By Yaklaşık 400 bin fındık üreticisi aile, yıl boyu emek verdikleri fındığı satış noktalarına taşımaya başladı. Ancak, İktidar tarafından üreticiden alım fiyatı 10 TL olarak açıklanan ve serbest piyasada üreticiden alınırken fiyatı 7 TL’ye kadar düşen fındık üreticisi, oldukça zor bir dönem geçiriyor. Fındık üreticilerinin sorularını ve çözüm önerilerini, fındık üreticilerine, siyasilere ve sivil toplum örgütlerine sorduk.
Fındık için adalet yürüyüşü
Türkiye’nin ihraç ettiği sayılı ürünlerden biri fındık. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) verilerine göre, 700 bin hektarlık alanda, yıllık fındık üretimi 600-650 bin ton ve 400 bin aile de fındık üretimi ile geçimini sağlıyor. Ancak, fındık üreticileri, artık fındık üretmek istemiyorlar. Daha doğrusu ürettikleri fındıktan bir kar elde edememelerinden dolayı oldukça zorlu bir dönemden geçiriyorlar. Çünkü, İktidar tarafından üreticiden alım fiyatı 10 TL olarak açıklanan ve serbest piyasada üreticiden alınırken fiyatı 6- 7 TL’ye kadar düşen fındık üreticisi, kendi sattığı fındığı markete gittiğinde alamayacak durumda. Mesela, 1 kg fındığı 7 TL’ye satan üreticinin, marketten 1 Kg fındık almak istediğinde kalitesine göre, 20-40 TL gibi bir ücret ödemesi gerekiyor.
Yılda 550 bin-600 bin kabuklu fındık üretiliyor
Türkiye’de, Giresun, Ordu, Rize, Düzce, Sakarya gibi kentlerde yetiştirilen fındıkta, 2017-2018 sezonu için fındık alıcılarının tahmini 600 bin ton, üreticilerin ise, en fazla 550 bin ton kabuklu fındık üretileceği. Üstelik, her yıl en az 250 bin-275 bin ton iç fındık ihracından elde edilen döviz geliri de 2.0-2.5 miyar dolar. Geçmiş dönemde, fındık üreticisi Doğu Karadeniz’de etkin olan ve 50 kooperatifin birleşmesi ile ortaya çıkan FİSKOBİRLİK, üreticinin fındıklarını satın alan ve değerini veren önemli bir kurumdu. Ancak, zaman içinde FİSKOBİRLİK’in yerini tüccarlar ve Ferrero adlı yabancı bir şirket aldı. Fındık üreticileri tüccarlar ve tekel haline gelen Ferrero’nun ortasında sıkışıp kaldı.
Fındık Üreticileri: Eskiden fındık altındı şimdi öldü
Fındık üreticisi Orhan Demir
Fındık üreticisi Orhan Demir, yılda 900 kg fındık üretiyor. Ancak bu yıl fındık satmamış. Çünkü, fındığa verilen fiyatın eksik olduğu görüşünde. “Bu fiyata satacağıma, çorbasını yaparım, sokağa dökerim ancak bu satış işinde kullanılmam” diyen Demir, “Gerekirse eşime dostuma hediye ederim sokakta fakire dağıtırım ancak fındığı satmam. Fındığın peşkeş çekilmesine alet olmayacağım” diyor. Fındık İçin Adalet Yürüyüşü’ne katılımın az olduğunu belirten Demir, Karadeniz insanının çok korkutulduğunu ve bu nedenle kendi hakkını aramadığı görüşünde. Geçimini fındıkla sağlayan insanların sesini çıkaramadığını belirten Demir, insanların daha fazla hakkını araması gerektiğini vurguluyor.
