By Geçtiğimiz günlerde, bir zamanlar ABD’nin nükleer rönesansının ilk adımı olarak göklere çıkarılan Güney Karolina eyaletindeki nükleer tesis, ortaya çıkan milyarlarca dolar değerinde maliyet artışı nedeniyle inşası devam eden iki reaktörün askıya alınacağını açıkladı.
Güney Karolina, Jenkinsville yakınlarındaki V.C Summer nükleer tesisi birinci ünitesi, 2016. Fotoğraf: Chuck Burton / AP
V.C. Summer olarak bilinen ikiz reaktör projesinin daha %40 bile tamamlanmamış halde ve 9 milyar dolardan fazla bir bütçe yalnızca kuruluşuna harcanmış. Projenin geçtiğimiz sene enerji üretmeye başlayacağı beklenirken inşaat problemleri, düzenleyicilerle anlaşmazlık ve kalitesiz işçilik sebebiyle ilerleme sağlanamamış.
Bu reaktörler, on sene önce, ABD’li politikacıların, karbonsuz elektrik üretimi sağlamak için bir düzineden fazla yeni nükleer enerji santrali kurmayı düşündükleri zaman önerilmişlerdi. Ancak, o zamanlardan bu yana, ucuz doğal gaz furyası ortaya çıktı, sonrasında Japonya’da Fukushima’da meydana gelen kaza güvenlik ile alakalı endişe filizleri ekti ve Trump hükümetiyle de birlikte iklim değişikliği ile mücadele etmek için atılmış adımlar geriye sarmaya başladı.
Projenin arkasındaki kuruluşlar, V.C. Summer’ın kontrat yüklenicisi Toshiba Corp’a bağlı nükleer enerji şirketi Westinghouse Elektrik Şirketi’nin iflas etmesini durumdan sorumlu tutuyor. Westinghouse’un iflası ile birlikte 2013 yılında başlanan proje 2023’ten evvel tamamlanamayacağa benziyor ve ilk bütçenin %75 oranında aşılacağı düşünülüyor. Ayrıca, Georgia’daki Vogtle isimli benzer projenin de aynı kaderi paylaşacağı endişesi hakim.
Southern Şirketi tarafından yürütülen Georgia’daki proje, 1979’daki Three Mile Island nükleer kazasından sonra şu anda inşaatı devam eden ilk yeni nükleer reaktör olma özelliğini taşıyor. V.C. Summer’ın durdurulması, Georgia’daki Vogtle projesinin de durdurulması ihtimalini artırıyor. Bu durum, şimdiden uzun olan, inşası başladıktan sonra durdurulan nükleer enerji santralleri listesine bir yenisini daha eklemiş oluyor.
Washinton merkezli Kaygılı Bilim İnsanları Birliği (Union of Concerned Scientists) Küresel Güvenlik Programı (Global Security Program)’nda kıdemli bilim insanı olarak çalışan Edwin Lyman’a göre “Summer projesinin çöküşü eğitici bir öykü olarak ele alınmalıdır.” Yeni tasarımlar hala sıkı güvenlik standartlarını tutturmak için milyarlarca dolara gereksinim duyuyor ve eğer nükleer sanayi, yeni bir nükleer enerji teknolojisi geliştirmek için kestirme bir yol olmadığını kabul etmezse, aynı hataları tekrar tekrar yapmaya mahkûm olur” diye belirtiyor.
Ülkenin dört bir yanındaki nükleer santraller ve nükleer sanayiye yatırım yapan şirketler, bir yandan ucuz doğar gazdan üretilen enerji ile rekabet etmek için çabalıyor. Diğer yandan ise, sektördeki diğer gelişmeler de rahatsızlıklarını perçinliyor.
Projeyi yürüten kuruluşlardan biri olan Santee Cooper’ın yöneticisi Lonnie Carter, Tesla Şirketi’nin çok beklenen elektrikli aracının halka tanıtılmasıyla, “ Ya herkes elektrikli taşıtını şarj etmek için fişlerini prize takarsa?” diye soruyor. Şimdilik durağan olan elektrik talebinin tekrar artması durumunda hazırlıksız yakalanmamak gerektiğini belirterek, ABD hükümetine enerji alanına yatırım yapması yönünde ısrar ediyor.
Çevre örgütleri ise devlet düzenleyicilerinden projeyi iptal etmeleri ve bu tesis müşterilerine yıllık oranlardaki artış uyarınca milyarlarca doların geri ödenmesini istiyor.
Haber: Sıla Özkavaf
(Yeşil Gazete, NBC News, Reuıters)
Comments