İngiltere’nin yeni planı kıyıdan kıyıya 50 milyon ağaçlık bir orman

Citylab.com’da Feargus O’Sullivan imzalı haberi Yeşil Gazete yazarlarından Ali Serdar Gültekin’in çevirisiyle veriyoruz.

***

Plan, Birleşik Krallığın en ağaçsız bölgesinin 50 milyon ağaçla yeninden canlandırmak ve kuzeydeki şehirlere doğal bir kaçış alanı sunmak.

Kuzey İngiltere ormanının potansiyel sınırları // Woodland Trust

Kuzey İngiltere yeşil bir alan kazanmak üzere. Bu Pazar, Birleşik Krallık hükümeti, ülkeyi bir kıyıdan ötekine geçecek bir orman planlarını ortaya çıkardı. Bu yeni orman, doğu batı M62 Otoyolu güzergâhını gölgeleyerek batıda Liverpool’dan doğuda Hull’a a kadar yeşil bir kuşak oluşturacak.

Bu orman, eğer bu hafta duyurulan hatta tamamıyla gerçekleştirilebilirse, 50 milyon yeni ağaç içerecek ve yaklaşık 200 km’lik bir şeritte yaklaşık 25,000 hektarlık bir alan kaplayacak. Orman yalnızca ülkenin en ağaç ağaçlıklı kısmını yerel, geniş yapraklı ağaç türleriyle kaplamakla kalmayacak aynı zamanda yakınlarda bulunan birçok büyükşehir sakinine bir kaçış alanı yaratacak.

Bu geniş yeşil kuşak hedefi elbette henüz çok uzakta. Hükümet şimdiye kadar, ihtiyaç duyulan 500 milyon İngiliz Sterlininin henüz 5,7 milyonunu sağlama sözü verdi. Fakat planla ilgili kayda değer olansa çoktan gerçekleşmekte olan dönüşümü güçlendirmesidir. Bu aslında İngiliz kırsalını yeniden yeşillendirme için yakın zamandaki ikinci büyük girişim.

İlk girişim yaklaşık 150 km güneyde, İngiliz iç bölgelerinde. 300 km genişlikte bir kuşak olarak uzanan bu girişlim emin adımlarla olgunluğu doğru ilerlemekte. İlk dikimin 28 yıl önce yapıldığı Ulusal Orman adıyla bilinen bu girişim olgunlaştıkça, kırsalın tekrar ele alınmasının ne denli dönüştürücü olabileceğini ortaya koyuyor. Kuzeydeki yeni orman gibi bu orman da yalnızca bir karbon yutağı ve eğlence tesisi sağlamakla kalmıyor aynı zamanda endüstriyel istismar ile kısmen aşındırılmış kırsal ve meraların, bu etkiler tamamen ortadan kalktıktan sonra nasıl görünebileceğini de gösteriyor.

Huddersfield yakınlarındaki Beyaz Gül Ormanı (White Rose Forest) kuzey ormanı içine katılacak mevcut ormanlardan birisidir // Guy Thompson/Woodland Trust

Bu kulağa harika geliyor ama önce bir gerçeklik testi yapmalıyız. Britanya yeni bir orman planlıyorsa eğer ada bu ormana çok fena şekilde ihtiyaç demektir. En nihayetinde Birleşik Krallık kırsalı Avrupa’daki en düşük oranda orman barındırmakta. Sadece yüzde 13. Kimse Birleşik Krallık gibi kalabalık ve çok gelişmiş bir ülkeden çok yüksek seviyelere, misal yüzde 73’ü orman örtüsüyle kaplı Finlandiya gibi bir seviye gelmesini beklemiyor. Birleşik Krallık daha mukayese edilebilir komşuları Belçika (yüzde 22,6’sı orman ile kaplı) ve Fransa (yüzde 31’i orman örtüsü ile kaplı) ile karşılaştırıldığında oldukça çıplak ve yamalı kalmaktadır.

Bazı bölgelerinde mera hayvancılığının ormancılıkla değiştiği orman örtüleri sırasıyla yüzde 15 ve 18 olan Galler ve İskoçya, yüzde 10’u orman ile kaplı İngiltere’yle kıyaslandığında yukarıdaki ifade İngiltere için özellikle doğru oluyor. Bu küçük kısım bile saldırı altında. Tüm ülkede ağaçlık alanlar yıkım ile yüz yüze. Mevcut tehditler çok sayıda, bunlar arasında 35 kadim orman alanından geçerek bu alanlara tünel yapımı ya da çevresinden dolaşma çok pahalı ya da uygunsuz olduğu için zarar verecek olan yüksek hızlı tren inşaatı da bulunmakta. Bazıları, bu Kuzey Ormanı projesinin, başka yerlerdeki ormanlık alanları yok saymayı ya da kötüye kullanmayı maskeleyen büyük bir incir yaprağı olduğunu söyleyerek ormanı protesto ediyorlar. Aynı zamanda bu işin içinde, Britanya hükümetinin, insanları, Avrupa Birliğinden ayrılmanın yeşil politikaları terk etmek anlamına gelmediği yönünde ikna etmeğe yönelik bir çeşit komplo da olabilir (gerçi ne zaman yok ki?)

