By İnsanlık tarihi boyunca, insan menfaatine küçük ya da büyük her bilimsel gelişme için mutlaka bir bedel ödenmesi gerekti. Peki bu bedeli kim ödeyecek? [Hayvan Deneyleri] yazı dizisinde bu sorunun cevabını hep birlikte bulmaya çalışacağız
***
1984 yılının başlarında, ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün sağladığı fon ile Thomas Gennarelli’nin Pennsylvania Üniversitesi’nde babunlar üzerinde yaptığı kafa travması çalışmaları duyulmuştu. Bu çalışmanın amacı, trafik kazaları ya da düşme gibi durumlarda insan vücudunda meydana gelen hasar ve travmayı ölçmeye yarayan bir alet yaratmaktı.
Gennarelli’nin beyin ve kafatasındaki hasarın her anlamda anlaşılmasının tedaviye de ışık tutacağını düşünerek yarattığı, kaza sonrası hasarı inceleme yöntemi şöyleydi: belli bir basınca ayarlanmış piston, kayışlarla bağlanmış babunun kafasındaki plastik kaska kafatasını geriye doğru eğecek kadar sert bir hızda defalarca kez çarparak beynin sıçrayıp kafatasının kemikli taraflarına çarpmasına neden oluyordu.
28 Mayıs 1984 günü ALF üyeleri laboratuvara girerek, iyi ve tedbirli bir bilim insanı olarak Gennarelli’nin kaydettiği toplamı 60 saatlik 34 video kaseti aldıktan sonra laboratuvardaki ekipmanlara zarar verip, kasetleri de PeTA’ya yolladılar.
Dr. Thomas Gennarelli, ALF’nin baskını sonrasında laboratuvarında
PeTA kurucularından olan Alex Pacheco tarafından kısaltılıp 28 dakikalık bir film haline getirilen ve diğer kurucu Ingrid Newkirk tarafından seslendirilen videonun ismi “Gereksiz Yaygara” (“Unnecessary Fuss”) idi. Bu isim, Gennarelli’nin 1983’teki bir röportajından alıntıydı: “Çalışmalarımın halka açık olmasını istemiyorum çünkü bu tip şeylere alışkın olmayanların arasında gereksiz yaygarayı harekete geçirebilir.”
Kayıtta, maymunların kafasına indirilen darbelerin ardından hayvanlar yarı baygın durumdayken etraftakilerin gülerek dalga geçmeleri, sigara içmeleri, hayvanları o halde bırakıp gitmelerine ait kayıtlar vardı.
Ulusal basına servis edilen video, tam bir şok etkisi yarattı. Fonu sağlayan kuruluşa, hayvanların darbelerin öncesinde uyuşturulacaklarının söylenmesine rağmen bunun yapılmadığı videoda açıkça görülüyordu; görüntülerde, bilinci hala açık olan hayvanlar beyinleri açılmış halde yerde çırpınıyorlardı . 1985’te 60 kongre üyesi Ulusal Sağlık Enstitüsü’nden Gennarelli’ye verilen desteğin kesilmesini istese de bir gelişme olmadı.
Bunun üzerine, 15 Temmuz 1985 günü aralarında Elliott Katz, Tom Regan gibi isimlerin de bulunduğu 101 aktivist Ulusal Sağlık Enstitüsü’ne bağlı İnme ve Nörolojik Hastalıklar Enstitüsü’nün fon sağlama birimi başkanı Dr. Murray Goldstein’ın odasına girerek işgal ettiler. Bekledikleri şey tutuklanmaktı ancak onun yerine elektrikler kesilip havalandırma kapatıldı, telefonlar kesildi. İçeridekilere destek için dışarıda da bir oturma eylemi başlamıştı. Öğlene doğru, Alex Pacheco taleplerini içeren bir yazıyı halen dışarıda ne yapacağını pek bilemeyen polis şefine yolladı, Gennarelli’ye verilen fonun kesilmesini ve Silver Spring maymunlarının serbest bırakılmasını istiyorlardı . Eylemin en fazla birkaç saat sürmesi ve sonra tutuklanmayı öngören protestocular, bu beklemedikleri durumdan ötürü geceyi aç ve üşüyerek geçirdiler, daha sonra ofisteki bayrak ve perdeler battaniye olarak kullanılmaya başlandı. 3. Gün avukat olarak içeri girmelerine izin verilen Gary Francione ve Roger Galvin yiyecek götürmüştü, NIH ise hala bekliyordu. Dördüncü gün, Ronald Raegan’ın danışmanı ve kongre üyesi Margaret Heckler, Gennarelli’nin 5 yıllık fonunun dondurulduğunu açıkladı. PeTA’nın koalisyonu yeniden kazanmıştı .
Bu olaydan 16 ay sonra, ABD Tarım Bakanlığı tarafından Pennsylvania Üniversitesi’nin cezası onanmıştı; babun kafa travması çalışmalarında Hayvan Refahı Yasası’na aykırı durumlardan ötürü $4,000 para cezası verildi.
Yağmur Özgür Güven
Comments