By Şubat 2016’da İsviçreli tarım ilacı ve tohum şirketi Syngenta, Çin’in en büyük kimya şirketi Chemchina’nın nakit 43 milyar ABD dolarlık satın alım teklifini kabul ettiğini açıklamış ve birçok ülkenin rekabet kurullarına onay için başvurmuştu. İlk önce 4 Nisan 2017’de Amerika Birleşik Devletleri, ardından ertesi gün 5 Nisan 2017’de Avrupa Birliği koşullu onay verdiklerini açıkladılar.
İlk olarak ABD’deye bakalım. Syngenta’nın gelirinin yaklaşık dörtte biri Amerika Birleşik Devletleri kaynaklı olduğu için CFIUS (Committee on Foreign Investment in the US) [ABD’de Yabancı Yatırım İnceleme Komitesi] tarafından, ulusal güvenlik açısından incelenmiş ve Ağustos 22 2016’da komite bir itirazı olmadığını açıklamıştı. Bir sonraki aşama rekabet kurulundan onay almasıydı. 4 Nisan’da ABD rekabet kurulu ise Chemchina’nın patentsiz yani jenerik ot öldürücü paraquat (herbisit), jenerik böcek öldürücü (insektisit) abamectin ve jenerik mantar ilacı klorotalonil üretimini bırakması koşuluyla satın alıma onay verdi. ABD’de Syngenta bu üç pestisitin patentli ürünlerini satıyor, Chemchina’nın %60’ına sahip olduğu Adama şirketi ise jenerik ürünlerini satıyordu. Şimdi, Chemchina jenerik üretim yapan bölümünü ABD’li AMVAC’a satacak.
AB rekabet kurulu ise ABD’nin onayından bir gün sonra Chemchina-Syngenta anlaşmasına koşullu onay verdiğini açıkladı. AB rekabet kurulu geçen hafta da Dow-Dupont birleşmesine koşullu onay verdiğini açıklamıştı. Reuters’ın haberine göre AB’nin koşulları Chemchina’nın Adama’nın pestisit bölümünün büyük bir kısmını, ve kendi ürettiği tohum ilaçları ve bitki gelişim düzenleyici ürünlerinin büyük bir kısmını elden çıkarması. AB onayından sonra Syngenta anlaşmanın Haziran 2017’ye kadar imzalanmasını beklediğini açıkladı. Chemchina-Syngenta satın alım anlaşması şu ana kadar 17 rekabet kurulundan onay aldı ve Çin ve Hindistan’dan onay bekliyor.
Syngenta ürünlerini Acuron, Axial, Beacon ve Callisto gibi markalar adı altında 90’dan fazla ülkede satıyor. Syngenta ve Chemchina’nın şirket profilleri, ürünleri (pestisit ve GDO), ve Türkiye’deki faaliyetlerini Eylül 2016’da yazdığım Tohum ve Pestisit Tekelleri Aktörleri 1: Syngenta-Chemchina’dan okuyabilirsiniz. Diğer tohum ve pestisit tekellerinin birleşmelerindeki son gelişmeleri ise geçen haftaki yazım Monsanto-Bayer evliliğinde son gelişmeler’den okuyabilirsiniz.
Bir hafta içinde AB’nin Dow-Dupont ve Chemchina-Syngenta ve ABD’nin Chemchina-Syngenta anlaşmalarına onay vermesi kuşkusuz çok karamsar bir tablo. AB ve ABD rekabet kurullarının birbirlerinden etkilendikleri ve ABD’nin de Dow ve Dupont’ı kısa bir süre içinde onaylaması çok olası. Geriye rekabet kurullarına henüz başvurmamış olan, bu tekelleşmeler arasında beterin beteri olarak tanımlayabileceğimiz Bayer-Monsanto satın alım anlaşması kalıyor. Rekabet kurullarının umuyorum en azından bu birleşmeye karşı çıkacak sağduyuları vardır zira zehirli kimyasal, genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) ve monokültürden (tek tip tarım) kâr eden ve bunu pompalayan bu şirketlerin bu denli güç kazanmasıyla birlikte biyoçeşitlilik kaybının önüne geçmek ve gıda sistemlerimizi iklim değişikliğine karşı daha dayanıklı kılmak, gıda güvenliğimizi sağlamak çok daha da güç olacak.
Kaynaklar:
http://www.reuters.com/article/us-syngenta-ag-m-a-chemchina-eu-idUSKBN17714T
http://www.reuters.com/article/us-syngenta-ag-m-a-china-natl-chem-idUSKBN1762O7
https://aysebereket.wordpress.com/2016/09/22/tohum-ve-pestisit-tekelleri-mercek-altinda/
https://aysebereket.wordpress.com/2016/09/23/983/
https://aysebereket.wordpress.com/2017/03/30/monsanto-bayer-evliliginde-son-gelismeler/
Bu yazı aysebereket.wordpress.com/2017/ dan alınmıştır
Ayşe Bereket
Twitter: @aysebereket
Comments