerini göstermiştir,” dedi
Gümrük vergileri yerli imalatçılara yarayabilir fakat vergilerin endüstriye, Amerikan şirketlerine ve çalışanlarına nihai olarak zarar vermesi bekleniyor. Enerji uzmanlarının ifade ettikleri üzere gümrük vergileri az sayıda Amerikan için güneş paneli imalatı işi yaratırken ücretlerin düşük olduğu ülkeler rekabete devam edecekler.
Güneş enerjisi endüstrisi etrafında gelişen mesleklerden çok küçük bir bölümü güneş paneli imalatı oluşturuyor. Solar Energy Industries Association’a (ÇN – Güneş Enerjisi Endüstrileri Vakfı) göre sektörde çalışan 260,000’den fazla Amerikalının 2,000’den azı Amerika Birleşik Devletleri güneş gözesi ve modülü imalatında çalışıyor.
Çok daha fazla işçi, mesela güneş panellerini güneşe doğru yönlendiren çelik askıların imalatı gibi güneş enerjisi teknolojisine destek olan alanlarda çalışıyor. Ve güneş enerjisi endüstrisindeki işçilerin büyük bir kısmı kurulum ve bakım projeleri gibi otomasyonu çok zor ve daha çok emek yoğun yapılan işlerde çalışıyorlar.
Zebulon’da Vinson ailesinin arasındaki Wakefield güneş sahası. Güneş enerjisi endüstrisindeki işçilerin büyük bir kısmı kurulum ve bakım projeleri gibi otomasyonu çok zor ve daha çok emek yoğun yapılan işlerde çalışıyorlar. // The New York Times
Başkanın duyurduğu gümrük vergileri gelecek yıl yüzde 30’dan başlıyor ve nihai olarak 4. yılın sonunda yüzde 15’e düşecek. Bu dört yılın her birinin başında ilk 2,5 gigavatlık ithal güneş gözesi gümrük vergilerinden bulacak.
Fakat en önemli bileşenin maliyetini arttırarak güneş enerjisinin rüzgar ve gaz gibi diğer enerji kaynakları karşısında daha az rekabetçi hale getiriliyor. Bu da daha az projenin inşa edilmesi anlamına geliyor. Salı günü Solar Energy Industries Association’ın ifade ettiği üzere başkanın kararı, kabaca güneş enerjisi endüstrisinde 23,000 kişinin işini kaybetmesine ve milyarlarca Amerikan Dolarlık projenin gecikmesine ya da iptaline sebep olacak.
Vinson’un ailesinin 5 megavatlık Wakefield güneş enerjisi tarlasındaki güneş gözeleri ithal. Çin’de ve Malezya’da güneş gözesi ve paneli üreten Çinli şirket JA Solar tarafından imal edilmişler.
Fakat panellerin üzerlerinde durdukları çelik askılar Amerikan. Cincinnati’deki RBI Solar tarafından imal edilmişler. RBI Solar’ın bu askıları yapmak için kullandığı çelik de Amerikan. Ohio’daki Worthington Industries ve Mississippi’deki Attala Steel’den satın alınmışlar.
Horne Brothers Construction’ın başkan yardımcısı Tom Kosto, gümrük vergilerinin şirketinin büyüme planlarını engelleyeceğini söylüyor. // The New York Times
Proje, Durham’da mühendisleri, elektrikçileri ve insansız hava aracı pilotlarını yeni cam ve tuğla bir binada istihdam etmekte ve büyümekte olan Cypress Creek Renewables tarafından geliştirilmiş ve şimdi işletiliyor. Bina Horne Brothers Construction tarafından inşa edilmiş ve projenin en yoğun olduğu zamanda güneş panellerini getirmek ve kurulumu yaptırmak için 50 kişi istihdam edilmiş.
Ve işte burada çiftçi aile Vinsonlar. Tommy’nin annesi Martha, arazilerinin kiraya verilmesiyle rahat bir emeklilik için düzenli bir gelire kavuşmuş.
Bu ay sert bir günde, eriyen karların çamur birikintilerinden kaçınarak güneş panelleri sıraları arasında yürüdüler. Fakat güneş hâlâ parlıyordu ve güneş panellerinin üzerindeki hava ısıdan pırıl pırıl parlıyordu. 120 dönüm arazi üzerine inşa edilmiş proje artık 1,000 konuta yetecek kadar güç üretiyor. Bu 1,000 konu içinde, muhtemelen, 1,5 km ötede yaşan Vinsonlarınki de var.
Kuzey Carolina’da eyalet yasalarının ve vergi teşviklerinin güneş enerjisi projelerinin doğrudan şebekeye elektrik satması lehinde olmaları, endüstriyi, şu an olduğu noktaya genişletmiş, 400,000 konuta elektrik ve yaklaşık 7,000 kişiye istihdam sağlamıştır.
Horne Brothers Construction’ın başkan yardımcısı Tom Kosto, “Modüller hariç burada gördüğünüz her şey Amerika’da yapıldı,” diyor.