Her şeye rağmen mevcut Ulusal Orman, bu tarz projelerin, diğer koruma yöntemlerinden hariç tutulmadıklarında ne kadar ilgi çekici ve sürdürülebilir olabileceğini kanıtlıyor. İlk fideler, kasabalar, tarım alanları ve eski kömür yataklarının arasında 1995’te dikildi. Çoğunlukla, bölgeden sağlanan yavaş büyüyen büyük yapraklı ağaçları barındır orman, 20. Yüzyıl boyunca ormancılıkta kullanılagelen yerli olmayan çam türünün aksine daha yüksek bir başarı sağlamış ve orman kendini ortaya koymaya başlamıştır.

Geçen 20 yıl boyunca Ulusal Orman manzarada dışa vurumcu bir mozaik olarak uzandı. 2016 Baharında 8,5 milyon ağaç çok dikilmiş durumdaydı ama proje henüz bitmiş değil. Henüz, tahsis edilmiş alanın yüzde 20’si ormanlık. Hedef, bu yapboz yerleşim düzenini koruyarak alanın üçte birini ağaçlarla kaplamak.

Ulusal orman 1991 yılında ağaçlandırma başlamadan önce. Soluk yeşil alanlar proje başlamadan önce ağaçlandırılan alanlar. // National Forest

2016 yılında aynı alan. Dikili alanların genişlemiş. // National Forest

Şimdiye kadar ormanlık alanın yüzde 80’i halka açık. Bu durum yakın şehirlerin sakinlerinin ormanlık alanın keyfini sürmelerine izin veriyor. İşin doğrusu, iki plan da İngiltere’nin yoğun olarak yerleşilen, şehirlerle dolu bölgelerinde Ulusal ve Kuzey Ormanların birbirine bağladığı şehirler arasında sıkı fıkı bir bağ oluşturuyor.

Bunun avantajları sayısız. Şehir içindeki ağaçların havayı temizlediği ve serinlettiği gibi yerleşim yeri kenarındaki ağaçlık alanlar otoyolların gürültü ve kirliliğini azaltıyorlar. Tahmine göre sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde ağaçların sağlık harcamaları giderlerini azaltmadaki katkıları 7 milyar Amerikan Doları seviyesinde. Anlaşılan o ki, İngiltere’nin ağaçlarla kaplı yoğun ulaşım koridorları şehirlerin çeperinde cazip oyun alanları sağlamakla kalmayacaklar aynı zamanda şehrin daha öte kısımlarında havayı daha temiz ve taze yapacak ve hava sıcaklıklarını düşürecekler.

Ulusal Orman henüz tamamlanmamış ve olgunlaşmamış olduğu halde ve henüz çok yol var. Ulusal orman boyunca sonuçlar büyüleyici. Tüm kırsal boyunca yayılmış bodur çalılar neredeyse doğal görünüyorlar (halbuki değiller) ve orman zemini bahar aylarında çan çiçekleriyle laciverte dönmeye başladı bile.

Bu ölçekte bir yeşil yamalama faaliyetini 150 km uzakta Kuzey Ormanında gerçekleştirmek herkes tarafından hoş karşılanacaktır. İngiltere’nin en ağaçsız alanı olan Liverpool, Manchester ve Leeds gibi büyük şehirlerin kenarlarına dokunarak. Her şeye rağmen Alçak Penine Dağları bölgesi boyunca bozkır içinden geçen bu alan genelde güzel. ,Bu koridoru daha yeşil ve sulak bir araziye çevirmek civar şehirleri daha cazip hale getirecektir. Yorkshire Dales ve Peak Bölgesinden hafta sonu ziyaretçilerini çekebilir, güzel manzaraları ve ulusal parkaları güneşli hafta sonlarında insanlarla birlikte kutlayabilir. Bazı kuş ve yarasa türlerin bir yuva olarak hizmet verebilir. Birkaç on yıl içinde bir sincap bir kıyıdan diğerine ağaçtan ağaca atlayarak seyahat edebilir.

Haberin İngilizce Orijinali

Muhabir: Feargus O’Sullivan

Yeşil Gazete için çeviren: Ali Serdar Gültekin

(Yeşil Gazete, citylab.com)