‘Türkiye’nin petrolü fındık’
Fındık üreticisi Mustafa Akgün
Mustafa Akgün isimli fındık üreticisi de fındıkçının sorunlarının çok fazla olduğunu belirterek, “Eskiden fındık altındı, şimdi fındık öldü. Arapların petrolünü kıskanıyoruz ancak bizim fındığımız petroldü bize döviz getiriyordu” diyor. Açıklanan fındık fiyatının halkla alay etmek anlamına geldiğini söyleyen Mustafa, “Halkın yüzde 80’i fındık fiyatından mutlu” diyen iktidar yetkililerine de, “Kimle konuştunuz da bu fikre vardınız. Üretici mutlu değil” diye sesleniyor.
ÖDP Ordu İl Başkanı Önder İşleyen: Yürüyüşe katılanlar tutuklanacak gibi bir algı oluşturuldu
ÖDP Ordu İl Başkanı Resul Şahin
Fındık üreticisinin tüccarların eline mahkum edildiğini belirten ÖDP Ordu İl Başkanı Resul Şahin, AKP’nin neoliberal politikalarının sonucu olarak bu durumla karşılaştığını söylüyor. Üreticilerin biat ettirildiğini ve yoksullaştırıldığını söyleyen Şahin, “Bu yürüyüşe katılanların tutuklanacağı gibi bir algı bile oluşturuldu. İnsanlar bu korku ikliminde kendi haklarını aramaktan korkar hale geldi” vurgusu yapıyor. Fındık üreticisinin sorunlarının ancak, karar mekanizmalarına üreticinin katılımı ile gerçekleşeceğini savunan İşleyen’e göre, üretici kendi fındığına yine kendisi sahip çıkmalı.
CHP’li Özgür Özel: Fındığın en önemli sorunu bugünkü iktidar anlayışı
CHP’li milletvekili Özgür Özel
CHP’li milletvekili Özgür Özel, doğru politikalar uygulansaydı Türkiyeli üreticinin dünyanın en önemli üreticilerinden olacağını belirterek, “Fındığın en önemli sorunu bugünkü iktidar anlayışı. Kooperatifleri desteklemek yerine tüccarları destekliyorlar. İyi yönetilmeyen Türkiye’de fındık üreticileri de az fiyata mahkum ediliyor. Sorunun yakıcı olduğunun farkındayız. Soruna dikkat çekmek için Fındık İçin Adalet Yürüyüşü’nü gerçekleştirdik” diyor.
Fındık-Sen Genel Başkanı Kutsi Yaşar: Çözüm kooperatifleşmek
Fındık-Sen Genel Başkanı Kutsi Yaşar (ayakta)
Fındıkta en önemli sorunun gıdaya erişim sorunu olduğunu anlatan Fındık-Sen Genel Başkanı Kutsi Yaşar, gıda egemenliğinin çiftçiye teslim edilmesi gerektiğini söylüyor. Gıda Bakanlığı’nın “Herkesin kazanacağı bir formül düşünüyoruz” açıklamasını eleştiren Yaşar, “Biz sadece çiftçinin kazandığı bir formülden yanayız” diyor. “Kapitalizmin hızla içtiğimiz sudan ve kendi toprağımızdan rant yaratma derdinde. Biz kendi topraklarımıza yabancılaşıyoruz. Eğer, kendi topraklarımızda marabalaşmak, modern köle olmak istemiyorsak bu politikalara karşı kooperatifleşmeyi desteklemeliyiz” vurgusu yapıyor. Bahçelerin sökülmesini eleştiren yaşar, “Fındık bahçelerini sökmek yerine tam tersine onlara daha iyi bakmalıyız. Fındık ağaçlarını yakmak yerine onlara daha iyi bakmalıyız. Pozitif bir propaganda yapmalıyız. Direncimizi arttırmalıyız, üreticinin mücadeleyi yükseltmekten başka çözümü yoktur” diyor.
Tüm Köy Sen Ordu Şubesi Başkanı Zekai Sağra da, fındığın fiyatının en az 15 TL olması gerektiğini belirterek, üreticilerin sorunlarının acilen çözülmesi gerektiğini söylüyor.
Haber: Evrim Kepenek
(Yeşil Gazete)
Comments