Kosto’nun şirketi geçen üç yılda, 30’dan 350 tam zamanlı çalışana kadar büyümüş. Söylediği üzere bu yıl 100 kişiyi daha işe almayı planlıyor. Çalışanlarına ortalama olarak 17,31 Amerikan Doları ödüyor. Fakat bu yeni gümrük vergilerinin onun genişleme planını sekteye uğrattığını söylüyor.
“Biz karlı bir şirketiz ama tek bir kalem hareketiyle bunu geri alabilirler,” diyor Bay Kosto. “Tek yaptığınız geri gelmeyecek binlerce işi riske atmak.”
Bu hamlenin, bilhassa elektriğini güç şirketlerine satmakta güçlük çeken bunun gibi büyük ölçekli güneş enerjisi yatırımlarını vurması bekleniyor. Konut ve işyeri sahipleri fiyatlar bir nebze yüksek de olsa güneş paneli almaya devam etmeyi tercih edebilirler. Fakat güneş projeleri, diğer enerji kaynaklarıyla rekabet eden büyük ölçekli güneş enerjisi firmalarına satıldığında her kuruşun önemi oluyor.
Bir finans danışmanlığı firması olan Lazard’a göre geçen sekiz yıl boyunca ucuza ithal edilmiş panellerin akımı güneş enerjisi projelerinin maliyetlerini yüzde 85 azalttı. Bunun bir sonucu olarak kurulu güneş enerjisi geçen yıl, 2010’daki 1 gigavattan düşük seviyelerden 12 gigavata kadar yükseldi.
Gümrük vergileri Amerika Birleşik Devletlerinde güneş enerjisine geçişi yavaşlatsa endüstriyi tamamen durduramazlar. GTM Research’ün bir analizle ortaya çıkardığına göre, kurulumu yapılacak panellerin yüzde 11 azalacak olmalarına rağmen kurulu güneş enerjisi kapasitesi 2018’den 2022’ye artmayı sürdürecek.
Susturucu etkilerden birinin sebebi: Güneş gözleri ve modüllerinin, güneş enerjisi sistemlerinin tüm maliyetin yaklaşık üçte biri ya da azına denk olmaları ve endüstrinin diğer tüm bileşenlerin maliyetlerini durmaksızın aşağıya çekiyor olması. Lafın kısası, gümrük vergileri büyük ölçekli güneş enerjisi projelerinin maliyetlerini yüzde 10, konutlarda ise yüzde 3 kadar arttıracak ve maliyetleri yaklaşık olarak 2 yıl önceki seviyelere getirecek.
Fakat maliyetlerdeki küçük değişiklikler bile, güneş enerjisinin hali hazırda ucuz doğal gaz ile azılı rekabete girdiği Florida, Georgia, Güney Carolina ve Teksas gibi eyaletlerde endüstrinin büyümesini yavaşlatabilir. “Özellikle Güneydoğu’da güneş enerjisinin doğal gaz ile kafa kafaya rekabet ettiğini görüyoruz,” diyor GTM Research’den bir güneş enerjisi analizcisi MJ Shiao.
Zebulon’daki Wakefield güneş enerjisi tarlası. 120 dönüm üzerine inşa edilmiş proje 1,000 konuta güç sağlayabilecek kapasitede. // The New York Times.
Kuzey Carolina’da büyük bir güneş enerjisi şirketi olan Duke Energy’nin Salı günü söylediğine göre yeni gümrük vergileri, güneş enerjisi projelerinin ekonomilerini tek tek değerlendirmelerine sebep olabilir. Şirketin hali hazırda kurulu 800 megavat kapasitesi var ve gelecek 5 yıl içinde 3,000 megavat daha satın almayı ve kurmayı planlıyor.
Birçok analizci, vergilerin amacının Amerika Birleşik Devletlerinde güneş paneli imalatını diriltmek ise başarısız olacağını söylüyor. En azından bir firmanın 1,000 çalışanlı bir modül imalat fabrikasını Florida Jacjsonville’de kurmakla ilgilendiğini açıklamasına rağmen bu girişim çok endere olacağa benziyor.
Dış İlişkiler Konseyinde uzman olan Varun Sivaram göre: “Bu gümrük vergileri modüllerin fiyatlarını sadece 2015 ya da 2016 yılındaki seviyelere geri getirecek. Üretici firmalar o yıllarda da rekabet edemiyorlardı.”
Bu sırada Vinsonların arazisindeki güneş panellerinin kurulumuna dahil olan; proje tasarımcısı Cypress Creek, askı sistemlerini yapan RBI Solar ve inşaat işini tamamlayan Horne Brothers Construction’ın bu karardan etkilenmesi bekleniyor.
Cypress Creek Renewables’in genel müdürü Matthw McGovern’in söylediğine göre, “Her bir puanlık gümrük vergisi, artık ekonomik olarak uygulanabilir olmaktan çıkaracağı için projelerin yapılmayacağı anlamına geliyor.”
Haberin İngilizce Orijinali
Muhabir: Ana Swanson ve Brad Plumer
Yeşil Gazete için çeviren: Ali Serdar Gültekin
(Yeşil Gazete, The New York Times)
Comments